Horacy i Sarbiewski

<<< Dane tekstu >>>
Autor	Ignacy Krasicki
Tytuł	Horacy i Sarbiewski
Pochodzenie	Dzieła Krasickiego dziesięć tomów w jednym
Wydawca	U Barbezata
Data wyd.	1830
Miejsce wyd.	Paryż
Źródło	Skany na Commons
Inne	Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI
Indeks stron

›››

[577]

ROZMOWA XV.

Między Horacyuszem a Sarbiewskim.

 Horacyusz do Sarbiewskiego. Stronisz widzę odemnie, a ja cię szukam; jaka być może przyczyna, powiedz takowego wstrętu.
 Sarbiewski. Nie przystało uczniowi poufalić się z mistrzem, czekałem twojego wezwania.
 Horacyusz. Rzadkim przykładem łączysz skromność z rymotworstwem.
 Sarbiewski. Ten mi go dał, który śmiał rozpaczać, iż Pindara nie dojdzie^[1]. Jeżeli w równym, a może przewyższającym mogło być takowe przeświadczenie, cóż dopiero w takim jak ja, którego celem to tylko być mogło, iżbym był uznanym jakimkolwiek przynajmniej naśladowcą Horacyusza.
 Horacyusz. Zbyt się uniżasz, a i w chwalebnem działaniu potrzeba miarę zachować. Com powiedział o moim poprzedniku greckim, nie było z mojej strony fałszywą skromnością: ta czasem umyślnie się podli, żeby była wzniesioną. Zapał porywczy Pindara tak dalece zda się wychodzić z granic określonych, choć wzniesionego umysłu; iż słusznie przypiąłem Ikarowe^[2] skrzydła zbyt śmiałym w locie jego naśladowcom.
 Sarbiewski. Nie były potrzebne tobie, któryś innym i mnie stał się przykładem.
 Horacyusz. Grzeczny wyraz nie jest dowodem : nie fałszuj moich, ściągały się one do powszechności naśladowców, a jam się z ich liczby nie wyłączał. Doszły nas dzieła twoje : sprawiedliwie zyskałeś wziętość i sławę.
 Sarbiewski. Wszakto twój wyrok, iż grzeczny wyraz nie jest dowodem.
 Horacyusz. Powtarzam, com szczerze obwieścił, iż zasłużyłeś sprawiedliwie na chwalę, której tak u swoich, jako i u cudzych używasz. Możesz bezpiecznie wierzyć temu, co powiadam; gdy albowiem w równym kunszcie jeden drugiego chwali, im bardziej się od zwyczajnego sposobu myślenia i działania oddala, tym bezpieczniej mu wierzyć można.
 Sarbiewski. Wybaczali^[3] Anarcharsysowi Grecy usilność jego.
 Horacyusz. Przyzwyczaiłeś się widzę do pochlebnych wyrazów : twój Urban^[4] lubił kadzidło.
 Sarbiewski. Nie było przykre i Augustowi.
 Horacyusz. A my kadzący znaliśmy dobrze naszych kadzonych, dlatego też może przesadziliśmy w kadzeniu; ale jak oni mieli zdrożności swoje, tak też i nam bez nich się nie obeszło; zwyczajne to ludzkości piętno.
 Sarbiewski. Masz mi za złe, iż się zniżam, a sam się pokorzysz? Nie zniżam ja się gdy mówię, iż zuchwały był zapęd, chcieć wstępować w twoje ślady.
 Horacyusz. Sposób takowego myślenia zdaje mi się być zdrożnym. Nie potrzeba być zuchwałym, ale gdy się kto czuje na siłach, źle czyni kiedy rozpacza; gdybym się i ja był zbytnie tą myślą zaprzątnął, ustałbym w zapędzie, i nie zyskał podobnych tobie naśladowców. Nie przeczę, żeś trudną rzecz przedsięwziął, cudzym pisać językiem : chociaż więc ledwo można dojść zamierzonego celu, jednakże tak rzecz zdziałać, jak tylko w takowej okoliczności najlepiej można, działającemu niemałą to przynosi sławę. Miałeś jeszcze drugą dość wielką przeszkodę w pisaniu twojem.
 Sarbiewski. Jaką?
 Horacyusz. Twój stan^[5].
 Sarbiewski. I owszem zdaje mi się, iż stan mój zakonny od wszelkich świeckich zabaw i prac daleki, dawał mi sposobność do prac uczonych.
 Horacyusz. Nie o tem ja mówię.
 Sarbiewski. Nie dorozumiewam się, coby to miała być za przeszkoda.
 Horacyusz. Czytałeś pieśni moje o Gracyach^[6], Nimfach, Wenerze? sam cel pisania dodawał wdzięku.
 Sarbiewski. Używały późniejsze wieki waszej Mitologji, i ja niekiedy szedłem ich torem, a stan mój temu nie przeczył : ale że i w naśladowaniu miarę zachować należy, choćby mi stanu mojego obowiązki nie były tego broniły, iżbym się za wdziękami wyrazów zapędzał, sama myśl o skutkach, któreby z czytania dzieł moich nastąpić mogły, wstrzymaćby powinna zapęd zbyt uniesionego pióra.
[578] Horacyusz. Więc od Nimf stronisz? Gracyom nie sprzyjasz?
 SabiewskiSarbiewski. Jeżeli Platon uczniom i miłośnikom Filozofji kazał Gracyom czynić ofiary, czemużby od nich stronić mieli rymotworcy?
 Horacyusz. Jednakże ich wzywanie szkodliwem mienisz.
 Sarbiewski. Bynajmniej : sameś im przyznał ich zaszczyt właściwy, iż są przystojne : Gratiæ descentes. W tym więc zamiarze, iż z wdziękiem, skromną wstydliwość łączą, ofiary im od wszystkich należą.

Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie autora: Ignacy Krasicki.

1. Horacyusz w pieśni II, xięgi IV Rytmów swoich, do Antoniusza Julego taki o naśladowcach Pindara zostawił wyrok :
   

   Pindarum quisquis studet æmulari,
   Jule, ceratis ope Dædalea
   Nititur pennis, vitreo daturus
     Nomina ponto.

2. Ikar syn Dednla kunsztem ojca mając przyprawione skrzydła, gdy wydobyty wraz z nim z Kreteńskiego Labiryntu zbyt się wzniósł w górę, wosk którym były pióra sklejone, od upału słonecznego stopniał, on w morzu zginął, które odtąd imie jego nosiło.
3. Anacharsys Scyta żył za czasów najzawołańszych mędrców Grecyi : w naukach tyle postąpił, iż w ich liczbie policzonym został.
4. Urban VIII papież sam rymotworca, wielce szacował Sarbiewskiego: ten pochwałami jego dzieła swoje zagęścił.
5. Horacyusz kładzie za przeszkodę do rozpostarcia się w rymotworstwie Sarbiewskiemu, stan jego zakonny: w tym bowiem życie wiodąc, w dość młodym wieku umarł w Warszawie, będąc kaznodzieją Władysława IV.
6. Gracye boginie wdzięków : Mitologia czyniła je towarzyszkami Wenery. Trzy ich było: Aglae, Eufrozyna, Talia.