[515]U.
Ubi amici, ibi opes ł. gdzie bogactwa, tam przyjaciele.
Ubi bene, ibi patria ł. Patria est ubicunque est bene, gdzie dobrze, tam ojczyzna (dewiza egoistów).
Ubikacja ł. mieszkanie, pokój; właściwość jakiejś rzeczy znajdowania się na jakiem miejscu.
Ubi lex, ibi poena ł. gdzie jest prawo, tam jest kara.
U. c. w muz. skróc. una corda (ob).
Ubi periculum, ibi lex ł. gdzie jest niebezpieczeństwo, tam powstaje prawo.
Ufnal n. gwóźdź do przybijania podkowy.
Ugier nn. to samo co: Ochra.
U. ł.I. O. G. D. skr. UltUt in omnibus glorificetur Deus, niech będzie Bóg we wszystkiem pochwalony.
Uitlaenderzy, nienaturalizowani mieszkańcy Transwalu, szczególnie Anglicy.
U. J. D. skr. Utriusque juris doctor (ob).
Ukaz ros. rozkaz, rozporządzenie Cesarskie.
Ulceracja ł. jątrzenie się rany.
Ulem tur. uczony prawnik, teolog i duchowny u turków.
Ult skr. Ultimo (ob).
Ultima dies ł. dzień ostatni (życia), kres.
Ultima ratio ł. argument rozstrzygający; najsilniejszy argument.
Ultima ratio regum ł. ostatnie środki króla (armaty, proch i kule).
Ultima Thule ł. najdalsza, ostateczna granica; kres czego.
Ultimatum ł. nieodwołalne postanowienie, ostateczne warunki podano przy układach, pod groźbą zerwania układów lub zagrożenia wojną.
Ultima volta w. muz.w muz. ostatni raz.
Ultimo ł. ostaniostatni; w ostatnim dniu miesiąca(jako w dniu regulacji i zapłaty rachunków).
Ultimus ł. ostatni, najniższy w szkołach.
Ultra ł. ponad, nadto, nadmiernie, przechodzący granicę.
Ultracyzm ł. skrajność, przesada pojęć posunięta aż do sztuczności.
[516]Ultrademokrata ł. krańcowy demokrata.
Ultrafjoletowe (chemiczne) i ultra-purpurowe (cieplikowe) promienie światła, niewidzialn edlaniewidzialne dla oka ludzkiego.
Ultraliberalny ł. krańcowo liberalny, wolnomyślny.
UtramarynaUltramaryna ł. farba niebieska; farbka.
Ultramonarchista ł. gorliwy zwolennik i obrońca monarchizmu.
Ultramontanin ł. gorliwy stronnik interesów kościoła, wszechwładztwa Papieża i duchowieństwa.
Ultra posse nemo obligatur ł. nikt nie jest obowiązany więcej czynić niż może.
Ultrarojalista ł. gorliwy stronnik władzy królewskiej.
Umbra ł. odmiana ziemista rudy żelaznej, kreda i farba ciemno-brunatnego koloru.
Umbrelka f. zasłona, daszek na oczy, zasłona lampy.
Una corda w. w muz. grać na jednej strunie; znak przyciśnięcia pedału lewego.
Unanimiter ł. jednomyślnie.
Uncja ł. waga aptekarska = dwunastej części funta.
Uncjalne litery ł. litery calowe, największy gatunek liter.
Undecima w. w muz. jedenasty stopień gamy, licząc od toniki.
Undecimola w. grupa z jedenastu nut.
Unde venis et quo tendis? ł. skąd idziesz i dokąd dążysz? jakie są twoje zasady i cel?
Undulacja łł. falowanie, ruch falowy (światła, głosu); wibracja w instrumentach smyczkowych.
Undulacyjna teorja, przypisująca światło i ciepło drganiom eteru.
Undyna f. ob. Ondyna.
Unguibus et rostro ł. bronić się wszelkiemi siłami (dziobem i pazurami).
Unica loco, na jednem miejscu, w miejscu.
Unifikacja ł. zjednoczenie, połączenie części w całość.
Uniform ł. ubranie według przepisanej formy, mundur.
Uniformiści ł. ludzie pragnący jednakowego ukształtowania wszystkich państw i religji.
Unikat ł. jedyny w swoim rodzaju, nadzwyczajna rzadkość.
Union (l’) fait la force f. [517](lünią fe la fors) łączność daje siłę.
Unisono w. skr. unis. jednotonnie, jednogłośnie, jednobrzmiennie.
Unita ł. należący do kościoła wschodnio-katolickiego.
Unitarjanie v. Unitarjusze ł. sekta przyjmująca jedną tylko osobę Boską.
Unitaryzm ł. w polityce: dążenie do jedności państwowej.
Unitis viribus ł. ze zjednoczonemi siłami.
Uniwersalizm ł. dążność umysłu do objęcia wszystkiego; nauka o ogólnej łasce Bożej, rozciągającej się na wszystkich ludzi.
Uniwersalność ł. wszechstronność.
Uniwersalny ł. powszechny, wszechstronny; uniwersalny spadkobierca, główny spadkobierca.
