Widzenie Wöli

<<< Dane tekstu >>>
Autor	anonimowy
Tytuł	Widzenie Wöli
Pochodzenie	Obraz literatury powszechnej
Redaktor	Piotr Chmielowski, Edward Grabowski
Wydawca	Teodor Paprocki i S-ka
Data wyd.	1895
Druk	Drukarnia Związkowa w Krakowie
Miejsce wyd.	Warszawa
Tłumacz	Joachim Lelewel
Źródło	Skany na Commons
Inne	Cały tekst Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI
Indeks stron

›››

[435]

Widzenie Wöli (Völuspa).

1.  Milczcie a słuchajcie, świętego rodu więksi i mniejsi towarzysze Heimdalla^[1]. Walfodura^[2] sztuki chcę opowiedzieć — starodawne powieści. Nic dawniejszego nie znam!
2.  Są mi olbrzymi wiadomi! Pierwociny rodu, od nich zachowane, chcę opowiedzieć. Dziewięć światów, dziewięć przestrzeni i więcej; środek, wielkość i tego pył.
3.  Dawny jest wiek, kiedy Imer^[3] żył; ni piasku, ni morza, ani wiatru nie było. Nikt ziemi nie widział, ani w górze nieba: pusta przestrzeń, nigdzie trawy.
4.  Nim Bura^[4] syny dźwignęli grunt i warowny Mitgard gotowy był, gorejące ukazało się słońce na budowy kamieniach, posada była zieloną, od ziela zielono lśniąca.
5.  Słońce rzuciło światło, księżyc po prawej biegł stronie u bram nieba. O swym domu nie wiedziało słońce, ni gwiazdy o swym stanie, księżyc nie znał swej mocy.
6.  Radzić zasiedli pany, święci władcy; noc i nów imię zyskały, ranek i południe, by nimi starość i lata mierzyć.
7.  Zgromadzenie Asów^[5] stawiało na górach boginiom i bogom ołtarze, gorzały piece, przygotowywano cęgi i kowalskie narzędzia.
8.  Wesoło i błogo igrali; nie znali, co to złota pragnąć; aż trzy dziewice Thursów^[6], mocą obdarzone, z olbrzymów przybyły kraju.

 W dziewięciu następnych strofach pieśniarz mówi o karłach (Dwergach) i wylicza ich nazwiska. Postacie ludzkie lepili karli z ziemi, ale były one martwe. Nazwiska pierwszych ludzi są: Aske i Embla. O ich ożywieniu tak mówi pieśniarz:

17.  Słabych znaleźli ludzi, bez sił męża i niewiastę.
18.  Bez życia, bez mowy, ni tchnienia, ni oczu, bez ludzkiego wejrzenia. Życie dał Odin, mowę Härner, tchnienie i ludzkie wejrzenie Lopter.
[436]19.  Święty jesion Iggdrasill wiem, gdzie stoi błyszczący i bogaty; rosa z niego na dolinę ocieka. Nieuszkodzony stoi w studni przeszłości.
20.  Trzy dziewice wystąpiły, wiele wiedzące z owej studni z pod drzewa: Przeszłość (Urd) zowie się jedna, druga Teraźniejszość (Verdanda), szybka jest na łyżwie trzecia — Przyszłość (Skulda).
21.  Nadały i wybrały prawa - los stanowiący o dzieciach czasu. - Wiecież co więcej? i co? Wiem o pierwszym na świecie ludów mordzie, gdy Chciwość złota powstała, nawet przybytki Wyniosłego^[7] zapaliła.
22.  Trzykroć spalona, trzykroć odrodzona, upragniona, żyje dotąd. Gdzie się zbliży, tam bogactwa ma imię; gdzie przybyła, czarodziejką była i jest; zła bogini, od każdego miłowana.
23.  Radzić zasiedli pany, święci władcy, czyby Asy powściągnąć nie zdołali i wzbronić pierwszeństwa.
24.  Odin rzucił między ludy broń, stąd była pierwsza wojna na świecie. Popsute były i połamane ściany grodu Asów przez wojska Wanów^[8].

 W dalszych strofach przedstawia pieśniarz zamieszanie w przyrodzie, zaćmienie Frei, bogini światła, pojawienie się walkiryj.

31.  Widziałem Baldera, w bitwie skrwawionego syna Odina; los go ściga. Wola najwyższa stała w polu, chuda i znużona jak jemioły rózga.
32.  Z tej rośliny wyrosły zmartwienia serca. Haudur^[9] nią trącił Baldera, którego brat starszy, syn Odina, jednonocnego (Haudura) zabił.
33.  Nie umył rąk, nie czesał włosów, aż zgładził zabójcę Baldera. Głośno narzekała Frygga w przybytkach Fensalu przy straży Wallhalla! Wiecież co więcej? i co?

