Encyklopedyja powszechna (1859)/Appenzell
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Encyklopedyja powszechna |
| Tom | Tom II |
| Rozdział | Appenzell |
| Wydawca | S. Orgelbrand |
| Data wyd. | 1859 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Appenzell, trzynasty kanton w Szwajcaryi, kraj górzysty, otoczony przez terrytoryjum kantonu Sanct-Gallen. Ludność jego, podług spisu z r. 1850, wynosiła 54,800 głów. Dzieli się na dwa półkantony, z których pierwszy katolicki, Inner-Rhoden, liczy 11,200, drugi reformowany, Ausser-Rhoden, 43,600 mieszkańców. Najważniejszém ich zajęciem jest gospodarstwo alpejskie i bardzo rozgałęziony przemysł bawełniany; wielu z nich także trudni się ręcznemi haftami. Stolicą Inner-Rhoden jest miasto Appenzell, mające 1,500 mieszkańców. Najwyższą władzę w kantonie sprawuje gmina, której członkiem czynnym jest każdy mężczyzna, mający 18 lat wieku; pośredniczą w zarządzie dwie rady, większa i mniejsza, tudzież starsi obierani przez ogół. Oprócz tego istnieją w Appenzel tak zwane sądy obyczajowe, do spraw dotyczących moralności. Oprócz patryjarchalnej prostoty, dziwne panuje pomieszanie we wszystkich gałęziach służby publicznej, a szczególniej w sądownictwie, w którem nie masz wcale adwokatów. Appenzell należał kiedyś do opactwa St-Gallen, i dopiero na początku XV wieku stal się niepodległym. Roku 1452 połączył się z siedmiu kantonami, a r. 1513 z całym związkiem szwajcarskim. Po długich niesnaskach, skutkiem reformacyi, podzielono go r. 1597 na dwie powyżej wymienione części, z których każda dziś wysyła po jednym członku do rady związkowej.
