Encyklopedja Kościelna/Ezechjasz
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom V) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1874 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Ezechjasz, hebr. Hizkjah, Hizkjahu, Jehizkjah, Jehizkjahu, 70: Ἐςεχίας, Vulg. Ezechias, król judzki, r. 727—699 (v. 725—696) przed Chr. Dzieje jego ob. IV Reg. 18—20. II Par. 29—32. Isaj. 36—39. Po Dawidzie był on najpobożniejszym królem. Wstępując na tron w 25 r. życia, zastał królestwo swoje pogrążone w bałwochwalstwie: ojciec jego bowiem (ob. Achaz) zaprowadził nawet do świątyni kult asyryjski (IV Reg. 16); królestwo izraelskie było pod zwierzchnictwem Assyryjczyków, a król Ozeasz (ob.) zostawał w niewoli (IV R. 17, 1—4). Ez. zaraz swoje panowanie zaczął od oczyszczenia świątyni ze wszelkich śladów bałwochwalstwa. Wyrzucił nawet węża miedzianego, znajdującego się tam od czasów Mojżesza (Num. 21, 9), bo i on stał się był przedmiotem czci zabobonnej (IV R. 17, 4). Poświęcenie świątyni i przywrócenie służby Bożej, według przepisów zakonu, odbyło się z wielką uroczystością w półowie pierwszego miesiąca (II P. 29, 3. 17), zaraz po wstąpieniu E’a na tron. Paschę odłożono do następnego miesiąca, już to dla tego, że nie zdołali wszyscy kapłani i lewici dopełnić swego oczyszczenia (cf. [[Encyklopedja Kościelna/Czystota|]] Czystota), już też, aby dać możność zebrania się większej liczbie wiernych. Tymczasem rozesłał król listy do mieszkańców królestwa Izraelskiego, zapraszając ich do udziału w nastąpić mającej uroczystości (król izrael. Ozeasz był uwięziony). Gońcy chodzili od miasta do miasta w pokoleniach Efraima, Manassesa, Isachara, aż do Zabulona: jedni ich przyjmowali szyderstwami, lecz drudzy usłuchali i przybyli do Jerozolimy na dzień 14 mca drugiego (Kwiec. — Maj). Od niepamiętnych czasów Pascha nie była tak obchodzoną, tak w 1-ym roku Ez’a (727), bałwochwalstwo nie tylko w Judzie, ale i w znacznej części Izraela wytępioném zostało (II P. 31, 1.). Panowanie Ez’a było w większej części pomyślne: pobił Filistynów (IV R. 18, 8), utrzymał niezależność Judei przeciw Assyryjczykom (ib. 18, 7), którzy obalili królestwo Izraelskie (ob. Samarja. Cf. Bernhardi, Commentatio de causis, quib. effectum sit, ut regnum Judae diutius permaneret quam regnum Israel, Lovan. 1825), i przeciw Sennacherybowi (ob.); zbogacił skarb królewski, lecz bogactwo jego było więcej może w trzodach (II Par. 32, 27—29) niż w pieniądzach (cf. IV R. l8, 14—16). Dla świątyni przywrócił zaniedbane oddawanie dziesięcin i pierwocin, w skutek czego musiano przy niej pobudować śpichlerze, na przechowywanie tego, co zbywało od potrzeb kapłanów i lewitów (II P. 3l, 4...). Żył w przyjaźni z Merodach-Baladanem (ob.), królem Babilonji, i z Szabatoką, królem Egiptu (ob. tej Enc. IV 566—67), z dynastji etjopskiej. W 14 r. panowania (IV R. 18, 13. cf. 20, 6. 18, 2), t. j. 714, spotkały go 2 klęski: choroba i najazd wojsk Sennacheryba. Od pierwszej uzdrowił go Izajasz i zapowiedział, że druga też szczęśliwie przejdzie; na potwierdzenie zaś tego modlitwą swoją sprawił prorok, że cień cofnął się o 10 stopni. Że w tém cofnięciu był cud, tego żadne tłumaczenie zaprzeczyć nie może (ob. IV R. 20, 12. Isai. 38, 8); racjonaliści nawet przyznają, że autorowie śś. podają to za cud (Schenkel, Bibel-Lexikon, art. Hiskias). Czy zaś to było na zegarze słonecznym, czyli kompasie, którego użycie od Babilończyków rozeszło się po innych narodach (Herodot II 109, Vitruvius IX 9), czy przed schodami pałacu królewskiego stał słup, rzucający cień na schody, i ten cień nagle o 10 stopni się cofnął, tego nie wiadomo. Również nie wiadomo, czy Bóg sprawił, że ziemia się cofnęła, czy też że inaczej jak zwykle załamały się promienie światła słonecznego. Cud ten jednak nie był miejscowym tylko, skoro Babilończycy wysłali do Ez’a posłów z podarunkami i z zapytaniem o przyczynę tego zjawiska (Cf. Martini, Von den Sonnenuhr der Alten, Leipz. 1777; Calmet, Dissert, de retrogradatione solis in horologio Achaz, w tegoż Prolegom.). Ez. po wyzdrowieniu panował jeszcze lat 15 (a 14 przed chorobą). W chorobie ułożył hymn „Ego dixi: in dimidio dierum meorum...“, znany pod jego imieniem (Canticum Ezechiae, ap. Isai. 30, 10—20). Z okazji wspomnianego poselstwa babilońskiego, które zapewne miało na celu także zawiązanie ściślejszej przyjaźni z Judeą, przeciw Assyryjczykom, Ez. zasłużył na naganę Izajasza za to, że popisywał się z bogactwami swemi przed posłami. W popisywaniu się tem była nietylko próżność, ale i przeciwna teokratycznemu rządowi zasada sprzymierzania się z narodami bałwochwalczemi. Izajasz przepowiedział E’wi, że wszystkie te skarby i synowie jego z niemi przeprowadzeni będą do Babilonu (IV R. 20, 16—18. Isai 39, 5—7). Proroctwo to spełnił Nabuchodonozor. Wszystkie szczegóły Ezechjaszowej wojny z Assyryjczykami, jak ją opowiada Biblja, zgodne są z rocznikami królów asyryjskich (ob. Sennacheryb); w chronologji tylko zachodzi różnica o lat 10 prawie. X. W. K.
