Francuska deklaracja praw człowieka i obywatela z 26-go sierpnia 1789
| <<< Dane tekstu | |
| Autor | |
| Tytuł | Deklaracja praw człowieka i obywatela z 26-go sierpnia 1789 r. |
| Pochodzenie | Deklaracja praw człowieka i obywatela |
| Wydawca | Księgarnia Powszechna |
| Data wyd. | 1905 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Tłumacz | Zofja Libkind-Lubodziecka |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
Francuska deklaracja praw człowieka i obywatela.
Art. I. Ludzie rodzą się i pozostają równymi wobec prawa. Różnice społeczne mogą być oparte tylko na pożytku ogółu.
2. Celem wszelkiego stowarzyszenia politycznego jest zachowanie praw człowieka przyrodzonych i nie podlegających przedawnieniu. Temi prawami są wolność, własność, bezpieczeństwo i opór przeciwko uciskowi.
3. Zasada wszelkiej władzy tkwi z natury rzeczy w narodzie. Żadna instytucja, żadna jednostka nie może sprawować władzy, która nie pochodzi wyraźnie od narodu.
4. Wolność zasadza się na możności robienia wszystkiego, co nie szkodzi innym; dlatego wykonywanie praw przyrodzonych każdego człowieka ma tylko te granice, które innym członkom społeczeństwa zapewniają korzystanie z tych samych praw. Granice te mogą być zakreślone tylko przez ustawę.
5. Prawo może zakazywać tylko czynów szkodliwych dla społeczeństwa. Wszystko, co nie jest zakazane przez prawo, nie może być wzbronione, i nikt nie może być zmuszony do czynienia tego, czego ono nie nakazuje.
6. Prawo jest wyrazem woli powszechnej. Wszyscy obywatele mają prawo brać udział w tworzeniu go osobiście lub przez swych przedstawicieli. Powinno być jednakowe dla wszystkich, czy gdy roztacza opiekę, czy gdy karze. Wszyscy obywatele równi są wobec prawa, wszyscy mają jednakowy dostęp do wszelkich godności, miejsc i urzędów publicznych, zależnie od zdolności i bez żadnej innej różnicy, prócz tej, jaka tkwi w ich zaletach i uzdolnieniach.
7. Żaden człowiek nie może być oskarżony, aresztowany ani uwięziony, prócz w wypadkach określonych przez prawo i z zachowaniem przepisanych przez nie form. Ci, którzy poduszczają, wydają, wykonywują lub każą wykonywać rozkazy samowolne, mają być ukarani; lecz każdy obywatel, wezwany lub aresztowany w imię prawa, powinien natychmiast usłuchać; opór czyni go winnym.
8. Prawo powinno ustanawiać kary tylko koniecznie potrzebne, i nikt nie może być ukarany inaczej, jak na mocy prawa wydanego i ogłoszonego przed spełnieniem przewinienia i legalnie zastosowanego.
9. Ponieważ każdy człowiek uważany jest za niewinnego, dopóki nie został za winnego uznany, — zatem wszelka surowość, która w razie konieczności aresztowania nie byłaby potrzebna do ujęcia jego osoby, ma być ostro karcona.
10. Nikt nie może być niepokojony z powodu swych przekonań, nawet religijnych, byleby ich objawianie nie zakłócało porządku publicznego prawem ustanowionego.
11. Swoboda dzielenia się myślami i przekonaniami jest jednem z najcenniejszych praw człowieka, każdy więc obywatel może mówić, pisać, drukować swobodnie z zastrzeżeniem odpowiedzialności za nadużycie tej wolności w wypadkach, prawem przewidzianych.
12. Dla zabezpieczenia praw człowieka i obywatela potrzebną jest władza publiczna. Władza ta więc jest ustanowioną dla korzyści wszystkich, a nie dla prywatnego użytku tych, komu jest powierzoną.
13. Na utrzymanie władzy publicznej i na wydatki administracyjne koniecznym jest podatek powszechny, który powinien być rozłożony równo pomiędzy wszystkimi obywatelami w stosunku do ich środków.
14. Wszyscy obywatele mają prawo sami lub przez swych przedstawicieli sprawdzać konieczność podatku powszechnego, zgadzać się nań dobrowolnie, pilnować sposobu jego użycia, określać jego rodzaj, źródła, sposób ściągania i czas trwania.
15. Społeczeństwo ma prawo domagać się od każdego urzędnika publicznego zdania sprawy z jego czynności.
16. Społeczeństwo, w którem nie jest zapewnionem zabezpieczenie praw, ani określonym podział władzy, nie posiada konstytucji.
17. Ponieważ własność jest prawem nietykalnem i świętem, nikt nie może być jej pozbawiony, chyba że wymaga tego potrzeba publiczna, prawnie stwierdzona, i pod warunkiem sprawiedliwego uprzedniego odszkodowania.
