Encyklopedyja powszechna (1859)/Anglosaxoni
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Encyklopedyja powszechna |
| Tom | Tom I |
| Rozdział | Anglosaxoni |
| Wydawca | S. Orgelbrand |
| Data wyd. | 1859 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Anglosaxoni, Anglowie, stanowili małe plemię germańskie, które mieszkało przez 1400 lal na prawym brzegu Elby, w części Chersonezu Cymbryjskiego, w dzisiejszém księstwie Szlezwigskiem (ob. Angeln). Po raz pierwszy wspomina o Anglach Tacyt i utrzymuje, że stanowili oni wraz z Turyngami i Herulami konfederacyję, posiadającą wspólną świątynię na wyspie Rugii. Saxonie. plemię germańskie, według Ptolemeusza zamieszkiwało południową część Chersonezu cymbryjskiego, w tem samem miejscu, w którém Tacyt upatruje naród Fossów. Pomimo tak różnych podań starożytnych historyków; nowsze badania wykazały, że Saxonowie i Fossowie stanowili jeden i ten sam naród. Germanowie nazywali ich Saxami dla tego, że nosili przy boku sztylet, który w dawném teutońskiém narzeczu zwał się: „Sachsen,“ gdy tymczasem Cymbrowie i Belgowie nazywali ich Fossami, także od słowa: „sztylet,“ w narzeczu Cymbrów: „Foss.“ Na początku V wieku po Chryst., Bretonowie nie będąc w stanie odeprzeć Piktów i Kaledonów, opuszczeni przez Rzymian, udali się z prośbą o pomoc do Anglów, Saxów i Jutów, którzy zwyciężyli Piktów i za przyzwoleniem Wortigerna, króla bretońskiego, osiedlili się na wyspie Tanet przy ujściu Tamizy. Wkrótce, osady Anglo-Saxonów tak wzrosły w ludność i potęgę, że napadły zdradziecko na Bretonów i wypędziły ich z wyspy. Jutowie zajęli wyspę Wight, Kent i część Wesseiu; Saxonie wzięli Essex, Wessex i Sussex najbogatsze prowincyję wyspy; Anglom dostała się wschodnia część zachodniej strony kraju, Mercyja i Northumberland. Zwycięzcy założyli siedm królestw, znanych w dziejach pod nazwą: „Heptarchii.“ Południowa część wyspy przezwaną została od nazwiska Anglów: Angliją (England). Język Anglo-Saxoński, stanowiący tło dzisiejszego języka angielskiego, od którego znacznie jest dźwięczniejszym, uprawianym był przez wielu kronikarzy, poetów i teologów, i doszedł był już do znakomitego rozwoju, gdy najście Normandów na Angliją, nadało pierwszeństwo pierwiastkowi romańskiemu ze szkodą germaskiego. Najdawniejszym pomnikiem literatury Anglo-Saksońskiej, jest przekład księgi Rodzaju przez Caedmona; dzieło to, sięgające VII wieku, wydane zostało przez Thorpa w Londynie 1832 r. Godną jest także uwagi starożytna epopea narodowa: „Boewulf,“ wydana staraniem Kembla w Londynie 1833 roku (ob. następujący artykuł).
