Encyklopedyja powszechna (1859)/Apollonijusz z Tyany
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Encyklopedyja powszechna |
| Tom | Tom II |
| Rozdział | Apollonijusz z Tyany |
| Wydawca | S. Orgelbrand |
| Data wyd. | 1859 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Apollonijusz z Tyany, miasta w Kappadocyi, filozof Neopytagorejczyk, teurg i magik, czczony przez długie wieki Bóg-człowiek ostatnich czasów pogańskich, przez nieprzyjaciół chrystyjanizmu nietylko przyrównywany do Jezusa Chrystusa, lecz nawet stawiany wyżej nad niego. Jeszcze przed jego urodzeniem, w pierwszym wieku po Chryst., matce jego pojawił się bożek Proteusz, przyrzekając, że w synu jej zostanie człowiekiem; gdy przychodził na świat, piorun uderzył tuż obok niemowlęcia i natychmiast znowu powrócił do nieba, z czego wniesiono, że Apollonijusz jest synem Jowisza. Udawszy się z Tyany do Tarsu, a następnie do Egi, pod Euxenusem przejął się najzupełniej nauką Pytagorasa, z czem połączył także niepośledni szarlatanizm, cudotworność i magiję; później odbył podróż w głąb Azyi, aż do Indyj, zkąd powróciwszy, większej jeszcze nabrał popularności. Pod cesarzem Neronem przybywszy do Rzymu, wskrzeszeniem umarłej dziewicy wysokiego rodu licznych sobie zjednał stronników; wszakże wraz z innemi filozofami wypędzony z Rzymu, zawiązał w Hiszpanii spisek przeciwko cesarzowi, po śmierci którego pojechał do Aten, ztamtąd zwiedził Afrykę i przez Azyję Mniejszą powrócił do Rzymu, gdzie wyrzucał złe rządy Domicyjanowi. W trakcie procesu uprowadzony zapewne przez możnych przyjaciół, długo jeszcze, ciągłe robiąc cuda, błąkał się po Sycylii, Grecyi i Azyi Mniejszej, aż nareszcie umarł w Efezie r. 96 po nar. Chryst., podług niektórych nawet żywcem wstąpił do nieba. Pisma Apollonijusza zaginęły; z nich ważniejszemi były: Nauka i życie Pytagorasa; O wróżeniu z gwiazd; O ofiarach. Nie ulega wątpliwości, że Apollonijusz wiele posiadał przymiotów wielkiego męża, choć powyższe i inne liczne jeszcze szczegóły jego życia, opowiedziane przez Filostrata, widocznie dowodzą chęci pogan, przeciwstawienia swojej postaci obok ogromnej Zbawiciela świata.
