Volumina Legum. Tom VII/Kwarta z dobr Krolewskich
| ←Cło generalne Litewskie | Volumina Legum. Tom VII Kwarta z dobr Krolewskich zbiorowy |
Pogłowne żydowskie W. X. Lit.→ | |
Konfederacya Generalna (1764)
|
Chcąc dochody publiczne W. X. Lit. mieć powiększone, a stosuiąc się w tym do dawnych praw y konstytucyi, ustanawiamy: iż kwarta sprawiedliwa z dobr Krolewskich do skarbu W. X. Lit. wypłacana bedzie, ktora że bez nowey na gruncie lustracyi być nie może, dla tego naznaczamy Lustratorow na lustrowanie dobr Krolewskich, Krzesłowych, Starostw, Leśnictw, Woytostw, dzierżaw, y innych Krolewszczyzn dawno y nowo osiadłych, nawet jure hypothecae trzymanych, z przyczyny aukcyonowanych teraz wszędzie intrat, nie inkluduiąc iednak dobr stołu Krolewskiego, a ci Lustratorowie maią być capaces et bene possessionati, a to:
Do Woiewodztwa Wileńskiwgo. Urodzonych Krzysztofa Gedroyca Stolnika, Alexandra Horaina Podstolego, Wileńskich. Do Powiatu Oszmiańskiego UU. Iozefa Downarowicza Cześnika, Ignacego Wołodźka Strażnika Oszmiańskich. Do Powiatu Lidzkiego. UU. Iozefa Stypałkowskiego Sędziego Grodzkiego Lidzkiego, Iozefa Dłuskiego. Do Powiatu Wiłkomirskiego. UU. Franciszka Morykoniego Surrogatora Ziemskiego Wiłkomirskiego, Dominika Micewicza. Do Powiatu Brasławskiego. UU. Antoniego Kwintę Strażnika Brasławskiego, Antoniego Downarowicza. Do Wdztwa Trockiego. UU. Ierzego Zeromskiego Podczaszego, Iozefa Eytmina Krayczego Trockiego. Do Powiatu Grodzieńskiego UU. ...... Politalskiego Cześnika, ...... Bohuffałła Woyskowicza Grodzieńskich. Do Powiatu Kowieńskiego. UU. ...... Medekszę Podsędka, Ignacego Zawiszę Koniuszego Kowieńskich. Do Powiatu Upitskiego. UU. Dominika Zaiarskiego Cześnika, Bartłomieia Bystrama Rotmistrza Upitskich. Do Xięstwa Żmudzkiego. Do pierwszych trzynastu Powiatow. UU. Antoniego Giełguda Ciwona Twerskiego. Tadeusza Białłozora Starostę Koyrańskiego. Do drugich dwunastu Powiatow UU. Ignacego Karpia Woyskiego, Ignacego Chrząstowskiego Podstolego Żmudzkich. Do Wdztwa Połockiego UU. Iozefa Chrapowickiego Generała Maiora woysk W. X. Lit. Iozefa Siellickiego Starostę Chlewińskiego. Do Wdztwa Nowogrodzkiego. U. Iana Rowińskiego Podczaszego Nowogrodzkiego. Ieden tylko, że w tym Wdztwie mało Krolewszczyzn. Do Powiatu Słonimskiego. UU. Ludwika Brońskiego Koniuszego, Bogusława Szukiewicza Strażnika Słonimskich. Do Powiatu Wołkowyskiego. UU. Iana Bychowca Sędziego Grodzkiego. Antoniego Tołoczka Pisarza Grodzkiego Wołkowyskich. Do Woiewodztwa Witebskiego. UU. Ierzego Łuskinę Woyskiego, Ignacego Karnickiego Podstolego, Iana Hurka Oboźnego y Pisarza Grodzkiego Witebskich. Pawła Bartoszewicza Łowczego Orszańskiego. Do Powiatu Orszańskiego. UU. Tadeusza Wasilewskiego Podczaszego Orszańskiego. Andrzeia Siemiaszka Budowniczego Mińskiego. Do Wdztwa Brześciańskiego. UU. Ignacego Wyganowskiego Pisarza Grodzkiego Brześciańskiego, Pawła Bułharyna Koniuszego Wołkowyskiego. Do Powiatu Pińskiego. UU. Antoniego Swieżyńskiego Sędziego Grodzkiego. Iana Orzeszka Strażnika Pińskich. Do Wdztwa Mścisław. UU. Marcina Hurka Horodnicz. Witebsk. Iana Suchodolskiego Mścisław. Horodnicz. Do Wdztwa Mińskiego. UU. Ignacego Przezdzieckiego Pisarza Ziemskiego Starodubowskiego, Marcina Wankowicza. Do Powiatu Mozyrskiego. UU. Iana Wolskiego Strażnika, Pawła Zudrę Krayczego Mozyrskich. Do Powiatu Rzeczyckiego. UU. Kaietana Podbereskiego Podstarostę Rzeczyckiego, Pawła Czyża Podczaszego Brześciańskiego, Iana Buynickiego Stolnika Połockiego, Stanisława Przezdzieckiego Starostę Iesmońskiego. Do Xięstwa Inflantskiego. UU. Iana Szadurskiego Stolnika, Michała Ryka Surrogatora Inflantskich.