 W następnych strofach opisuje pieśniarz siedzibę olbrzymów, kreśli upadek władcy Asów:

41.  Biją się i zabijają bracia! Pokrewni związki krwi potargają. Świat pełen niedoli i wielkiej rozpusty! Wiek siekiery i miecza! Kruszą się tarcze, czas dziczy i zawichrzeń pełny przed końcem świata! Człowiek nie oszczędzi człowieka.
42.  Igrają dzieci olbrzymów; kipi ziemia w płomieniach! Najgłośniejszym rogiem trąbi wysoko w powietrze Heimdall. Z głową Mimera^[10] rozmawia Odin; swobodnie się Imer podnosi; jesion Iggdrasil wstrząśniony.
[437]43.  Chciwie wyje Garmur^[11], zrywa łańcuchy, za Żarłocznym^[12] pędzi. Hrimur^[13] ze wschodu wojowniki wiedzie. W olbrzymich kłębach podnosi się wąż z pośród morza; ulatuje orzeł i szarpie zwłoki.
44.  Wypływa statek z paznogci^[14] ze wschodu i na nim syny ognia, z płomienia ludzie pod sterem Loka; pojeżdżają dzieci błazna z Żarłocznym.
45.  Cóż wy Asy? co wy Alfy? Drży świat olbrzymi, Asy się gromadzą; jęczą Karli w kamiennych kryjówkach, widzący góry. Wiecież co więcej? i co?
46.  Z południa zbliża się Surtur^[15] z błyszczącą bronią; jakby zachodzące słońce połyskuje miecz jego! Wstrząśniona ziemia, skruszone skały, drogi piekieł echa powtarzają, niebo się pęka!
47.  Śmiało Odin występuje przeciw Fenrisowi^[16], któremu pomaga Surtur, Beli zwycięzca. Friggi małżonek, wasza, królowie, pociecha, upada.
48.  Wtedy dzielny syn (Odina) Widar staje ze zwierzem do walki. Miecz swój silnie przez paszczę w serce zatapia. Tak się pomści ojca!
49.  Rzuca się wściekły brat wilka; zachodzi mu drogę silny syn Odina — Thor, zabija węża, niegdyś ziemię otaczającego. Patrzcie, śmiertelnicy! dziewięć kroków cofa się przed płynącym jadem węża syn Odina.
50.  Czernieje słońce, w morzu tonie ziemia! nikną z nieba gwiazdy w ostatnim dniu, sroży się ogień wznoszącemi się ku niebu płomieniami.

 W końcowych zwrotkach pieśni zapowiedziany jest świat nowy, który wraz z powrotem niewinnie zabitego Baldera zajaśnieje.

56.  Patrzcie! oto dom połyskuje, jak ogień słoneczny i bardziej złocisto. Imię jego Gimli (niebo). W nim po wszystkie czasy zamieszkają ludy i użyją dobrego.
57.  Zasiada mocny, przed wszystkiem pierwszy, wszystkiemu rozkazujący, na wysokim sądzie; On wyrokuje, On decyduje, co ustanowi, to nie przeminie.
59.  Patrzcie! oto stoi dom opodal od słońca, z drzwiami na północ. Krople trucizny z okien spadają, z kolców zbudowany, jest mieszkaniem wężów.
60.  Patrzcie! przez bystrą tam przebywają rzekę winowajcy, krzywoprzysięzcy, mordercy i inni miłością uwodzący; tam gryzie Nydhoggur^[17]ciała umarłych, szarpie i płata. Wiecież co więcej? i co?

(Joachim Lelewel).

1. Heimdall — praojciec; wedle nowej Eddy — straż bogów.
2. Walfodur — ojciec światów.
3. Imer — prarodzic olbrzymów.
4. Bur (Bör), którego przedwieczna krowa wylizała językiem z bryły lodu, był ojcem: Odina, Wili i We; przez nich jest on prarodzicem bogów.
5. Asy — to ogólna nazwa bogów.
6. Thursowie — olbrzymowie.
7. Wyniosły - przydomek Odina.
8. Inny ród bogów.
9. Haudur, jeden Asów, ślepy, lecz bardzo silny.
10. Mimer został zabity, ale głowę jego zachował Odin przy życiu i naradza się z nią w trudnych okolicznościach.
11. Praojcowie rodu olbrzymów.
12. Przydomek węża piekielnego Fenrisa.
13. Praojcowie rodu olbrzymów.
14. Siatek trupów, powstały z obrzynków paznogci.
15. Olbrzym siedzący z mieczem ognistym na granicy Muspelheimu.
16. Wilk piekielny.
17. Jeden z wężów piekielnych, mściciel nieprawości.

Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronach autora: anonimowy i tłumacza: Joachim Lelewel.