Encyklopedja Kościelna/Ambicja
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom I) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1873 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Ambicja. Ściśle biorąc, jest nieporządném pragnieniem czci, dostojeństw i znaczenia (inordinata cupiditas dignitatis, honoris et potentiae). Żeby zrozumiéć naturę ambicji, trzeba zwrócić uwagę na dwie rzeczy: najprzód, że to, za co od ludzi bywa kto szanowany, czczony, pochodzi od Boga, jest jego darem, a więc za to nie człowiekowi, ale głównie Bogu cześć się należy; powtóre, że Bóg udziela człowiekowi swych darów w tym celu, aby ten przez nie bliźnim stał się pożytecznym, a zatém o tyle można godziwie dbać o godność, o zewnętrzne znaki czci i uszanowania, o ile przez nie się otwiera droga ku służeniu bliźnim. Taki jest porządek, przez Stwórcę nakreślony. Pragnienie zaś i ubieganie się za honorami, nie godności, przeciw porządkowi od Boga ustanowionemu, jest grzechem. Przeciw wskazanemu porządkowi trojakim sposobem można czci pożądać: 1. gdy kto żąda od ludzi czci i uszanowania, z powodu przymiotów, czy darów, których nie posiada, czyli gdy na tę cześć nie zasługuje, a o nią się ubiega środkami niegodziwemi; 2. gdy okazywanej sobie czci nie odnosi do Boga, jako dawcy wszelkich darów i wszelkiego dobra, za które ludzie nas cenią; 3. gdy kto czci sobie okazywanej nie używa ku dobru bliźnich, ale w niej szuka tylko własnej korzyści (S. Thom. Sum. 2, 2, q. 131. a. I). Ambicja uważana w sobie, zdaniem teologów, jest tylko grzechem powszednim, ale częstokroć może się stać ciężkim: 1. z powodu szkody wielkiej, t. j. gdy drugiemu, znacznie godniejszemu, przeszkadza się zająć urząd lub godność, z czego wynikła wielka szkoda dla bliźniego, lub znaczne umniejszenie czci i chwały Bożej; 2. gdy kto się ubiega o urząd ważny, lub przyjmie zobowiązanie wielkiej wagi, a nie jest zdolny należycie się z tego wywiązać; 3. gdy do osiągnięcia czci, godności, używa się środków wielce grzesznych, jak świętokupstwo, zdrada, potwarz i t. d. (Scavini, Theol. Mor. tr. 4, disp. II c. I qu. 2. — S. Alph. Lig. Theol. Mor. lib. II, n. 66). Ambicja bezpośrednio wypływa z pychy i sama znów staje się źródłem wielu innych czynów, przeciwnych prawu Bożemu; dla tego ojcowie święci żywo przeciwko niej powstają. Między innymi, św. Bernard zowie ją: złém subtelném, trucizną ukrytą, zarazą tajemną, sprawczynią zdrady, matką obłudy, rodzicielką zawiści, źródłem występków, podnietą zbrodni, rdzą cnoty, mólem świętości, sprawcą zaślepienia serca (Bern. Ser. 6. super Psal. Qui habitat). X. K. R.
