Dzieje rozwoju umysłowego Europy/Przedmowa
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Dzieje rozwoju umysłowego Europy |
| Wydawca | Maurycy Orgelbrand |
| Data wyd. | 1873 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Tłumacz | Tadeusz Korzon |
| Tytuł orygin. | History of the Intellectual Development of Europe |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
Na posiedzeniu Stowarzyszenia Brytańskiego ku Rozwojowi Nauk (British Association for the Advancement of Science), odbytém w Oxfordzie r. 1860, odczytałem szkic teoryi fizyjologicznéj, zawartéj w niniejszém dziele, stosując ją do umysłowego rozwoju Europy, zastrzegając zarazem, że dowody historyczne podanémi będą w późniejszéj publikacyi.
Obecna książka zawiera te dowody. Ma ona być uzupełnieniem dzieła mojego „O fizyjologii człowieka,“ gdzie człowiek był studyjowany jako jednostka. Tu jest on rozważany pod względem społecznym.
Ale czytelnik znajdzie też, jak mniemam, historyją postępu w ideach i mniemaniach, kreśloną ze stanowiska, całkiem prawie zaniedbywanego dotychczas. Istnieją dwie metody traktowania kwestyj filozoficznych: literacka i naukowa. Wiele rzeczy, które w czysto literackiém traktowaniu przedmiotu znikają na dalszych planach, zajmują same przez się wybitniejsze stanowisko, skoro wykryjemy ich naukowe ustosunkowanie. Ja używałem téj ostatniéj metody.
Postęp społeczny podlega zupełnie tak samo rządowi praw przyrodzonych, jak wzrost ciała. Życie pojedynczego człowieka jest minijaturą życia narodu. Szczególnym celem książki niniejszej będzie udowodnienie tych twierdzeń.
Sądzę, że nikt dotychczas nie podejmował pracy pogodzenia dostarczanych przez historyją umysłowości europejskiéj dowodów z zasadami fizyjologii, by rozjaśnić prawidłowy rozwój cywilizacyi; nikt też nie zbierał faktów, nastręczanych przez inne gałęzie wiedzy w celu uzdolnienia nas do jasnego pojmowania warunków, przy których rozwój ten może nastąpić. Tę lukę filozoficzną pragnąłem na dalszych kartach wypełnić.
Oglądana tym sposobem, przez atmosferę fizyjologiczną, historyja przedstawi nam nowe widoki. Nabywamy trafniejszego i bardziej zaokrąglonego sądu o pomysłach i pobudkach, jakie rządziły ludźmi w kolei wieków świata.
W przedmowie do wydania drugiego mojej „Fizyjologii,“ ogłoszonego w 1858 r., jest wzmianka, że dzieło niniejsze wtedy już było napisane. Zmiany, poczynione w niém późniéj, miały na celu głównie nadanie mu większéj treściwości. Wszakże dyskussyja o niektórych kwestyjach naukowych, jak naprzykład kwestyja o pochodzeniu rodzajów, która w tych czasach zajęła tak silnie uwagę publiczną, nie jest poruszana, ponieważ zasady przedstawione w dziele poprzedniém z 1856 r. nie zostały zmienionemi.
