Encyklopedja Kościelna/Ali
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom I) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1873 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Ali, zięć Mahometa i czwarty z rzędu kalif, osobistość z wielu względów ważna dla religji mahometańskiej i dla założonego potém Arabskiego państwa, a mianowicie z tego, że dał powód do rozdziału wyznawców tej religji na dwa wielkie, dotąd nieprzyjazne sobie stronnictwa. Ur. w Mekce, zarówno jak Mahomet, należał do rodu Haszemitów, najznakomitszego w pokoleniu Koraiszytów, był bowiem bratem przyrodnim proroka i zarówno z nim pradziadem miał Haszema, od którego ród przybrał nazwę. Ali trzecią był osobą, która uznała naukę Mahometa i otrzymał córkę jego Fatymę za żonę. Z mej miał Ali trzech synów: Hassana, Hussejna i Mohassana; ponieważ ostatni dzieckiem umarł, tylko więc dwaj starsi stanowili dalszy ród Mahometa. Ali odznaczył się na wojnie wielkiém męztwem, z tego powodu otrzymał przydomek Haidar, t. j. lew; służył też zarazem Mahometowi w zarządzie, jako sekretarz i sędzia państwa. Mimo tych osobistych zasług, w utwierdzeniu islamizmu i Arabskiego państwa, i mimo podwójnego pokrewieństwa z prorokiem, nadającego mu prawo na następstwo, po śmierci Mahometa (632 po Chr.), na zasadzie swobody wyboru, trzy razy pominięto go przy wyborze na kalifa, jak się zdaje skutkiem wpływu Aiszy, która go nienawidziła. Za czwartym dopiero razem, po śmierci kalifa Osmana, który zamordowany został (656), wybrano Alego. Zaraz też Aisza podniosła sztandar powstania; chociaż zamordowanie Osmana dokonane zostało za jej radą i przez jej własnego brata, oświadczyła, że winnym jest Ali; wezwała lud do pomsty i sama ze zbuntowanym tłumem wystąpiła do walki przeciw Alemu. Wprawdzie, w bliskości Basra poniosła porażkę, ale Moawia, potężny namiestnik Syrji, obrażony odebraniem mu urzędu, a nadto krewny Osmana, prowadził dalej wojnę przeciw Alemu i oświadczył, iż nie złoży oręża, dopóki mu Ali nie wyda morderców Osmana i dopóki nie złoży kalifatu, ażeby lud sobie swobodnie władcę wybrał. Wynikła ztąd straszna wojna domowa, która wyznawców islamu rozdzieliła nietylko politycznie na dwa stronnictwa, Alego i Moawji, ale i religijnie, gdy z pierwszych utworzyli się szyici, a z drugich sunnici (ob.). W końcu Ali z rąk mordercy życie stracił (660), w wieku lat 63, licząc panowania lat 4 i miesięcy 9. (Wetzer). B.
