[519]V.
V = rzymska cyfra 5.
V. w muz. skróc. voce lub Violino.
v. = vel ł. albo, lub.
v. = vide ł. patrz.
Va banque f. (wa ba͡ęk) o cały bank! (stawka w grze hazardownejhazardownej).
Vacat ł. miejsce wolne, próżne, nie zajęte, wakujące.
Vacillando a. Vagamente w muz. wahająco się.
Vacuole ł. wodniczki, miejsce próżne w galaretowatej masie zwierząt i roślin mikroskopowych.
[520]Vacuum ł. próżnia, miejsce puste.
Vade in pace ł. idź w pokoju!
Vade mecum ł. dosł. idź za mną, tytuł książki służącej jako przewodnik w podróży, podręcznik kieszonkowy, przewodnik.
Vade retro satanas! ł. odstąp szatanie!
Vadium ł. suma składana na pewność dotrzymania warunków umowy: zastaw, kaucja, zakład, rękojmia, poręka.
Vae soli! ł. biada człowiekowi samotnemu.
Vae victis ł. biada zwyciężonym!
Vale ł. bądź zdrów!
Valenciennes f. (wala͡ęsien) gatunek cienkich koronekkoronek.
Vale et me ama! bądź zdrów i kochaj mnie.
Valeur p. Walor.
Valor notarum ł. wartość nut.
Vana sine viribus ira est ł. próżny gniew bezsilnego.
Vanitas vanitatum et omnia vanitas ł. marność nad marnościami, próżność próżności i wszystko próżność.
Vaqueros hiszp. polujący na bawoły, pasterze.
Var. w muz. skr. Warjacja.
Varia ł. rzeczy rozmaite, rozmaitości.
Varices ł. rozdęcie żył.
Varietas delectat ł. rozmaitość bawi.
Variétés f. teatr rozmaitości w Paryżu.
Varinas, nazwa najlepszego gatunku tytuniu z Wenezueli.
Variola ł. ospa.
Vatermörder n. wysoki stojący szpiczasty kołnierzyk męski noszony w pierwszej połowie XIX w.
Vaudeville f. p. Wodewil.
Vaux hall a. (uoks hal) nazwa słynnego ogrodu nad Tamizą, w którym odbywają się różne zabawy, Foksal.
Vecchio conto w. dawny rachunek.
Vederemo w. zobaczymy!
Veemente w. w muz. gwałtownie.
Vegetabilia ł. rośliny, pokarmy roślinne.
Vel ł. albo, lub.
Veloce w. szybko.
Velocissimo w. w muz. bardzo szybko, jaknajszybciej.
Velociter-feliciter ł. kto się śpieszy ten zyskuje, ten pierwszy przychodzi.
Velodrome f. zob. Welodrom.
Veloutine, puder z bizmutu albo mąki ryżowej.
Velum ł. zasłona z przezroczystej tkaniny używana [521]przez księdza do trzymania Monstrancji.
Vena poetica p. Wena.
Vendetta w. zemsta krwawa u Korsykan.
Venia ł. pozwolenie, zwolnienie.
Venia aetatis ł. zwolnienie od warunku posiadania pewnego wieku, wymaganego do objęcia posady.
Venia legendi ł. pozwolenie na wykładanie w uniwersytecie.
Venia sit ł. niech mi wolno będzie.
Venia studiorum, zwolnienie od nauk i egzaminów wymaganych do otrzymania pewnego urzędu.
Veni Creator ł. „Przybądź Stworzycielu“ (początek hymnu kościelnego).
Veni, vidi, vici ł. przybyłem, zobaczyłem, zwyciężyłem (słowa zwycięskiego Cezara).
Ventre à terre f. (wa͡ętr a ter) galopem, co tylko koń wyskoczyć może, wcwał.
Venus p. Wenus.
Verba et voces, praetereaque nihil ł. próżne słowa i nic więcej.
Verbalia ł. wyrażenia słowne.
Verba non sunt verbera ł. słowa nie są jeszcze uderzeniem.
Verba praescripta ł. słowa przepisane.
Verba veritatis ł. słowa prawdy (słowa użyte w znaczeniu nagany lub wyrzutów).
Verba volant, scripta manent ł. słowa ulatują, pismo zostaje.
Verbi causa ł. dla przykładu.
Verbi divini minister ł. sługa Słowa Bożego.
Verbum ł. czasownik, słowo.
Verbum nobile ł. słowo szlacheckie.
Verbum nobile debet esse stabile ł. słowo dane winno być dotrzymane.
Verlag n. skład, sprzedaż tytuniu.
Vermillon f. czerwona farba z cynobru.
Vermicelli w. (wermiczelli) makaron cienko krajany.
Verso (folio) ł. odwrotna strona kartki.
Vert antique f. (wer antik) brązowe wyroby, naśladujące starożytne brązy zzieleniałe.
Vert poli ff. (wer poli) wywyrobywyroby brązowe powleczone pateną, gładkie, jak polerowane, barwy ciemnozielonej.