Uniwersał ł. list królewski, przedsejmowy; list okólny.
Uniwersum ł. świat, wszechświat.
Uniwersytet ł. najwyższy publiczny zakład naukowy, wszechnica.
Unja ł. związek, zjednoczenie, połączenie.
Unja osobista, związek 2-ch państw mających rząd odrębny, lecz jednego monarchę.
Unjoniści ł. zwolennicy zjednoczenia, utrzymania związku.
Un poco w. w muz. trochę; un poco adagio, trochę wolniej.
Un poco piu lento, trochę powolniej.
Un sot trouve toujours un plus sot, qui l’admire f. (ę so truw tużur ę pliu so ki l’admir) głupi znajdzie jeszcze głupszego, który go podziwia.
Unum et idem ł. jedno i to samo.
Unus post alterum ł. jedno po drugiem.
Uproporcjonować ł. ustosunkować.
Uraemja g. choroba pochodząca z zatrzymania moczu.
Uragan ob. Huragan.
Uran, nazwa planety; nazwa pierwiastku chemicznego wchodzącego w skład niektórych rzadkich metali.
Uranja g. muza astronomji przedstawiana z globem w ręku.
Uranografja g. opisanie nieba.
Uranolatrja g. czczenie nieba i gwiazd jako bóstwa.
Uranologja g. nauka o niebie.
[518]Uranoskop g. teleskop.
Urbarja ł. spisy powinności gruntowych poddanych względem pana w czasie pańszczyzny w Austrji.
Urbi et orbi łł. miastu Rzymowi i całemu światu, (błogosławieństwo Papieża); każdemu w szczególności i wszystkim wogóle.
Urgon, formacja w pokładach trzeciorzędowych twotworzącatworząca pokłady gliny i marglu grubości nieraz do 3000 stóp.
Urgować f. zmuszać, kłaść nacisk na co, trwać przy swojem.
Urjańskie perły f. (od wyrazu: Orient) perły prawdziwe.
Urlop n. uwolnienie na pewien czas od pełnienia obowiązków.
Urna ł. naczynie gliniane lub metalowe w kształcie wazonu, służące w starożytności do przechowywania popiołów zmarłych, popielnica.
Uroskopja g. badanie moczumoczu.
Urszulanki zakon żeński reguły św. Augustyna, zajmujący się pielęgnowaniem chorych i wychowywaniem dziewcząt.
Uryna ł. mocz.
U.S. skr. United States (junajted stets) Stany Zjednoczone (Ameryki półn.).
u.s. skr. ut supraut supra.
Usance f. (juza͡ęs) uzans, zwyczaj przyjęty.
Usus te plura docebit ł. więcej nauczy cię praktyka.
Uskoki serb. wychodźcy serbscy, którzy w 16-ym wieku przenieśli się do Węgier i Wenecji, gdzie położyli zasługi waleczności w walkach z Turkami.
Uso ł. termin wypłaty wekslu zwyczajem ustalony.
Usque ad finem łł. aż do końca.
Usus ł. zwyczaj.
Utensylja ł. sprzęty, narzędzia i przybory.
Ut fama fert ł. jak wieść niesie.
Ut fata trahunt ł. jak losy prowadzą, na łasce losów.
Uti doctis placent ł. jak się uczonemu podoba.
Utile dulci ł. przyjemne łączyć z pożytecznem.
Utinam falsus sim vates ł. obym był fałszywym prorokiemprorokiem.
Ut infra ł. jak niżej.
Uti possidetis ł. w granicach teraźniejszych; umowa między państwami prowadzącemi wojnę, że każde z nich zatrzyma ziemie, które zajęło.
Utopista g. marzyciel, [519]dążący do czegoś niedoścignionego.
Utopja g. dosł. kraj, którego niema nigdzie; kraj wymarzony (podług satyry napisanej przez Morusa) przen. urojenie niepodobne do urzeczywistnienia.
UtrakswistycznyUtrakwistyczny ł. dwujęzykowy.
Utrakwiści ł. przyjmujący Komunję św. pod dwiema postaciami; chleba i wina (dawna nazwa gałęzi HusytówHusytów).
Utrakwizm ł. system szkolny dwujęzykowy w niektórych krajach, gdzie są dwa języki krajowe.
Utrecht n. gatunek aksamitu.
Ut, re, mi, fa, sol, la, si, nazwa tonów gamy djatonicznej: c, d, e, f, g, a, h.
Ut retro ł. jak na odwrotnej stronie.
Utriusque juris doctor ł. doktór obojga praw (cywilnego i kanonicznegokanonicznego).
Ut sequitur ł. jak następuje, a mianowicie.
Ut supra ł. jak wyżej.
Utylitarność ł. oglądanie się wyłącznie na pożytek materjalny.
Utylitaryzm ł. pogląd, według którego każdy powinien dążyć do osiągnięcia jak największych korzyści i pomyślności społecznej.
Uwertura f. dosł. rozpoczęcie; utwór muzyczny poprzedzający operę i często na jej motywach oparty.
Uzurpacja ł. bezprawne przywłaszczenie władzy.
Uzurpator ł. przywłaszczyciel bezprawny władzy.
• PDF 
• MOBI 
