Żywot człowieka poczciwego (Rej, 1881)/Księgi wtóre/Wstęp

<<< Dane tekstu >>>
Autor Mikołaj Rej
Tytuł Żywot człowieka poczciwego
Wydawca Księgarnia Polska
Data wyd. 1881
Druk Druk. I Związkowa
Miejsce wyd. Lwów
Źródło Skany na Commons
Inne Cały utwór
Indeks stron


KSIĘGI WTÓRE
ŻYWOTA CZŁOWIEKA POCZCIWEGO.

A tu się już poczną Wtóre Księgi żywota poczciwego człowieka, jako odprawiwszy w poczciwem wychowaniu młode lata swoje, a przeszedłszy ku lepszemu obaczeniu, jako w średnim wieku ma poczciwie stanu swego używać, i czem gi ozdobić, i jako ma uważać co jest przystojnego a co jest szkodliwego jemu.

Stet quilibet fortiter in vocatione sua.

Bracie patrz, wszak nie orzesz, co się z tobą dzieje;
Patrz jako się w poczciwym wszystko pięknie śmieje.
Patrzże też w niepoczciwym jako wszystko mdleje,

Stańże mocno przy cnocie, niech kto chce szaleje.
Hamuj z góry,

Szanuj skóry,
Puść za góry,
Szpetne chmury,
Bo świat bury,
Szuka dury,
By cię sznury
I za mury
Związał po swej woli.

Chytry był.

Do tego coby miał wolą czyść ty wtóre księgi, miasto proemium.

Chceszli się podziwować obłędnemu wieku,
I to co z nim przypada każdemu człowieku,
Przeczciż ty wtóre księgi stanu poczciwego,
Jakie mają być sprawy w cnym żywocie jego.
Bo młodość w pierwszych księgach już jest odprawiona,
Jako ma być w człowieku młodym stanowiona.
Tam się mało nauczyć może z tego wieku,
Bo widzisz co się broi we młodym człowieku.
Też nie siedzi w swem prawie, bo młodości jego
Trzeba pilnie przestrzegać by źrzebca płochego.
Albowiem by ty z góry wolno puścił koła,
Trudnoby już hamować swowolnego woła,
Lecz gdy już k’latom przyjdzie a iż się obaczy,
To już też jego miłość ciszej kroczyć raczy.
A tak ty wtóre książki są wydane na to,
Jako gdy wiosna minie a nastanie lato,
Tedy się z onych burzek snadnie wszystko zmieni,
Wszystko pięknie zakwitnie, wszystko się zieleni.
Bo tu są wypisane śrzednie ludzkie lata,
Jako ich kto ma użyć w obłędności świata,
A jako ma uskromić w sobie czasy wszytki,
I jako ma obaczać szkody i pożytki.
I jako ma poczciwie swój stan na wszem chować,
I jako ma swą cnotą roztropnie szafować.
A tak przeczci, nie szkodać ważyć tej godziny,
Bo i o sobie znajdziesz tam pewne nowiny,
Gdy wejrzysz w ludzkie sprawy jako we źwierciadło,
Poznasz gdzieć się rumieni, a gdzieć też nabladło.
Poznasz gdzieć co przywrzało do umysłu twego,
Gdy poznasz obłędności świata omylnego,
Boć lepiej kto cudzemi przypadki się karze,
Niźliby tak sam siedział jako gil na wsparze.
Bo gdy poznasz z ludzkich spraw ich cnoty i zbytek,
To już łacno obaczysz co czyni pożytek.
Lecz radzęć dzierż się cnoty by pijany muru,
Nie chceszli mieć z nietrefnych przymówek kapturu.

Mądrze gól.




Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie autora: Mikołaj Rej.