Volumina Legum. Tom VII/Warunek miast W. X. Lit.
| ←Laudum Woiewodztwa Mińskiego | Volumina Legum. Tom VII Warunek miast W. X. Lit. zbiorowy |
Kommissya Skarbu W. X. Lit.→ | |
Konfederacya Generalna (1764)
|
Miasta W. X. Lit. Wilno, Grodno, Mińsk, Nowogrodek Witebsk, Kowno, Brześć y wszystkie miasta stołeczne Krolewskie, tak przez częste pożary, iako przez zaymowanie stancyi ex officio przez handle rożnych klasztorow, y innych osob, przez uwłaczanie iuryzdykcyi Sądow Mieyskich, przez testamentowe dobr mieyskich, y summ na nich dyspozycye, przez wniesienie wyderkaffow na kamienice y domy, przez zalegaiące nakoniec podatki, miasta wniwecz spustoszone y zniszczone, do dawnieyszego chcąc przywrocić stanu, y na ten koniec wszystkie prawa, konstytucye pomienionym miastom służące reassumuiąc, postanawiamy: aby, gdy ninieyszą konstytucyą wszystkie odtąd ex officio instancye znaszamy y kassuiemy, Ich Mć Panowie Deputaci, Posłowie, et cujusvis tituli Urzędnicy, w przerzeczonych miastach własnemi kontraktami stancye (y to do nich nikogo nie przymuszaiąc) naymowali, gdyby zaś ktory z tychże Ich Mciow albo według kontraktu nie zapłacił, albo poczynionych szkod nie nadgrodził, tedy takowy w Ziemstwie lub w Grodzie tegoż Woiewodztwa, Powiatu lub Ziemi, praecisa appellatione sądzony, a za niedotrzymanie kontraktu sowitey zapłaty wskazem, za poczynione zaś szkody duplici refusione karany być ma, y exekucye tak iak za Trybunalskiemi dekretami przez każdy Urząd ad libitum użyty, expedyowany być maią. Względem zaś lokacyi chorągwi Trybunalskiey czasu Trybunału, dawne w tym ustanowienie potwierdzamy. A czasu Seymu Grodzieńskiego dla chorągwi Węgierskiey laski W. W. X. Lit. tak dla Officyerow, iako też gemeynow, stancye ex offixyo aby miasto Grodno na przedmieściu swoim naznaczało, mieć chcemy, waruiąc iednak tym miastom, aby pod tytułem żołnierzy nikt inny w tych domach ex officio wyznaczonych lokowany nie był. Klasztory utriusque ritus, ażeby in rigore praw y konstytucyi dawnieyszych zakazuiących po kamienicach y domach prywatnych, tudzież po klasztorach wszelkich szynkow, oraz wszelkich towarow przedawanych zabraniaiących, zachowali się, postanawiamy, y wszelkie na to otrzymane libertacye y przywileie kassuiemy, poenamque confiscationis tychże towarow y trunkow zakładamy; executionem vero hujus poenae, y moc zabierania takowych trunkow y towarow samymże miastom pozwalamy, y takowe konfiskaty praevia, justa, et reali taxatione na reparacyą tychże miast dysponuiemy. Tegoż duchowieństwa utriusque ritus y klasztorow kamienice y iurydyki osiadłe mieszczanami, napełnione żydami, et omnis tituli mieszkańcami, in praejudicium Sądow Mieyskich na mieszczan, y Starościńskich na żydow, pod sąd prywatnych Prokuratorow wciągane, ażeby odtąd ullo titulo et praetextu nie były, owszem ażeby z osob swoich, handlow, rzemiosł, takowi mieszczanie do Mieyskiey, a żydzi do Woiewodzińskiey y Starościńskiey iuryzdykcyi, według przepisu tylu praw, directe należeli, waruiemy. Temuż prawu podlegać maią wszystkie iurydyki Senatorskie, Metropolitańskie y szlacheckie. Wszystkie prawa, a mianowicie konstytucye 1676 y 1677 reassumuiąc, ażeby dobra mieyskie nieruchome, iako haereditas publica Rzpltey, kamienice, dwory y pałace żadnym zapisom, donacyom y testamentowey dyspozycyi dla duchowieństwa y