Granice opodatkowania/Część II/II
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Granice opodatkowania |
| Wydawca | Towarzystwo Ekonomiczne w Krakowie |
| Data wyd. | 1936 |
| Druk | W. L. Anczyc i Spółka |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cała część II Cały tekst |
| Indeks stron | |
Tablice IV i V ułożone zostały na podstawie danych, publikowanych w Biuletynie Statystycznym Ministerstwa Skarbu za lata 1927—1934. Podane powyżej dane co do dochodu oraz ruchu ludności odnoszą się do lat kalendarzowych. Polski rok budżetowy natomiast, jak wiadomo, nie pokrywa się z rokiem kalendarzowym. Aby wiec móc uzyskać możność porównywania obciążeń dochodu, wynikających ze świadczeń publicznych, należało przeliczyć wpływy i wydatki budżetowe również na lata kalendarzowe. Podane w Tablicach IV i V dane są więc danymi nie za lata budżetowe, ale za cztery kwartały każdego roku kalendarzowego.
| ROK | WPŁYWY NOMINALNE W MILIONACH ZŁOT. | WSKAŹNIK WPŁYWÓW NOMINAL. 1928 — 100 |
| 1927 | 2.117.1 | 80.4 |
| 1928 | 2.633.3 | 100.0 |
| 1929 | 2.638.2 | 100.2 |
| 1930 | 2.381.5 | 90.4 |
| 1931 | 1.948.9 | 74.0 |
| 1932 | 1.654.5 | 62.8 |
| 1933 | 1.588.3 | 60.3 |
| 1934 | 1.607.5 | 61.0 |
| ROK | WYDATKI NOMINALNE W MILIONACH ZŁOT. | WSKAŹNIK WYDATKÓW NOMINAL. 1928 — 100 |
| 1927 | 2.297.4 | 80.1 |
| 1928 | 2.867.4 | 100.0 |
| 1929 | 2.922.1 | 101.9 |
| 1930 | 2.838.6 | 99.0 |
| 1931 | 2.607.7 | 90.9 |
| 1932 | 2.276.2 | 79.4 |
| 1933 | 2.146.0 | 74.8 |
| 1934 | 2.214.2 | 77.2 |
Dane, zawarte w dwóch powyższych tablicach, wykazują poważny spadek zarówno wpływów z podatków i monopoli, jak i wydatków budżetowych w latach 1927 — 1934, przy czym spadek tych ostatnich jest o wiele powolniejszy. Wykazanych w tych tablicach zmian nie możemy jednak porównywać ze zmianami dochodu społecznego, podanymi w Tablicy I. Dane bowiem, dotyczące wpływów z podatków i monopoli, oraz wydatków budżetowych, są danymi nominalnymi, podczas gdy dane, dotyczące dochodu społecznego, są danymi realnymi, aby więc uzyskać możność porównywania, należy te dane nominalne przeliczyć na wartości realne. Wartości realne, odpowiadające tym danym nominalnym, otrzymamy przez podzielenie danych dla każdego roku przez ogólny wskaźnik cen danego roku. Tablica VI podaje ogólny wskaźnik cen hurtowych w Polsce według Małego Rocznika Statystycznego.
| Rok | 1927 | 1928 | 1929 | 1930 | 1931 | 1932 | 1933 | 1934 |
| Wskaźnik | 99 | 100 | 96 | 86 | 75 | 66 | 59 | 56 |
Na podstawie Tablic IV, V i VI zostały więc skonstruowane Tablice VII i VIII.