Ktorzy to Lustratorowie naznaczeni, nayprzod przysięgę przed aktami Grodu swego Wdztwa lub Powiatu, dnia pierwszego Lutego w roku przyszłym tysiącznym, siedmsetnym sześćdziesiątym piątym wypełnią w tę rotę: Ia N. przysięgam panu Bogu Wszechmogącemu w Troycy S. Iedynemu, iż przy lustracyi mi powierzoney osobiście, a nie przez inne osoby inwentarze y regestra importancyi, wszystkich in genere Krolewszczyzn od possessorow czyli Kommissarzow, bądź gubernatorow lub dyspozytorow ich podane, wiernie y sprawiedliwie na gruncie rewidować, y co do intrat należy, weryfikować y poprawiać z należytym wypytaniem się y pilnością o wszelkich dochodach będę, nic nie folguiąc, ani respektem y przyiaźnią na przyiaciela, ani krewnego, ani nienawiścią na nieprzyiaciela nie uwodząc się, ani podarunkow y obietnic żadnych, ani przed, ani pod czas, ani po lustracyi od nikogo brać y akcepować nigdzie nie będę, nad zwyczaynie tylko postanowioną mi pensyą y sufficyencyą dla koni naywięcey dwanaście, taryffę sprawiedliwą kwarty uformuię, y tę lustracyą w czasie wyznaczonym, nie zasłaniaiąc się niczym, tylko iedną prawdziwą chorobą, skończyć, y włożony na mnie obowiązek Lustratorski dopełnić starać się będę. Tak mi Panie Boże dopomoż y niewinna Męka Iego.
Po wykonanym takowym iuramencie, lustracyą Krolewszczyzn, ut supra, nie inwolwuiąc gruntow juri Terresti podległych y dobr per decreta pro terrestribus uznanych, a za przywileiami nietrzymanych, a die decima quinta Februarii anni futuri millesimi septigentesimi sexagesimi quinti, zaczną y onę circa ultimos Octobris anni ejusdem, skromnie się sprawuiąc, a to sub poena pięciu set kop Lit. in proprio Officio ad instantiam injuriati in casu contraventionis super contraveniente irroganda, zakończyć powinni. A gdzieby ktore Starostwa, lub dzierżawy w dwoch Wdztwach lub Powiatach swoie attynencye miały; tedy w ktorym Wdztwie lub Powiecie fundum principale leży, Lustrator tegoż Wdztwa lub Powiatu tak in fundu principali, iako też we wszystkich attynencyach, etiam w granicach innego Wdztwa lub Powiatu leżących, lustracyą czynić powinien będzie, a Lustrator sąsiedzkiego Wdztwa lub Powiatu takowey lustracyi przeszkadzać nie ma. Possessorowie zaś tych Krolewszczyzn wszystkich, w ktorym mieyscu sami znaydować się będą, a w niebytności ich Kommissarze, gubernatorowie, lub inni dyspozytorowie, nietylko tey lustracyi impedire nie maią, ale owszem dla doskonałego y rzetelnego intrat zupełnych inwestygowania, y wyprowadzenia, inwentarze y regestra wszelkiey trzyletniey importancyi, inkluduiąc w też importancye tak z aręd, stawow, młynow, czynszow y wszelkich gotowych dawanych pieniędzy, iako też krescencyi, przykładem kontraktow zastawnych lub arędownych, gdzie iest w iakim kraiu puszczania dobr zachowany zwyczay taxowanych wynikaiące prowenta, nie inkluduiąc puszczowych, leśnych prowentow, y innych handlow, Lustratorom, gdzie na grunt ziadą, reprodukować, y o wszelkim rodzaiu tych prowentow informować będą powinni, a to sub rigore infrascripto; UU. zaś Lustratorowie przeyrzawszy się w produkowanych inwentarzach y regestrach, do prywatney de qualitate et quantitate takowych