Encyklopedja Kościelna/August II
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom I) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1873 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
August (Fryderyk) II, elektor saski i król polski. Ojciec już jego, elektor Jan Jerzy III, zamierzał powrócić na łono Kościoła katolickiego, lecz właśnie, gdy zamiar ten wypowiedział w liście do cesarza Leopolda I, zaskoczyła go śmierć w obozie tybingskim 12 Wrześ. 1691 r. Młody Fryderyk August służył w wojsku austrjackiém i pozyskał sobie nie małą sławę pod księciem Eugenjuszem. Pobyt na dworze cesarskim, a więcej jeszcze wpływ krewnego jego, Chrystjana Augusta, księcia Zeitz, także nawróconego z protestantyzmu, a wówczas pobożnego biskupa z Raab, wpłynęły na religijny kierunek młodego księcia. Ostatecznie do przyjęcia wiary katolickiej, skłonił go wyżej wspomniany list ojca do cesarza. R. 1694, po śmierci starszego brata swego, Jana Jerzego IV, objął rządy elektorstwa, a wyznanie wiary, po odpowiedniém przygotowaniu, przyjął od niego potajemnie biskup Chrystjan r. 1697, w dzień św. Trójcy, w kaplicy pałacu cesarskiego w Baden pod Wiedniem, nie zaś, jak chce Jul. Bartoszewicz (w Encykl. Orgelbr. większej 2, 44), na Tarnowskich górach w Szląsku. Nawet przed nuncjuszem papiezkim czas jakiś o tém nie mówiono, zawiadomiono tylko o wszystkiém biskupa kujawskiego i nuncjusza w Warszawie, aby ci w danym razie mogli świadczyć o fakcie i usunąć przy elekcji na tron polski przeszkodę inowierstwa. Wybór jego na króla nastąpił 27 Czerwca, a 27 Września tegoż roku był w Krakowie koronowany. Jesienią 1699 wrócił do Saksonji, w towarzystwie biskupa kujawskiego Szembeka i ojca Karola Voty, spowiednika, poczém i internuncjusz papiezki Paolucci, biskup Ferrary, przybył do Drezna. Utrzymanie się na polskim tronie Augusta II, zależało wówczas w znacznej części od pieniężnego poparcia Saksonji; musiał więc elektor bardzo być oględnym, ze swoim zamiarem przyznania katolikom swobody wiary. Zgodnie więc z radą Szembeka, a następnie Andrzeja Załuskiego, biskupa warmińskiego, który, po wyjeździe biskupa kujawskiego, miejsce jego przy królu zajął, August postanowił na rzecz wiary działać nie tyle drogą prawodawczą, ile raczej spokojną i roztropną drogą faktów. Najprzód urządził w pałacu swoim kaplicę, następnie oddał katolikom wspaniały kościół, znajdujący się przy królewskim zamku w Moritzburgu pod Dreznem. Po powrocie do Saksonji z nieszczęśliwej wojny przeciwko Karolowi XII, królowi szwedzkiemu, oddał August r. 1707 na kościół ogromny teatr drezdeński i bogato go uposażył. Opatrzył też kościół w Lipsku. Cf. Räss, Die Convertiten seit der Reformation, Freib. 1869, t. VIII f. 537.... Theiner, Geschihte der Zurückkehr regierenden Häuser v. Braunschweig u. Sachsen im XVII J., Einsiedeln 1843. Panowanie tego króla było nieszczęsne dla kraju. Ambicja i zmysłowość przygłuszyły w jego duszy wiarę, która tym sposobem nie mogła już ożywić dobrych przymiotów serca tego monarchy. Um. w Warszawie 1 Lut. 1733. N.
