Encyklopedja Kościelna/Dallaeus Jan

<<< Dane tekstu >>>
Tytuł	Encyklopedja Kościelna (tom IV)
Redaktor	Michał Nowodworski
Data wyd.	1874
Druk	Czerwiński i Spółka
Miejsce wyd.	Warszawa
Źródło	Skany na Commons
Indeks stron
Artykuł w Wikipedii

›››

[5] Dallaeus Jan, właściwie Daillé, głośny we Francji teolog kalwiński, ur. w Chatellaurault 6 Stycznia 1594. Na studja teologiczne uczęszczał w Saumur, gdzie poznał się z tamtejszym gubernatorem Filipem du Plessis-Mornay, żarliwym obrońcą hugonotów, który powierzył mu wychowanie swoich wnuków. R. 1619, razem z wychowańcami, zwiedził Włochy, gdzie poznał się z Sarpim; następnie udał się do Szwajcarji, Niemiec i Hollandji, 1621 przez Anglję wrócił do Francji. Najpierw był kaznodzieją nadwornym swego dobroczyńcy w Plessis de la Forest, w dolném Poitou, r. 1625 przeniósł się do Saumur, zkąd go powołano na przełożonego kalwińskiej gminy do Charenton pod Paryżem, gdzie pozostawał do [6]śmierci (15 Kw. 15701670). Pisma jego są po większej części dogmatyczno-polemicznego charakteru i odznaczają się niepospolitą erudycją. Najważniejsze z nich są: Disputatio adversus latinorum de cultus religiosi objecto traditionem, qua demonstratur, vetustissimis ad an. D. 300 christianis ignotos et inusitatos fuisse eos cultus, quos nunc in romana communione solent Eucharistiae, Sanctis, Reliquiis, Imaginibus et Crucibus deferre, Genevae 1664. — De cultibus religiosis latinorum libri IX, Gen. 1671. — De confirmatione et extrema unctione, Gen. 1669. — De sacramentali sive auriculari latinorum confessione, Gen. 1661. — De jejuniis et quadragesima, Devent. 1654. — De pseudepigrahis apostolicis, Harderw. 1653. — De poenis et satisfactionibus humanis libri VII, Amst. 1649. — De la creance des Pères sur le fait des images, Genève 1641, przez autora na łaciński język przełożona. — Apologie des églises reformées, 1633. Największy rozgłos wywołał jego traktat, pierwotnie po francuzku napisany i drukowany w Genewie: Traité de l'emploi des saints Pères pour le jugement des différends de la religion, przetłumaczony następnie na łacinę przez Mettayera, kaznodzieję w St. Quentin: De usu Patrum ad ea definienda religionis capita, quae sunt hodie controversa, Genev. 1656, a na angielski prawdopodobnie przez T. Smith, w Lond. 1651. W dziele tém D. odrzuca powagę Ojców Kościoła w sprawach dotyczących się różnic religijnych. Przeciwko niemu wystąpił angielski teolog Maciéj Scrivener: Apologia pro sanctis Ecclesiae Patribus adversus Jo. Dallaei libros de usu Patrum, 1672 Lond. — 20 tomów kazań D-a wyszło z druku od 1644 — 1670. — Życie D. opisał syn jego Adrjan, kaznodzieja w Rochelle, a po odwołaniu edyktu nanteńskiego w Zürich (ur. w Paryżu 1628, um. 1690), p. t. Abrégé de la vie de J. Daillé avec un catalogue de ses ouvrages, Genève 1671. (Seback). J. N.