Encyklopedja Kościelna/Adrjan I
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom I) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1873 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Adrjan I, Papież, rzymianin, wybrany r. 772, rządził Kościołem blisko 24 lat; był przyjacielem Karola W. Zagrożony potężnie i oblężony w Rzymie przez Dezyderjusza, króla Longobardów, Adrjan prosił o pomoc Karola, króla Franków. Ten r. 773 przyszedł z wojskiem, obalił królestwo Longobardów, potwierdził i powiększył nadania uczynione już Papieżowi przez ojca jego Pepina (r. 774). Adrjan i Karol poprzysięgli sobie wówczas wieczną przyjaźń i urządzono w Rzymie wielkie uroczystości na cześć Karola. We dwa lata później (776), Karol W. przybył powtórnie do Włoch, aby zasłonić Papieża od nieprzyjaciół: księcia neapolitańskiego i Benewentu, i Leona, arcybis. Rawenny. Karol odwiedził trzeci raz Adrjana r. 781. Wkrótce potém Adrjan, na prośby Ireny, cesarzowej greckiej, wysłał legatów na siódmy sobór powszechny, a drugi nicejski, r. 787, przeciwko obrazoburcom zwołany, i postanowienia jego zatwierdził. Togoż roku po raz czwarty odwiedził go Karol W. w Rzymie; A. um. r. 795; należy do rzędu Papieży, którzy świetność władzy papieskiej podnieśli. Za niego to miała miejsce kontrowersja adopcjanów (ob.). Karol W. ułożył dla niego nagrobek wierszem, znajdujący się dotąd w Rzymie. — Adrjan II, rzymianin, po dwukrotném nieprzyjęciu papiestwa, wybrany mimowoli r. 867, w 75 roku życia, pełnego cnót. W czasie wyboru Adrjana panował Ludwik II, syn Lotarjusza I, a wnuk Ludwika Łagodnego. Adrjan II był następcą wielkiego Papieża Mikołaja I, po którym odziedziczył zatargi z Lotarjuszem II, księciem Lotaryngji, za nieprawne rozwiedzenie się z żoną. Uwiedziony fałszywą przysięgą Lotarjusza, że oddali Waldradę, a połączy się z prawą żoną, zdjął z niego Adrjan klątwę i własną ręką dał mu kommunję św. Lotarjusz wkrótce potém umarł, co uważano jako karę Bożą za oszukanie Papieża. Odbył Adrjan sobór w Rzymie r. 868 w sprawie Focjusza, wysyłał legatów na sobór powszechny w Konstantynopolu i ustawy jego potwierdził. Um. r. 872. Zostawił 37 listów o sprawach kościelnych. — Adrjan III, rzymianin, wybrany r. 884 po Marynie albo Marcinie I, panował tylko 1 rok i 4 miesiące. Walka przeciw Focjuszowi trwała dalej za jego pontyfikatu. Opierał się mężnie Bazylemu Macedończykowi, cesarzowi wschodniemu, który nalegał o odwołanie wyroków wydanych przez Papieży, jego poprzedników. — Adrjan IV. Ubogi chłopiec z Anglji służył w klasztorze św. Rufa, blisko Awinjonu; wkrótce został braciszkiem, a później opatem tego klasztoru. Ściśnieni surowością zakonnicy, oskarżyli go przed Papieżem Eugenjuszem III, uczniem św. Bernarda. Usprawiedliwiwszy się, został mianowany kardynałem i legatem w Norwegji. R. 1154 jednomyślnie był wybrany Papieżem. Wiódł spory z Fryderykiem Barbarossą i z Wilhelmem I, królem Sycylji, którego skłonił do uznania solennie zwierzchnictwa Papieża nad królestwem Sycylji, będącém lennością papieską od początku panowania Normannów we Włoszech. Gdy Arnold z Brescji wystąpił w Rzymie przeciw władzy świeckiej Papieżów, Adrjan rzucił interdykt na miasto i tém zmusił do wygnania Arnolda, który wpadł w ręce Barbarossy. Adrjan IV um. w Anagni r. 1159. — Adrjan V, genueńczyk, syn Teodozego Fiesco, krewny pap. Innocentego IV, był legatem w Anglji. Chory wybrany na papiestwo, po Innocentym V r. 1276, um. w 38 dni po wyborze. — Adrjan VI, hollender, syn rzemieślnika w Utrechcie, professor uniwersytetu w Lowanjum, nauczyciel Karola V, późniejszego cesarza, wnuka Maxymiljana I. Był dziekanem katedry lowańskiej i posłem do Hiszpanji. Po śmierci króla Ferdynanda Katolickiego, z polecenia Karola zarządzał Hiszpanją, wspólnie z kardynałem Ximenesem, w imieniu Karola, a w końcu sam jeden. Za staraniem tegoż cesarza wybrany Papieżem r. 1522, po Leonie X, który go był mianował kardynałem przed pięciu laty. Powściągnięciem pewnych nadużyć usiłował zapobiedz szerzeniu się reformacji Lutra, ale okazał w tém mało energji. Um. r. 1523, panował tylko półtora roku. Uczony, pobożny, cnotliwy, nie był jednak lubiony przez Rzymian, a po śmierci mało żałowany. Zostawił kilka dzieł teologicznych: Epistolae, Quaestiones quodlibeticae (Paris, 1531); Disputationes in libros 4. Magistri sententiarum. Cfr. Höfler, Die teutschen Päpste, i Hefele, der Cardinal Ximenes. (Hefele). X. M. G.