| ROK | WPŁYWY REALNE W MILIONACH ZŁOT. | WSKAŹNIK WPŁYWÓW REALNYCH 1928 — 100 |
| 1927 | 2.138.5 | 81.2 |
| 1928 | 2.633.3 | 100.0 |
| 1929 | 2.748.1 | 104.4 |
| 1930 | 2.769.2 | 105.2 |
| 1931 | 2.598.5 | 98.7 |
| 1932 | 2.506.8 | 95.2 |
| 1933 | 2.692.0 | 102.2 |
| 1934 | 2.870.5 | 109.0 |
| ROK | WYDATKI REALNE W MILIONACH ZŁOT. | WSKAŹNIK WYDATKÓW REALNYCH 1928—100 |
| 1927 | 2.320.6 | 80.9 |
| 1928 | 2.867.4 | 100.0 |
| 1929 | 3.043.9 | 106.2 |
| 1930 | 3.300.7 | 115.1 |
| 1931 | 3.476.9 | 121.3 |
| 1932 | 3.448.8 | 120.3 |
| 1933 | 3.673.3 | 126.9 |
| 1934 | 3.953.9 | 137.9 |
Jak widzimy teraz, spadek, wykazany w Tablicach IV i V, jest spadkiem pozornym. Obniżyła się bowiem jedynie nominalna wartość świadczeń na rzecz gospodarki publicznej, realna wartość tych świadczeń natomiast wzrosła, przy jednoczesnym spadku realnej wartości dochodu. Wpływy realne z podatków i monopoli wykazują nieprzerwany wzrost do roku 1930, poczem następuje spadek w latach 1931 i 1932 oraz ponowny wzrost w latach 1933 i 1934, przy czym wzrost ten osiąga maximum w roku 1934, w którym to roku wyższy jest od realnej sumy wpływów z podatków i monopoli za rok 1928 o 9%. Jeszcze charakterystyczniejsze są zmiany, zachodzące w tym okresie w realnych wartościach wydatków budżetowych, wzrastają one mianowicie nieprzerwanie aż do roku 1931 włącznie. W roku 1932 następuje bardzo lekki spadek, poczem następuje dalszy wzrost, dzięki któremu realna wartość wydatków budżetowych osiąga maximum w roku 1934, kiedy jest wyższa od realnej wartości wydatków budżetowych z roku 1928 o 37.9%.
Aby uzyskać możność porównywania z przeciętnym dochodem na głowę ludności, musimy teraz przeliczyć również na głowę ludności dane, zawarte w Tablicach VII i VIII. Rezultaty tego przeliczenia podane są w Tablicach IX i X.
| ROK | WPŁYWY REALNE NA GŁOWĘ W ZŁOT. |
WSKAŹNIK WPŁYWÓW REAL. NA GŁOWĘ 1928 — 100 |
| 1927 | 71 | 82.6 |
| 1928 | 86 | 100.0 |
| 1929 | 88 | 102.3 |
| 1930 | 88 | 102.3 |
| 1931 | 81 | 94.2 |
| 1932 | 77 | 89.5 |
| 1933 | 82 | 95.3 |
| 1934 | 86 | 100.0 |
| ROK | WYDATKI REALNE NA GŁOWĘ W ZŁOT. |
WSKAŹNIK WYDATKÓW REAL. NA GŁOWĘ 1928 — 100 |
| 1927 | 77 | 82.8 |
| 1928 | 93 | 100.0 |
| 1929 | 98 | 105.4 |
| 1930 | 105 | 112.9 |
| 1931 | 109 | 117.2 |
| 1932 | 106 | 114.0 |
| 1933 | 111 | 119.4 |
| 1934 | 119 | 128.0 |
Rezultaty Tablic IX i X warte są bliższego omówienia. Z Tablicy IX okazuje się, że obciążenie realne z tytułu podatków i monopoli, przypadające przeciętnie na jednego obywatela państwa polskiego w roku 1934 wynosiło to samo, co w r. 1928, jakkolwiek jednocześnie przeciętny dochód realny obywatela państwa polskiego w roku 1934 był niższy od jego dochodu przeciętnego w roku 1928 o 26.9%.
Wpływy z podatków i monopoli nie wyczerpują oczywiście całej sumy obciążeń obywatela na rzecz państwa. Suma wydatków budżetowych, niezależnie od sposobu ich finansowania, obciąża ostatecznie kieszeń obywatela. Z Tablicy X dowiadujemy się, że przy dochodzie przeciętnym w roku 1934, wynoszącym tylko 73.1% jego dochodu przeciętnego w roku 1928, ciężar sfinansowania ogółu wydatków budżetowych, jaki przeciętnie przypadał na jednego obywatela, był wyższy, niż w roku 1928, o 28%.