prowentow indagacyi y weryfikacyi przystąpić, y gdzieby się większy nad produkowane y podane sobie inwentarze y regestra ktory prowent pokazał, tęż presuperancyą possessorowi, bądź Kommissarzowi, czyli gubernatorowi iego remonstrować, y do summaryuszu intrat przyłączyć, y o wszystkim gdzieby się oczywiście pokazało, regestra zkorrygować, y dopiero roczny prowent, biorąc proporcyą z trzech lat ostatnich po sobie idących, srzedni rok zkomputowawzsy, samego possessora czyli gubernatora, lub dyspozytora iego, ktoryby z tych inwentarze y regestra podał, do przysięgi in eam rotham, iako nad inwentarze czyli regestra produkowane, indagowane y poprawione, więcey intrat nie znayduie się, dopuścić będą obowiązani. Z ktorey takowym sposobem wyprowadzoney wszelkiey proweniencyi intraty roczney wytrącić maią, nie inkluduiąc budynkow kosztownych reparacyi, ani ich konserwacyi, ani żadnych nadwornych milicyi, krom proporcyonalnych garnizonow w Starostwach pogranicznych, mieyscową nieuchybną, sprawiedliwą expensę, ktora szczegulnie pro necessitate utrzymania intraty pokazaney wynikać będzie, praevia przez tychże Lustratorow indagatione, a dopiero z rekosztuiącego a praemissis expensis prowentu, czwartą część dla skarbu Rzpltey wynaydą; w Starostwach zaś summowanych odtrąciwszy prowizye od summy, kwartę rachować y ustanowić maią, y w taryffę Lustratorską wpiszą, z ktorych iednę do akt Grodu każdego Woiewodztwa per oblatam podadzą, a drugą do Kommissyi Ekonomiczney Skarbowey odeszlą, przy odebraniu ktorych tenże skarb Litewski za prace y koszta dla każdego Lustratora po złotych cztery tysiące zapłacić indilate powinien. A zatym według tey taryffy pomienioną kwartę sami possessorowie, a nie poddani, zacząwszy od raty Marcowey w roku tysiąc siedmset sześćdziesiątym szostym, do skarbu W. X. Lit. circa acta Grodu własnego wnosić powinni będą, a z Grodow Kommissya Skarbowa takowe importancye odbierać ma. Każdy zaś nowy possessor w pierwszym roku possessyi swoiey kwadruplę oddawać ma, ostrzegaiąc, aby takowę kwartę y kwadruplę possessorowie z intrat płacili, nie rozkładaiąc na poddanych, ani tychże poddanych nad ich powinności nie aggrawuiąc, y Starostw nie dezoluiąc, sub amissione Starostw y dzierżaw na Kommissyi Ekonomiczney in contravientes decernenda. Ponieważ zaś praesens sancitum kwartę sprawiedliwą ustanawia; więc po zakończoney lustracyi od daty pierwszey raty płacenia teyże kwarty, podatek symple kwarty dotąd opłacany na ten cza ipso facto płacony nie będzie, wchodząc iuż w tęż kwartę. Ktoby zaś ważył się czyli sam przez siebie, czyli przez subordynowane osoby tę lustracyą impedyować, inwentarzow y regestrow pokazania, y rewizyi Lustratorom bronić, przysięgi nie wypełnić, y tey kwarty, tudzież kwadrupli, iako iest immediate wyrażona, według nowey taryffy w naznaczonym czasie do skarbu nie płacić, y exekuci bronić, tedy takowy ma carere wszędzie według konstytucyi 1717 activa voce, et functionibus za dekretem Kommissyi Skarbowey, ktora Kommissya satisfactionem w zapłacie kwarty injunget, et executionis modum decernet za pierwszym swoim dekretem, tak iak za dekretem ultimae convictionis.
