Encyklopedja Kościelna/Barsumas archimandryta
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom II) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1873 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Barsumas, archimandryta, przyjaciel Eutychesa (ob.) i zwolennik jego doktryny. Djoskur (ob.), następca Cyrylla na patrjarchacie aleksandryjskim, zamierzył przeprowadzić (od 444) w kościele wschodnim heretycką naukę, potępioną w anatematach Cyrylla, ażeby tym sposobem zapewnić swojej stolicy pierwszeństwo nad patrjarchatami: antjocheńskim i konstantynopolitańskim. Za narzędzie do przeprowadzenia swoich planów użył zakonników syryjskich, konstantynopolitańskich i egipskich, takich mianowicie, którzy nie posiadali żadnego wykształcenia teologicznego. Gwałtowny archimandryta Barsumas stanął na czele tych zakonników w Syrji. Doktryna archimandryty Eutychesa została potępiona na jednym z synodów konstantynopolitańskich r. 448; ale Djoskur stanął po jego stronie (gdyż obu ich przekonania były bardzo do siebie zbliżone) i za wpływem eunucha Chryzofjusza, skłonił cesarza Teodozjusza II do zwołania nowego synodu do Efezu (w Sierpniu r. 449). Prace przygotowawcze i cały przebieg spraw i gwałty, jakich się dopuszczono na tém zebraniu, zwaném rozbojem efezkim (ob. Efez), jasno wykazują, jak stronniczo działano tam na rzecz Eutychesa i jego nauki. Dwa listy cesarskie wystosowane do Djoskura i Barsumasa w d. 14 i 15 Maja 449 r. (Mansi, Concil. t. VI 593, 617), mianowały ostatniego, ze względu na jego cnoty i usiłowania podjęte dla prawdziwej wiary, przedstawicielem zakonnego duchowieństwa całego wschodu na synodzie, z prawem głosu, którego to prawa użył na poparcie doktryny Eutychesa (Mansi l. c. 861) i na podpisanie dekretu depozycji na Flawjana konstantynopolitańskiego (Mansi VI 927). Djoskur przybył do Efezu otoczony strażą, złożoną z parabolanów (ob.) aleksandryjskich; cesarz mianował od siebie urzędnika, tak zwanego comes s. consistorii, któremu wraz z wojskiem poruczył czuwać nad synodem, a Barsumas przyprowadził z sobą 1000 mnichów. Kiedy Djoskur, mimo próśb wielu biskupów, wytargował złożenie z godności arcybiskupa Flawjana, żołnierstwo wpadło na jego wezwanie, a mnichy Barsumasa wdarli się za nim do kościoła, w którym się synod odbywał. Barsumas wrzasnął: „Bierzcie go,“ a natychmiast mnichy rzucili się na Flawjana i tak go pokaleczyli, że w trzy dni potém umarł. Po ukończeniu tych haniebnych obrad, Barsumas przebiegł całą Syrję, ze swymi mnichami, a 17 Paźdz. 451 r. zjawił się na sessji IV synodu chalcedońskiego (ob.), na czele wielu archimandrytów, którzy podali petycje na rzecz Djoskura (Mansi, VII 67). Jego obecność wywołała wielkie oburzenie: oskarżano go głośno o zamordowanie Flawjana i zarażenie herezją Syrji. Barsumas i jego stronnicy nie chcieli uznać synodu chalcedońskiego, napomnienia nawet cesarskie nie mogły go do tego skłonić. Barsumas opuścił Chalcedon, przeklinając cesarzowę Pulcherję i powrócił do Syrji, gdzie aż do swej śmierci (458) nie przestał wichrzyć, rozsiewając błędy Eutychesa i przez ucznia swego Samuela pociągnął nawet do siebie Armeńczyków. Jakobici uważają go za cudotwórcę i świętego. Cf. Assemani, Bibl. Orient, t. II c. 1 sq. (Häusle). X. M-i.
