Encyklopedyja powszechna (1859)/Ak-su, miasto
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Encyklopedyja powszechna |
| Tom | Tom I |
| Rozdział | Ak-su, miasto |
| Wydawca | S. Orgelbrand |
| Data wyd. | 1859 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Ak-su, miasto chińskie, w małej Bucharyi, nad rzeczką tego nazwiska, łączącą się z większą rzeką Tarim-gol, która wpada do jeziora Lob. Podług dzieła chińskiego Sin-kiang-onai-fan-ki-lio, to jest krótkich notat historycznych o barbarzyńcach zewnętrznych przy nowych granicach (podług tłómaczenia Stanisława Julien): Aksu leży na południe Sione-szan (gór okrytych śniegiem), ma 20,000 rodzin. Kraj ten położony na wielkiej drodze kupców, liczniejszych niż ryby i gwiazdy, wydaje granaty, bawełnę, która podobna do chmur żółtych, okrywa pola“ (bawełna żółta, gossypium religiosum). Według relacyj podróżników Kucharskich i Taszkenlu, na których podstawie Grimm swój Atlas ułożył (Atlas de Ritter et Oetzel), Aksu jest wielkiem miastem, położonem nad rzeką Yan-gou, posiadającem 1,000 domów i 60,000 mieszkańców. Zaś według karty cesarza Khian-loung, rzeka Aksu tworzy się przez połączenie Kukussu i Temurussu i należy do systematu hydraulicznego jeziora Lob. Szerokość geograficzna miasta według obserwacyi OO. Jezuitów (astronomów Pekinu) wynosi 41'9'. Aksu, wraz z innemi miastami małej Bucharyi, przeszło sto lat temu, dostało się powtórnie pod panowanie chińskie. Należało poprzednio do hana Kaszgaru Aj-Kodża, którego potomek Dzangir-Kodża, zbuntował się w 1826 r. przeciwko Chińczykom; lecz pobity od tychże w Marcu 1827 r., jako jeniec zaprowadzony został do Pekinu (gdzie jako buntownika, zapewne pokrajano w kawałki). G. Z.
