Encyklopedja Kościelna/Akolita
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom I) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1873 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Akolita. Grecy stoików akolitami nazywali, z powodu stałości, z jaką trzymali się swego systemu filozoficznego; gr. akolutheo znaczy posługuję, towarzyszę. W Kościele nazwę tę z początku dawano młodym klerykom, od dwudziestu do trzydziestu lat mającym, którzy wszędzie biskupom towarzyszyli, jako usługujący i świadkowie ich postępowania, nawet w tymże samym pokoju z biskupem sypiali. Nosili oni listy, jakie biskupi nawzajem do siebie pisywali, i dla tego w czasach prześladowania obowiązek ten był bardzo ważny i wymagał wielkiej roztropności, wierności i zachowania sekretu. Pierwszy o nich wspomina Papież Korneljusz i rachuje ich 42 w Rzymie. Św. Cyprjan, współczesny mu, mówi także o akolitach. W Afryce obowiązek akolity ograniczał się na zapalaniu świec (ztąd ich nazwa ceroferarii) i podawaniu wina do Eucharystji; w Kościele rzymskim nosili nietylko eulogje, ale i Eucharystję dla nieobecnych. Akolita Tharsitius był ukamienowany przez pogan za to, że go schwytano niosącego ciało Zbawiciela (Mart. Rom. 15 Aug). Podług Ordo Rom. (I et II p. 13, 14, 44), dawniej w Rzymie, w czasie mszy, gdy nadeszła chwila kommunji, akolici, trzymając woreczki w ręku, wstępowali na stopnie ołtarza, jedni po prawej drudzy po lewej stronie, wraz z subdjakonami, trzymającemi otwory woreczków, wówczas gdy archidjakon składał w nie chleby pokonsekrowane dla ludu. Poczém akolici się rozchodzili: jedni szli do biskupów, siedzących po prawej ręce Papieża, drudzy szli ze swemi workami do kapłanów, znajdujących się po lewej stronie, i ci łamali dla ludu chleby nad dwiema patenami, trzymanemi przez dwóch subdjakonów (Bocquillot, Traité de la lit. sacrée, p. 188). I dla tego też wówczas przy święceniu akolitów podawano im worek. Nadto, asystowali oni przy egzaminie katechumenów i odmawiali z nimi wyznanie wiary (Martene t. I. De antiq. eccl. rit). Kościół grecki nie miał wcale akolitów. Obecnie akolita jest klerykiem czterech mniejszych święceń (ob. art. Święcenia kapłańskie), a pontyfikał obowiązki jego wylicza takie: nosić lichtarze, zapalać świece i przygotowywać do ofiary wino i wodę. W ogóle dzisiaj akolici, tak jak inni klerycy, przygotowują się do otrzymania stopnia kapłanów i czynią przy ołtarzu posługę (jak tego chce sob. tryd. ses. XXIII de Reform. c. l7), chociaż nie wyłącznie, bo ją sprawują także prości tonsuraci lub ludzie świeccy, co zresztą upoważnia dekret S. R. C. z d. 17 Sierp. 1833 r.