klasztorow nie podpadały, waruiemy, oraz wszystkim cujusvis status nobilis et civilis na kamienice, domy y grunta mieyskie, żadnych summ, legacyi y obligacyi dla duchowieństwa wnosić, y one żadnym pretextem od stanu świeckiego odrywać nie pozwalamy, y owszem wcale zabraniamy. A gdzieby takowe summy przez testamenta, legacye, donacye na kamienicach, domach, placach y gruntach mieyskich po konstytucyi 1677 dla stanu duchownego wniesione y opisane być się pokazały, tedy takowe legacye, et cujuscunque tituli donacye y summy, za nieważne deklarowawszy, tychże kamienic, dworow, placow, y gruntow successoribus, et in casum nieobeymowania przez sukcessorow, samym miastom liberam rehabitionem, praevia iednak ad instantiam Instigatoris Judicij Civitatensis do Sądu Mieyskiego adcitatione, hoc modo stanowiemy y ordynuiemy: ażeby takowe funda po deklarowaniu przez miasta ad rehabitionem, successoribus et venditionem omnino komużkolwiek etiam szlachcicowi plus offerenti, salvis juribus et oneribus Civitatensibus in spatio trzech lat od daty teraźnieyszey konstytucyi przedane były. A z takowego przedania summy wynikaiącey una medietas za reparacye possessoribus, altera varo medietas aktorom lub ich sukcessorom, a ieżeliby się takowi nie znaleźli, tedy miastu ad usus publicos cedere ma, y powinna będzie. Podobnymże sposobem zabiegaiąc wszelkiemu spustoszeniu miast, mieć chcemy, aby gdy dziedzic kamienicy iakiey, lub dworu, lub placy mieyskiego długami tak obciążony będzie, iż onych nie zdoła uspokoić, tedy y takowa kamienica, iako też takowy dwor, plac, rownie per plus offerentiam ma być przez miasto do zprzedania podany; summą zaś z takowey przedaży wyniknioną creditores zadłużonego aktora ducta proportione kapitałow swoich uspokoieni być maią. A takowym przedażom spatium trzech lat od daty ninieyszey naznaczamy, praeviis innotescentijs od miasta ad valvas ratusza y bram mieyskich przez trzy lata continuo publicandis. A ieżeliby post elapsum triennium żadni haeredes et creditores do takowych pustych kamienic, dworow, placow odezwy do miasta nie czynili, tedy iuż na ten czas takowe wszystkie kamienice, dwory, place, ad possessionem miasta wiecznie należeć maią, sine ullo regressu per haeredes et creditores. Przytym insistendo wszystkim prawom de non evocatione miast y mieszczan cujuscunque conditionis do żadnych sąwdow mimo forum Civitatense z appelacyą do Sądow I. K. Mci Zadwornych Assessorskich, strictissime opisanym, ustanawiamy; aby Sądy Trybunalskie, Grodzkie, a czasu Interregni Kapturowe żadnych penitus spraw tam in causa juris, successionis, quam in causa facti do miast, ad funda civitatensia, y do osob mieyskich reguluiących się, sub ullo titulo et praetextu rozsądzać, zaczętych litispendencyi kontymuować nie ważyli się sub nullitate decretorum secus obtentorum et obtinendorum et sub poenis evocationis w Sądach Assessorskich W. X. L. irremissibiliter extendendis.
Pro reliquo reassumuiąc legem sumptuariam w miastach według dawnych praw, aby obywatele cujusvis status (excepto Magistratowych) szabel y innych szacheck. stanowi przyzwoitych ozdob nie zażywali, lecz we wszystkim według opisania tych praw, quoad legem sumptuariam zachowali się, sub gravi animadversione et inspectione zakazuiemy. Inne zaś tychże miast żądze do przyszłego Coronationis odkładamy Seymu.