Gdyby zaś Lustratorowie, czyli wszyscy, czyli niektorzy nie chcieli zadosyć uczynić swoiey funkcyi, simili modo maią carere activa voce, y zapozwani na Kommissyą Ekonomiczną, maią subesse poenis pro negligenta, czterech niedziel wieży, y dwoch tysięcy kop Lit. a Kommissya Ekonomiczna Skarbowa teraz ustanowiona zaraz post translapsum tempus innych substituet Lustratorow, a ci przez Radę substytuowani Lustratorowie maią eadem praerogativa et authoritate co y Seymowi gaudere.
Gdyby zaś z Lustratorow intersitio lustrationis nondum terminato umrzeć miał, tedy aby lustracya nie spełzła, ma Rada Skarbowa innego na mieysce zmarłego ad primam notitiam przydać; ktora to lustracya, ieżeliby casu aliquo w czym zupełnego skutku wziąć nie mogła, tedy taż sama Rada Skarbowa sposoby ad effectuandum, rezolwuiąc omnes intervenientes casus, potrzebne obmyślić, et definitive zakończyć omnino et indilate powinna będzie.
Ieżeliby ktory dzierżawca tąż lustracyą sądził się być obciążonym, tedy po uczynionym in spatio niedziel czterech o to manifeście, wolność będzie miał agere na Kommissyi Ekonomiczney, ktora to pro justitia rezolwować ma, y ieżeli potrzeba będzie, innego Lustratora dla poprawienia pierwszey lustracyi wyszle; nim zaś przyidzie do roztrząśnienia tey preaggrawacyi, wyznaczoną przez lustracyą kwartę, podług rat possessor płacić powinien będzie: gdyby zaś intra spatium czterech niedziel żadnego manifestu o preaggrawacyą nie uczynił, tedy takowa lustracya iuż in suo robore zostawać ma. Ze zaś Starostowie Grodowi prawami obowiązani zamki opatrywać, bespieczeństwo i exekucye super convictis w swoim Woiewodztwie lub Powiecie czynić; przeto ciż UU. Lustratorowie przy lustracyach expensę y potrzebę takową, iak gdzie wynikać będzie, wypiszą ad decisionem Statuum na przyszłym Seymie; a gdzie nie będzie sufficiens proventus do opatrzenia praemissorum, przyszły Seym sposob dostarczaiący pro securitate publica, tudzież sądowych exekucyi, obmyśli; a ta taryffa do lat piąciu trwać powinna, po ktorym czasie nowa lustracya przez Lustratorow, ktorych wcześnie Kommissya Skarbowa naznaczyć powinna będzie, nastąpić ma. A że w wielu Starostwach, dzierżawach, y wszelakich Krolewszczyznach podatek hybernowy od poddanych do skarbu Rzpltey płacony, przez odmianę czasu y dobr sytuacyi iest niedostatecznie dyspartymentowany; przeto tymże Lustratorom moc daiemy po wszystkich Starostach, dzierżawach, Krolewszczyznach Krzesłowych generalną rewizyą uczynić, podatek hibernowy sprawiedliwie ad proportionem bonorum rozłożyć, y nową sprawiedliwą taryffę hybernową sporządzić, iednę ad acta Castrensia, drugą ad acta Kommissyi Skarbowey oddać powinni będą in spatio roku.
Ponieważ zaś sprawiedliwa kwarta z Krolewszczyzn y inne publiczne podatki sufficienter zastąpić mogłyby podatek podymnego na dobra ziemskie szlacheckie do czasu tylko przez konstytucyą 1717 ob desolationem na ten czas Starostw włożony; przeto skoro postanowiona praesenti sancito lustracya swoy skutek weźmie, natychmiast Stany Rzpltey płacę woysku W. X. Lit. z kwoty tychże Starostw determinować będą, a podatek podymnego z dobr ziemskich na ten czas zniesionym być ma.
