Historyja prawdziwa o Janie Dubeltowym (Kraszewski, 1858)/VII
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Historyja prawdziwa o Janie Dubeltowym |
| Pochodzenie | Podróż do miasteczka |
| Wydawca | S. Orgelbrand |
| Data wyd. | 1858 |
| Druk | S. Orgelbrand |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Całe opowiadanie Cały zbiór |
| Indeks stron | |
— Urodziłem się — rzekł po namyśle, — na naszéj kochanéj Litwie, w cichéj szlacheckiéj zagrodzie.
Jeszcze ją jak dziś widzę i mam przed oczyma, choć tam cudzy ludzie gospodarzą, i wiele się odmienić musiało; — człowiek gdzie stąpi, wszystko do swojéj wiary przerabia, i nie może być inaczéj — w téj zmienności świata jest wdzięk i smutek jego, jego tęsknica i piętno znikomości, które go czyni tak uroczym, tak poruszającym, jak dziewczę konające w rozkwicie młodości. A i ślicznie tam było... toć płasko jak na dłoni, a gdzie oko pobiegło, to się o las oparło, ale bory nasze ze swym szumem, to nasz step, to morze sine, mówiące nam, o czém gdzieindziéj rozpowiadają przestrzenie zielone i głębie czarne... o nieskończoności, o Bogu! Ja przynajmniéj kocham lasy, bom się wśród ich szumu wychował... W koło niemi opasany stał dworek otoczony poletkami urodzajnemi, i wioseczka w brzozach i jodłach cała, w kamienne płoty ubrana, i olszyna stara z bocianami za ogrodem, którą podszywały niezliczone dzikich malin gęszcze, i stary sérnik z chorągiewką blaszaną, i kapliczka z krzyżykiem żelaznym, który się pochylił od wiatrów zachodnich, i słomiana strzecha moja, na któréj mchy się wygrzewały. A! cobym dał, cobym dał, żeby ją zobaczyć raz jeszcze — ale tam cudzy gospodarują ludzie... Nie! nie! nie ma nic wiecznego, gdzie się paliły ofiary Bogu, dziś czarna krew płynie na cześć szatana, świętokradztwa nieustanne... i expiacye bez końca. Świat nie może wynijść z pokuty, bo nieustannie grzeszy na nowo... nie zgrozaż to, by w miejscu, na którém stał krzyż, i było miejsce modlitwy, skleić dla pijanych gospodę lub dach dla rozpusty? A! tak mi serce krwią zachodzi, gdy pomyślę, gdy wspomnę, że może szatańskim śmiechem ryczą dziś tam, gdzie spokojna mojéj matki modlitwa podnosiła się do nieba. Ja sam pierwsze Ablowe moje przeżyłem lata, i anim się spodziewał, ani domyślał, co mnie czekało na świecie... Kain się jeszcze nie pokazał, czyhał dopiero gdzieś w mroku.
Ot dla czego nam młodość tak droga, myśmy w niéj dłużéj lub krócéj sami sobą, silni jednością, nie skłamały jeszcze usta nasze, sercu nie rozkazywał Kain i Abel na przemiany, dym jego ofiary unosi się ku niebu na wiekuistą pogodę, a żaden wietrzyk nie kłóci uroczystości ciszy.
