Encyklopedyja powszechna (1859)/Appelacyjny sąd kró. pol.
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Encyklopedyja powszechna |
| Tom | Tom II |
| Rozdział | Appelacyjny sąd kró. pol. |
| Wydawca | S. Orgelbrand |
| Data wyd. | 1859 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Appelacyjny sąd królestwa polskiego. Władza sądowa ustanowiona jednocześnie z wprowadzeniem prawodawstwa francuzkiego do naszego kraju w latach 1808—10 na wzór francuzkich Cours d’appel, później przezwanych Cours Imperiales, Cours Royales. Przetrwała do dziś dnia z rozmaitemi zmianami attrybucyi, które ostatecznie określają Ukaz Najwyższy z d. 26 Marca 1842 r. (T. XXIX Dz. Pr.) i ustawa przechodnia do Kodexu kar głównych i poprawczych z d. 11 Listopada v. s. 1847 r. (T. XV Oz. Pr.). Appelacyjuy sąd królestwa polskiego, składa się z trzydziestu sędziów etatowych, prezesa, vice-prezesa, prokuratora, podprokuratorów (sześciu), pisarza i podpisarzy (sześciu lub dziewięciu). Liczą się także do Appelacyjnego sądu sędziowie tytularni, zwykle zajmujący inne posady, zaszczyceni tym tytułem dla ułatwienia im przejścia do linii sądowej. Archivum, kancellaryja, expedytura, obsadzone są stosowną liczbą urzędników. Posługę sądową pełnią woźni. Z pomiędzy obrońców zaliczają się do sądu appellacyjnego i stają pod jego karnością adwokaci. Wprowadzają zaś sprawy adwokaci i Mecenasi. Jeden jest tylko Sąd Appellacyjny w kraju naszym, obręb jego (ressort) rozciąga się na całe królestwo. Sądzi sprawy z odwołania się od Trybunałów Cywilnych i Handlowych, a w materyi karnej od Sądów Kryminalnych. W sprawach cywilnych i handlowych, których przedmiot nie przenosi rs, 600 lub 30 rocznego dochodu, Sąd Appellacyjny wyrokuje ostatecznie, jak również w sprawach tak nazwanych possessoryjnych i wymienionych w art. 3 K. P. S. We wszystkich innych, wyroki Sądu Appellacyjnego ulegają odwołaniu czyli zaskarżeniu do Rządzącego Senatu Warszawskich Departamentów (Departament IX ob. Senat). Bez względu na przedmiot wyroku Sądu Appellacyjuego ulegają odwołaniu do Senatu, gdy idzie o niewłaściwość sądu. W sprawach karnych Sąd Appellacyjny wyrokuje ostatecznie tam, gdzie w I-ej instancyi rozpoznawał Sąd Poprawczy lub władnym był rozpoznawać w myśl art. 23 i 24 ustawy przechodniej z roku 1847. W innych sprawach wyrokuje Sąd Appellacyjny w II-ej instancyi z wolném odwołaniem się dla stron lub prokuratora do Rządzącego Senatu Warszawskich Departamontów (X Depart.). Wreszcie stanowi Sąd Appellacyjny instancyja w sprawach karności urzędników sądowych czyli dyscyplinarnych, oraz instancyją ostateczną w przedmiocie tymczasowego przyaresztowania osób o przestępstwa obwinionych. Corocznie Komissyja Rządowa Sprawiedliwości na przedstawienie prezesa stanowi rozkład sędziów na wydziały, każdy po pięciu sędziów, decydujących większością zdań pod prezydencyją najstarszego nominacyją, z jednym podprokuratorem i jednym podpisarzem; posługę przy wydziałach pełnią woźni audyjencyjonalni. Obecnie Sąd Appellacyjny liczy 6 wydziałów, które sądzą wszelkie sprawy cywilne i kryminalne bez różnicy z jakich stron kraju przychodzą. Każdy wydział ma attrybucyję całego sądu. Sprawy cywilne i handlowe rozdzielają się między wydziały losem: nagłe tylko czyli z rejestru terminów skróconych, rozdziela prezes podług swojego uznania. Prezes również rozdziela sprawy karne między sędziów jako referentów, którzy je obowiązani przedstawić każdy w swoim wydziale: audyjencyje odbywają się codziennie wyjąwszy święta uroczyste i dni galowe pierwszego rzędu. Zwykle jeden lub dwa dni przeznacza się na sądzenie spraw karnych. Posiedzenia ogólne całego sądu bywają tylko w wypadkach nadzwyczajnych porządkowych lub dla porozumienia się w kwestyjach prawnych. Feryje trwają od d. 13 Lipca do 13 Września, w czasie których tylko dwa lub trzy wydziały zajmują się sądzeniem spraw naglejszych cywilnych, handlowych i kryminalnych. W. P.
