Dwa grobowce

<<< Dane tekstu >>>
Autor	Marya Konopnicka
Tytuł	Dwa grobowce
Pochodzenie	Poezye wydanie zupełne, krytyczne tom V cykl Urbs Avinionensis
Wydawca	Nakład Gebethnera i Wolfa
Data wyd.	1915
Miejsce wyd.	Warszawa, Lublin, Łódź, Kraków
Źródło	Skany na Commons
Indeks stron

›››

[175]VIII. DWA GROBOWCE.

W dobrem mieście Awinionie
Kanonicki chór tak sarka:
— »Wszystko dobrze, lecz po licha
Przed ołtarzem nam ta arka?« —

A stał właśnie przed ołtarzem
Marmurowy klejnot biały,
Jak mistrzowskie stare wieki
W cudny gotyk go utkały.

Niby lilji pęk strzelisty,
Kwieciem w pułap aż uderza
Biały klejnot marmurowy,
Jana biały grób papieża^[1].

Jeszcze stoisz pod portykiem,
Już skróś nawy zmierzchów świeci
I rozjaśnia stare mury
Przemisterny skarb stuleci.

I rozjaśnia mroczny apsyd,
Jak miesięczna srebrna strzała.

[176]

— Wszystko dobrze, lecz po licha
Ta nam buda tutaj cała!

Między stalle się rozparła
— Kanonicki chór tak sarka —
I nie widzi Pater Rufus
Patra Celsa, Patra Marka.

Siedzą w stallach przeciw sobie,
Pater Rufus psalm zaczyna,
A nie widzi Pater Marek,
Gdzie kancjonał^[2], gdzie łysina.

I nie widzi Pater Celsus,
Gdy ku niemu się otwiera
Zacna Patra Agricoli
Szyldkretowa tabakiera!

Długo znoszą to Ojcowie,
Aż cierpliwość licho wzięło:
Wyrzucili do zakrystji
Marmurowe arcydzieło.

Wnet się luźniej uczyniło
I ład jakiś nastał przecie.
— Tak to z wszystkiem przy rozumie
Można rady dać na świecie!

Lecz z zakrystją nowa bieda:
Ani zmieścić w niej wieżycy;
Więc z tej lilji nieco kwiecia
Zdjęli dobrzy kanonicy.

Bo czy stoi to na czubie,
Czy na ziemi — wszystko jedno!

[177]

I tak wreszcie z letką głową
Przeciw siebie w stallach siedną.
............

Ale w świecie, jak na roli,
Dobre ziarno nie przepada:
Już w kaplicy brackiej Krawców
Konfraterska idzie rada.

Lat już kilka, ba, z dziesiątek,
Konfraternja zacna sarka:
— »Wszystko dobrze, lecz po licha
Tu w kaplicy nam ta arka?«

A stał właśnie w tej kaplicy
Cudny gotyk marmurowy,
Kolumienki i wieżyczki
Nad krawieckie wznosząc głowy.

Świecą na nim szyb kolory
W ametysty, w blade róże,
A słoneczna strzała słońca
Złotem pała na marmurze.

Jak lotosu kwiat strzelisty,
Tak w sklepienia łuk uderza
Arcydzieło wieków starych,
Benedykta grób papieża^[3].

[178]

— W samym środku oto stoi —
— Tak Krawieckie bractwo sarka —
Że nie widzi messir^[4] Pascal
Z ławki swojej messir Marka!

I nie widzi messir Marek
Messir Pietra, ni Didiera,
Nie wie nawet, kiedy sięga
Ich ku niemu tabakiera!

Klękną z światłem? To ich łamie
Na nierówne, krzywe sznury...
Ba, chorągiew trza namykać,
By nie trącić tej struktury!

Długo znoszą to krawcowie,
Lecz cierpliwość ma granice:
Rada w radę — trza wyrzucić
Tę kamienną szubienicę!

— Co ma tutaj wpośród bractwa
Sterczeć nakształt złego grzyba?
Dali radę kanonicy:
Ano, damy i my chyba! —

Jak wyrzucić, to wyrzucić.
Alić jedna jeszcze bieda:
Przez romańskie nizkie odrzwia
Ani rusz się przepchnąć nie da...

Messir Pascal w czub się drapie,
Messir Pietro kręci głowę...
Aż otłukli z kolumienek
Arcydzieło marmurowe!

Niechaj przecież nikt nie mniema,
Że to poszło gdzie na stronę...

[179]

— A broń Boże! — Wszystko w kącie
Po porządku ułożone!

Konfraternja krawców znana
A ich honor — dukat złoty!
Ułożyli tak marmury,
Jakby resztki od kapoty.

Zaraz luźniej się zrobiło,
I ład jakiś nastał przecie...
— Tak to z wszystkiem przy rozumie
Można rady dać na świecie!

1. Gotycki grobowiec papieża Jana XXII (1316—1336), arcydzieło stylu gotyckiego, obecnie w kaplicy bocznej obok zakrystyi, stał niegdyś w środkowej nawie katedry; uszkodzenia pochodzą z czasów wielkiej rewolucyi.
2. Kancyonał (z łac. cantionale) — śpiewnik.
3. Gotycki pomnik papieża Benedykta XII (1334—1342) usunięty 21 października 1765 z kaplicy krawców na prośbę cechu, a zapozwoleniem ówczesnego arcybiskupa i zgodą kanoników. Pozostało po tem arcydziele tylko wspomnienie; to, co dziś pokazują w wielkiej kaplicy lewej nawy katedry awiniońskiej, jako pomnik Benedykta XII, jest mimo napisu Hic iacet Benedictus XII grobowcem kardynała Jana de Cros (Por. E. Muntz: Les tombeaux des papes en France w Gazette des Beaux Arts 1887, 370 nstp.).
4. Messir (z franc. messire) — pan.

Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie autora: Maria Konopnicka.