[178]J.
Jacht a. lekki statek spacerowy z żaglami.
Jacta est alea ob. Alea.
Jafetyci hebr. potomkowie Jafeta: indoeuropejczycy.
Jakobini, krańcowi republikanie za czasów pierwszej rewolucji francuskiej.
Jamb g. dwuzgłoskowa stopa (miara) wiersza, składająca się z pierwszej krótkiej i drugiej długiej zgłoski.
Janczarka rodzaj strzelby, rusznica używana przez janczarów.
Janczarska muzyka tur. wojskowa muzyka u turków, odznaczająca się hałaśliwemi instrumentami.
[179]Janczary tur. dawna wyborowa piechota turecka, utworzona z zabranych dzieci chrześcijańskich.
Jankesi a. nazwa żartobliwa amerykanów Stanów Zjednoczonych.
Janseniści, wyznawcy nauki Jansenjusza o grzechu, łasce, wolnej woli i przeznaczeniu.
Janus ł. bożek rzymian, przedstawiony z dwoma twarzami, zwróconemi w dwie strony świata, bóg czasu i wszystkich zdarzeń ludzkich, bóg wojny i pokoju.
Janusa świątynia, w Rzymie świątynia otwierana w czasie wojny, a zamykana w czasie pokoju.
Jar tur. parów, dół.
Jard a. miara angielska = 3 stopom.
Jardin d’acclimatation f. (żardę daklimatasją) ogród zoologiczny w Paryżu.
Jardin des plantes f. (żardę de plant) ogród botaniczny w Paryżu.
Jaspis g. minerał z gatunku krzemieni, nieprzezroczysty, różnego koloru i o rozmaitych kształtach.
Jassyr tur. niewola u turków i tatarów.
Jatagan tur. rodzaj szabli tureckiej, obosiecznej, zatykanej w ozdobnej pochewce za pas.
Jehowa hebr. Wieczny: hebrajska nazwa Boga.
Jehowa Zebaoth, Pan światów, Pan nad pany.
Jeremjady f. skargi, żale, narzekania, lamentacje.
Jersey a. (żersi) wierzchni kaftanik trykotowy.
Jet a. (dżet) gagat, bursztyn czarny, węgiel brunatny polerowany, używany na ozdoby.
Jeton f. (żeton) znaczek ozdobny dawany za odznaczanie się; marka do gry.
Jettatura w. (dżetatura) zły urok, czary zadane uroczemi oczami.
Joanici, dawny niemiecki zakon rycerski; teraz zakon ewangielicki do pielęgnowania chorych.
Jocosa ł. śmiesznostki, żarty, farsy.
Jod, pierwiasekpierwiastek chemiczny, ciało stałe, barwy czarno fijoletow. połyskującej, wydobywane z roślin morskich; używ. w medycynie.
Jodłowanie, osobliwy sposób śpiewu gardłowego u Tyrolczyków.
Jodoform, środek antyseptyczny, otrzymywany z jodu w postaci żółtego proszku, o silnym zapachu, używany w medycynie.
[180]Jodyna, roztwór jodu.
John Bull a. (Dżon Böll), właściwie: Jan wół, żartobliwa nazwa dawana ludowi angielskiemu; gburowaty anglik.
Jokey a. ob. Żokiej.
Jokey Club a. (dżoki klub) stowarzyszenie arystokratyczne amatorów wyścigów konnych.
Jom-Kipur hebr. dzień sądny, właściwie dzień przebaczenia.
Jongleur f. (żąglör) kuglarz.
Joński styl, kierunek architektoniczny grecki, odznaczający się lekkością słupów i ślimakowatemi kształtami ozdób u kapiteli.
Jour fixe f. (żur fix) stały dzień, naznaczony na przyjmowanie gości.
Journal f. (żurnal) dziennik, notatnik, pismo perjodyczne; popularnie: wzory mód.
Jowisz, Jupiter, najwyższy bóg u Rzymian, piorunowładca; nazwa największej planety.
