Encyklopedja Kościelna/Amboise Jerzy
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom I) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1873 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Amboise, Jerzy d’ kardynał, jeden z najznakomitszych mężów stanu we Francji, ur. r. 1460, pochodził ze znakomitej rodziny d’Amboise. W 24 roku życia, przez swe stosunki, został biskupem w Montauban, a wkrótce arcybiskupem w Narbonne. Znaczenie jego na dworze królewskim wzmogło się r. 1498, gdy na tronie zasiadał Ludwik XII. D’Amboise oddał mu znakomite przysługi już wówczas, gdy Ludwik, jako książę Orleański, zabiegał o regencję podczas małoletności Karola VIII i zbrojnie popierał swe prawa. Gdy bowiem, r. 1488 pobity w bitwie pod Saint-Aubin, Ludwik dostał się do niewoli, d’Amboise wszelkich używał sposobów, aby dlań pozyskać wolność, przyczém sam nawet był więziony. Zasiadłszy na tronie, pamiętny na dawne usługi Jerzego, Ludwik XII przeniósł go na stolicę arcybiskupią w Rouen, mianował pierwszym swoim ministrem i wyrobił u Aleksandra VI, Papieża, kardynalstwo. D’Amboise wielki wówczas wywierał wpływ na sprawy całej Europy i pracował wszelkiemi siłami nad podniesieniem potęgi Francji. Zajął dla niej księstwo Medjolańskie. Starał się pozyskać część królestwa Neapolitańskiego, zawarł nawet w tym celu układ o podział tego państwa, podpisany przez króla francuzkiego i hiszpańskiego Ferdynanda Katol. Nie zapomniał jednak o sobie, marzył o papieztwie, i rozdrażnienie jego doszło do wysokiego stopnia, gdy, po śmierci Aleksandra VI, kardynałowie obrali najprzód Piusa III, a później Juljusza II. Upokorzony zawodem, jakiego doznał, pełen ambicji, rozmyślał tylko nad strąceniem Juljusza II: oderwał Francję od uległości temu Papieżowi i, przy pomocy Ludwika XII i cesarza Maksymiljana I, przywiódł do skutku koncyliabulum pizańskie, którego głównym celem było detronizowanie Juljusza II. Rozpoczęło ono swoje posiedzenia w Listop. 1511 r., lecz d’Amboise nie doczekał tej chwili, um. 10 Maja 1510 r. Opisywali jego życie: Montagnes, Baudier i Legendre. Należy go odróżnić od jego synowca, także Jerzego d’Amboise, który zajął po nim 1510 r. stolicę arcyb. w Rouen i później, r. 1546, za Papieża Pawła III, został kardynałem. (Hefele.) A. B.
