Kalisz. Zarys dziejów/VII
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Kalisz. Zarys dziejów |
| Podtytuł | z 2-ma ilustracjami |
| Wydawca | Księgarnia W. Jakowickiego |
| Data wyd. | 1915 |
| Druk | L. Biliński i W. Maślankiewicz |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
Przyszedł trzeci rozbiór Polski, stary piastowski Kalisz znalazł się pod panowaniem pruskiem, włączony do tak zwanych „Prus Południowych“. Prusacy wzięli się energicznie do niemczenia miasta. Założyli w dawnych po-jezuickich gmachach szkołę kadetów, w której nie wykładano ani języka polskiego, ani religii, skasowano zupełnie kościoły Franciszkanek i Bernardynek, a zaś klasztor Franciszkanów zamieniono na więzienie, obrażając w ten sposób dotkliwie uczucia religijne mieszkańców. Przestały funkcyonować sądy grodzkie i ziemskie kaliskie, natomiast w prawem skrzydle zbudowanego przez arcybiskupa Karnkowskiego gmachu usadowiły się biura pruskiej rejencyi kaliskiej. Na dobro jednak ówczesnej administracji pruskiej należy zapisać uporządkowanie dawnego ogrodu jezuickiego, przyłączenie doń pastwisk miejskich i zamienienie go na park miejski, będący do dnia dzisiejszego dumą i ozdobą miasta. Pruskiej inicyatywie zawdzięcza Kalisz i regulacyę pięknej i szerokiej alei na gruntach niegdyś Rębowszczyzny, która ochrzczona pierwotnie mianem ulicy Maryi Luizy na cześć królowej pruskiej, stać się miała stopniowo jedną z głównych arteryi komunikacyjnych miasta[1].
Panowanie prusaków w Kaliszu trwało niedługo. W dniu 28 października 1806 roku wymaszerował z Kalisza ostatni szwadron niemiecki, a w ślad za nim pośpieszyli niemieccy urzędnicy, unosząc ze sobą archiwum. W dniu 12 listopada wkroczyła w tryumfie do miasta awangarda szaserów francuskich, Kalisz stawał się stolicą departamentu, w jego murach zjawili się znowu polscy urzędnicy..... ulica „Luizy“ przemianowaną została ku uczczeniu cesarzowej francuskiej na ulicę Józefiny; w zorganizowanem szybko gimnazyum kaliskiem młodzież znów uczyła się w ojczystym języku. Na mocy konstytucyi Księstwa Warszawskiego otrzymał Kalisz podobnie jak inne miasta prawo wybierania deputowanych miejskich na sejm do Warszawy. W dniu 23 stycznia 1809 odbyły się pierwsze wybory, na których mandatę powierzono Wojciechowi Trawkowskiemu.
Pełne chwały czasy Księstwa Warszawskiego nie były jednak dla Kalisza epoką materyalnej pomyślności. Coraz to inne wojska przechodziły przez miasto, lub nawet zatrzymywały się w niem czas dłuższy, wycieńczając je dostawami i kwaterunkami. Podczas ciągłych wojen nie było możności zaprowadzenia reform, mogących się przyczynić do szybkiego rozwoju wyniszczonego miasta.