Jubilat ł. ten, który obchodzi uroczystość dłuższej liczby lat swojej działalności; obchodzący swój jubileusz.
Jubilate ł. (radujcie się); trzecia niedziela po Wielkiejnocy.
Jubiler n. oprawiający drogie kamienie w złoto, w srebro i t. p. i handlujący niemi, złotnik.
Jubileusz ł. rocznica 25, 50 lub stuletnia jakiegoś zdarzenia obchodzona uroczyście; uroczystość kościelna powtarzająca się w pewnych okresach czasu połączona z odpustem.
Jucht tat. skóra wołowa, grubo wyprawna, nieprzemakalna, nacierana dziegciem ze strony wewnętrznej.
Judaizm ł. wiara, podania i obrządki żydów późniejszych, według nauki rabinów i talmudu.
Judex curiae ł. w Węgrzech najstarszy co do znaczenia sędzia w kraju.
Judofil, zwolennik żydów.
Juhas węg. pastuch bydła w górach tatrzańskich.
Juki tur. torby skórzane, tłomoki ładowane na konie, muły i t. p.
Juljański kalendarz, kalendarz poprawiony przez Juljusza Cezara, tak zwany starego stylu cz. wschodni.
Junior ł. młodszy.
Junkier n. uczeń szkoły wojskowej junkierskiej, przygotowującej oficerów; panicz; kawaler; butny szlachcic pruskipruski.
[181]Junkierska partja, w Prusach reakcyjna partja szlachecka.
Juno a. Junona, małżonka Jowisza, najwyższa bogini; nazwa planety.
Junta hiszp. dosł. związek: wyższa władza w Hiszpanji i Portugalji; władza rewolucyjna tamże.
Jupiter ł. Jowisz.
Jurajska formacja, formacja drugorzędowa ziemi, obfita w skaliste wapienie i skamieniałości, leżąca między formacją kredową i trjasową.
Jurament ł. przysięga.
Jurare in verba magistri ł. ob. in verba magistri.
Jura stolae ł. dochody prawne proboszczów.
Jure caduco ł. prawem kaduka, przemocą.
Jurgielt n. stała pracapłaca roczna, żołd.
Jurgieltnik n. najemnik.
Juris consultus ł. doradca prawny.
Juris utriusque doctor ł. (skr. J. U. D.) doktór prawa rzymskiego i kanonicznego.
Jurta, chata, namiot pilśniowy Kirgizów, mieszkanie zimowe Kamczadalów.
Jury a. (żuri) sąd przysięgłych, złożony ze znawców do oceniania dzieł sztuki lub przemysłu.
Jurydycznie ł. według praw, prawnie.
Jurydyki ł. osady w dawnej Polsce rządzące się osobnemi prawami, zniesione w r. 1792.
Jurysdykcja ł. zakres działania i sądzenia co do obszaru i jakości spraw, okrąg sądowy.
Jurysprudencja ł. gruntowna znajomość prawa, zbiór zasad prawnych, sposób wyrokowania sądu w pewnych sprawach.
Jurysta ł. prawnik.
Jus ł. prawo.
Jus primi occupantis ł. prawo pierwszeństwa zajęcia.
Juste milieu f. (żiust miliö) właściwy środek; postępowanie lub system działania oddalony od wszelkiej ostateczności.
Justus possessor ł. pewny posiadacz.
Justunek n. sztabki, wypełniające odstępy lub miejsca puste stronic druku ściśnięte w ramie.
Justycja ł. sprawiedliwość.
Justyfikacja ł. usprawiedliwienie się, uzasadnienie jakiego prawnego środka, tłómaczenie się.
Justynjańskie prawa ł. źródła i pomniki prawa rzymskiego, zebrane w jeden [182]zbiór z rozkazu cesarza rzymsk. Justynjana.
Juta, konopie indyjskie i tkanina z tychże konopi.
• PDF 
• MOBI 
