Życia Zacnych Mężów z Plutarcha/Porównanie między Demetryuszem i Antoniuszem
| <<< Dane tekstu >>> | ||
| Autor | ||
| Tytuł | Porównanie między Demetryuszem i Antoniuszem | |
| Pochodzenie | Dzieła Krasickiego dziesięć tomów w jednym | |
| Wydawca | U Barbezata | |
| Data wyd. | 1830 | |
| Miejsce wyd. | Paryż | |
| Źródło | Skany na Commons | |
| Inne | Cały tekst | |
| ||
| Indeks stron | ||
Ledwo się znaleźć mogą w dziejach ludzkich podobne igrzyska, jakie się w życiu tych dwóch mężów wydają. W najwyższym stopniu posiadali szczęśliwość, i używszy obficie wszystkich, które się tylko nadarzyć mogą słodyczy, przy schyłku boleśnie uczuli czczość tego użycia.
Winien był szczęśliwość Demetryusz przypadkowi urodzenia, będąc synem Antygona, który walecznością swoją część państw Alexandrowych posiadł. Antoniusz lubo zacnie urodzony, sam był sprawcą szczęścia swojego, i wyżej się wzniosł nad Demetryusza. Ale też szczęśliwość Antoniuszowa była skutkiem występków i gwałtowności. Demetryusz tron po ojcu odziedziczył, i męztwem go swojem w pierwiastkach niepomyślnych wsparł i utrzymał.
Największem dziełem Antoniusza było zwycięztwo nad Kassyuszem i Brutusem, które Rzymowi odjęło swobodę. Demetryusz czyny dzielnemi wolność Grekom przywracając, istotną sławę pozyskał.
Jeżeli rozkosz, zniewieściałość i zbytki na przykład stawić można, ledwoby się znalazł taki w następnych, lub poprzedzających wiekach, któryby ich przeszedł, a może doścignął. Łączyli albowiem ze sposobnością, którą im nadawały niezmierna bogactwa, przemysł w ich użyciu, rzadko się bardzo razem w jednejże osobie znajdujący. W tem jednak wielka między nimi różnica, iż nie dał się zupełnie Demetryusz rozkoszom uwodzić, i w spoczynku ich tylko po wielkich dziełach używał; Antoniusz wdziękami Kleopatry zniewolony, stał się niesposobnym do czynów znakomitych, i do tego nakoniec stopnia zaślepienia przyszedł, iż porzucił pewne prawie zwycięztwo, byleby się z ukochaną nie rozłączył.
Rzadko okrucieństwo zniewieściałości towarzyszy : jednakże zbytnie w rozpuście i rozkoszach zacieczenie przywodzi niekiedy do czynów nieludzkich. Nie sprawdziło się to w Demetryuszu : ale Antoniusz nastawający na śmierć cnotliwego Cycerona, pamiętnym jest tego przykładem.
I w tem przenieść Demetryusza nad Antoniusza należy, iż pierwszy sam przez się dzieł swoich znakomitych był sprawcą : Antoniusz namiestnikom większą część sławy swojej był winien; i w zwycięztwie nad Brutusem i Kassyuszein, spólnikiem miał Oktawiusza.
Opuszczeni od swoich, stracili nagle przeszłego życia korzyści, a na końcu i życie : ale mężniej Antoniusz ten cios ostatni wytrzymał.
