Encyklopedja Kościelna/Consubstantialis

<<< Dane tekstu >>>
Tytuł	Encyklopedja Kościelna (tom III)
Redaktor	Michał Nowodworski
Data wyd.	1874
Druk	Czerwiński i Spółka
Miejsce wyd.	Warszawa
Źródło	Skany na Commons
Indeks stron
Artykuł w Wikipedii

›››

[496] Consubstantialis, ὁμοούσιος, współistotny. Tym wyrazem Ojcowie soboru nicejskiego określili apostolskie podanie o stosunku Syna Bożego do Ojca. Arjusz (ob.), wojując sofistycznie subtelnościami (djalektycznemi, przenosząc niedorzecznie stosunki ludzkie w Bóstwo, twierdził, że musiała być przynajmniej jedna chwila, w której nie było Syna. Był [497]tedy Bóg, zanim był Ojciec; bo ojciec musi być wprzód, zanim ojcem zostanie, i musi być wprzód przed synem. Skoro zaś Syn nie jest wiekuisty, przeto nie jest tém, czém jest Ojciec, istota bowiem nie wiekuista jest co innego niż Istota wiekuista; a zatém Syn nie jest tej samej co Ojciec istoty. — Wywody te przeciwiły się stanowczo nauce apostolskiej, przekazanej wszystkim kościołom i złożonej w pismach apostolskich. Sam Zbawiciel powiedział: „ja i Ojciec jedno jesteśmy,“ a św. Jan wyznaje: „Bogiem było Słowo.“ Opowiadacze Ewangelji tak głęboko tę wiarę zaszczepili w wiernych pierwotnego Kościoła, że niektórzy z nich nawet w błąd popadli, iż nie rozróżniali zupełnie Ojca od Syna, przypisując np. cierpienia męki zarówno Ojcu jak Synowi (ob. tej Enc. 1, 293). Dla zebranych w Nicei ze wszystkich stron biskupów zupełnie nową i niesłychaną było nauką, aby Syn Boży miał być z niczego stworzony, aby miał być dziełem Bożém, jak wszelkie inne stworzenie. Ponieważ zaś wyrażenia, że Syn jest Bogu podobny, że jest w Bogu, u Boga, niezmienny i t. p. dawały się tłumaczyć po arjańsku, przeto dla uwydatnienia i stanowczego określenia nauki apostolskiej, przeciwko błędowi Arjusza, wybrali Ojcowie nicejscy wyrażenie: Syn jest współistotny Ojcu, czyli tej samej istoty (ejusdem suhstantiae) z Ojcem. Wyrażenie to wypowiada zarazem, że Syn jest wiekuisty jak i Ojciec; gdyby bowiem nie był wiekuisty, gdyby nie był bez początku, nie byłby Ojcu współistotny, czyli nie byłby tej samej z Ojcem istoty. Biskupi soboru nicejskiego nie wyrzekli też nic nowego, ale pod wpływem Ducha św. zaświadczyli i wypowiedzieli naukę, jaką w swoich kościołach otrzymali od poprzedników, a ci od Apostołów, którzy otrzymali ją od Jezusa, Prawdy Wiekuistej.  (G. Mayer) N.