Encyklopedyja powszechna (1859)/Akcyja (w sztuce)

<<< Dane tekstu >>>
Autor Fryderyk Henryk Lewestam
Tytuł Encyklopedyja powszechna
Tom Tom I
Rozdział Akcyja (w sztuce)
Wydawca S. Orgelbrand
Data wyd. 1859
Miejsce wyd. Warszawa
Źródło Skany na Commons
Indeks stron
Akcyja, oznacza prawidłowe podług zasad sztuki rozwinięcie przedmiotu, stanowiącego treść utworu poetycznego. Akcyja ta we wszystkich podobnych utworach, nietylko, jak mylnie niektórzy mniemają, w poezyi dramatycznej, składa się z trzech części: 1) expozycyi, czyli wstępu, 2) węzła i 3) rozwiązania, czyli katastrofy; powinna zaś być jednolitą, w sobie skończoną i prawdopodobną. Akcyja niemniej znajdować się może, a po części nawet i musi, w płodach sztuki plastycznej; głównie potrzeba jej w obrazach historycznych, w gruppach rzeźbiarskich, płaskorzeźbach i t. d., chociaż również pojedyncze nawet postacie, portrety i posągi, o tyle tylko wywołać zdołają zamierzone wrażenie, o ile nie będą pozbawionemi akcyi, t. j. o ile wyrażona w nich jest żywotna myśl osoby przedstawionej. W krasomóstwie, w sztuce scenicznej i deklamatorskiej, akcyja oznacza poparcie słowa odpowiednią postawą, giestem, oraz ruchem ciała i twarzy, czyli mimiką. Akcyja ta oczywiście, stosownie do miejsca, gdzie ma być użytą, inna jest dla mówcy, inna dla aktora; do teatralnej zaś należą: akcyja pan-tomimiczna i akcyja dramatyczna właściwa, tem się między sobą różniące, że ostatnia łączy przedstawienie myśli widzialne z ustnem wypowiedzeniem jej, zkąd powstają znowu odrębne poddziały akcyi czysto dramatycznej i akcyi artysty opery, na którą konieczny wpływ wywiera już sama natura muzyki. Akcyja obejmuje całą postawę ciała, o ile przez nią wyrazić można jaki stan wewnętrzny przedstawionego charakteru, czyli gestykulacyję w obszerniejszem znaczeniu tego wyrazu; w szczególe zaś ruchy głowy, rąk i nóg, a jeszcze bardziej stanowczo ruchy najwyrazistszych członków w rzeczonych częściach ciała, a zatem oczów, muszkułów twarzy i palców. F. H. L.


Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie autora: Fryderyk Henryk Lewestam.