Encyklopedyja powszechna (1859)/Alexandryjskie tłómaczenie Biblii
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Encyklopedyja powszechna |
| Tom | Tom I |
| Rozdział | Alexandryjskie tłómaczenie Biblii |
| Wydawca | S. Orgelbrand |
| Data wyd. | 1859 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Alexandryjskie tłómaczenie Biblii, jest najdawniejszym przekładem Pisma Świętego, Starego Testamentu, z języka hebrajskiego na grecki. Przekład ten nazwano przekładem Siedmdziesięciu, secundum septuaginta interpretis, albo poprostu Septuaginta. Nazwa takowa powstała skutkiem podania, zaczerpniętego z listu Arysteusza, oficera straży przybocznej Ptolemeusza Filadelfa króla Egiptu (Aristeae historia LXXII int. ex rec. Eld. de Parchum. Francof. 1610 in-8vo), który w liście pisanym do Filokratesa, powiada: źe Demetryjusz Falereusz, biblijotekarz królewski, gorliwy zbieracz ksiąg uczonych, nakłonił Ptolemeusza, aby wydał rozkaz przełożenia pentateuchu na język grecki. W tym celu wysłany został do Jerozolimy, do najwyższego kapłana, Eleazara, Arysteusz, i zabrał ze sobą, zaleconych mu przez tegoż kapłana 72 uczonych żydów. Ci przybywszy do króla Ptolemeusza, naradziwszy się pilnie, dokonali tłómaczenia w przeciągu 72 dni na wyspie Faros. Wiarogodność podania rzeczonego, podał najprzód w wątpliwość L. de Vives, w dziele swém: Augustin de civit. d. a słuszność jego zarzutów poparli i udowodnili; Usher, Voss i Hody (de bibliorum textibus originalibus, versionibus graecis et latina vulgata I, IV. Oxon. 1705). Sądząc z przekładów różnych części Septuaginty, porównywając je między sobą, przekonać się można, że tłómacze, nietylko różni byli duchem, ale i należeli także do różnych epok. Najpierwszą księgą którą przełożono, był niezawodnie pentateuch, jako księgi najważniejsze. Pobudką zaś tłómaczenia na język grecki była coraz bardziej szerząca się między żydami helleńskiemi nieznajomość języka textu Biblii, czego dowodem wysoka powaga, jakiej między nimi tłómaczenie pomienione używało. Później, to jest w wiekach chrześcijańskich, kiedy tłómaczenie Septuaginty uległo licznym niedokładnościom, skutkiem błędów jakich się dopuszczali przepisywacze owej księgi, Orygenes z Alexandryi (ob.) napisał swoją Hexaplę, i w niej, w sześciu obok siebie biegnących kolumnach zamieścił text hebrajski, pisany głoskami hebrajskiemi, i tenże sam text pisany głoskami greckiemi, następnie tłómaczenia Akwili, Symmacha, Siedmdziesięciu i Teodocyjona. Jeżeli nie było textu hebrajskiego, nazywano to Tetraplą. Łatwo pojąć trudności odpisu dzieła tak ogromnego jak Hexapla i dla tego też było ono nader rzadkie. Święty Hieronim widział exemplarz oryginalny w biblijotece w Cezarei, lecz i ten zaginął. Skutkiem jednak pilnego wypisywania z Hexapli, znaczna jej część znajduje się w dziełach Ojców Kościoła. Starano się owe wypisy z Orygenesa zebrać w jedne całość, a pierwszą myśl podał Morin w wydaniu swém rzymskiem Septuagesimy r. 1587. Pracę Morina uzupełnił Druzyjusz (J. Drusius, Feterum et int. graec. in totum F. T. fragmentu collecta, verso et nobis ill. Arnhem 1622, in 4-to). Obudwóch jednak przewyższył Montfaucon. (Bern, de Montfaucon, Heraplorum Orig. quae supersunt, eruit et notis illu. Lips. et Lubec, 1769 et 70, 2 tomy). W nowszych czasach odznaczyli się pracami krytycznemi, podjętemi około Hexapli: Szleisner i Jezeciel, Lipsk 1812, Rzym, 1840. L. O.