Vert. skr. Vertatur.
Vertatur albo Verte ł. obrócić (kartkę).
Verte ł. odwróć, odwróć na drugą stronę.
[522]Vertumnalia ł. uroczystości na cześć bożka zmieniających się pór roku i ogrodnictwa.
Vesicantia ł. środki lecznicze naciągające.
Vestiarium ł. ubieralnia, garderoba.
Vestibule f. (westibiul) przedsionek, sień, korytarz.
Veto ł. nie pozwalam!
Vettura w. powóz wynajęty.
Vetturino w. najęty stangret.
Via ł. droga; przez: (z wymieniemwymienieniem miasta lub kraju na adresie listu lub posyłki).
Via crucis ł. droga krzyżowa.
Via doloris ł. droga cierpień.
Vice ł. w zastępstwie, zamiast.
Vice versa ł. naodwrót, nawzajem.
Victis honos łł. cześć zwyciężonym!
Victoria ł. zwycięstwo; bogini zwycięstwa.
Vid. skróc. Vide albo Videatur.
Vide ł. zobacz, patrz; w muz. miejsce w partyturach, które się opuszcza.
Videant consules ne quid respublica detrimenti capitat ł. ob. Caveant consulesCaveant consules.
Vide cui fide! ł. patrz, komu ufasz!
Video meliora, proboque, deteriora sequor ł. widzę i uznaję co lepsze, ale postępuję gorzej.
Vide supra ł. patrz wyżej.
Videtur ł. zdaje się; zdanie, mniemanie.
Vidi ł. widziałem.
Vigilantibus leges sunt scriptae ł. prawa są pisane dla czuwających, tj. trzeba znać prawa, żeby ich nie przekroczyć.
Vigoroso w. żywo, z naciskiem.
Vilanella w. stary taniec włoski ze śpiewem, śpiew pasterski.
Villeggiatura (willedżatura) p. WilegjaturaWilegjatura.
Vingt-un (węte) dosł. 21; rodzaj gry w karty.
Vinum laetificat cor ł. wino rozwesela serce; dobry trunek na frasunek.
Viola w. skrzypce; altówka.
Viola d’amore ww. instrument smyczkowy większy od altówki, o 14 strunach.
Viola di gamba w. dawny instrument smyczkowy podobny do wiolonczeli.
Violentemente w. w muz. gwałtownie.
Violino w. skrzypce.
Virago ł. dragon-baba, kobieta przypominająca [523]mężczyznę charakterem i postacią.
Viribus unitis ł. wspólnemi siłami.
Viritim ł. wszyscy co do jednego.
Virtuti militari ł. za zasługę wojskową.
Vis à vis f. (wizawi) naprzeciwko; osoba mieszkająca lub siedząca naprzeciwko.
Vis comica ł. siła komizmu (właściwość aktora wywoływania śmiechu)śmiechu).
Vis legis ł. siła prawa.
Vis major ł. siła wyższa; potęga, której skutkom lub działaniu człowiek oprzeć się nie może.
Visum repertum ł. widziano, znaleziono: sprawozdanie lekarskie z oględzin ciała ludzkiego.
Vis vitalis ł. siła życiowa.
Vita brevis, ars longa ł. życie jest krótkie, ale sztuka jest długą.
Vitae non scholae discendum est ł. trzeba się uczyć dla życia, nie dla szkoły.
Viva, ww. vive! f. (wif) vivat! ł. niech żyje!
Vivace w. (wiwacze) żywo, ochoczo.
Vivarium ł. miejsce do hodowania żywych zwierząt (nie domowych) mały zwierzyniec.
Viva voce (wocze) w. donośnym, żywym głosem.
Vivisepultura ł. pogrzebanie żywcem (dawna kara śmierci).
Vivo w. żywo!
Vivos voco, mortuos plango, fulgura frango ł. żywych zwoływam, umarłych opłakuję, błyskawice przerywam (łamię) (napis na wielu dzwonach).
Vocales ł. samogłoski.
Vocativus ł. wołacz, 5-ty przypadek w deklinacji.
Voce (wocze) di petto w. głos piersiowy.
Voce (wocze) di testa w. falset (głos).
Vogue f. (wog) wziętość, sława, rozgłos.
Vogue la galère f. (wog la galer) dosł. niech płynie statek; niech się dzieje co chce, na los szczęścia.
Vol. skr. Volumen ł. (ob.).
Volapük, rodzaj sztucznego języka międzynarodowego.
Vol au vent f. (wolowa͡ę) lekki pasztecik z ryb albo z mięsa.
Volens nolens ł. chcąc nie chcąc.
Volentem ducunt, nolentem trahunt ł. los chcącego [524]prowadzi, niechcącego ciągnie.
Volenti non fit injuria ł. nie dzieje się krzywda temu, kto jej chciał; komu stało się to, czego sam żądał, nie ma prawa się żalić; chcącemu nie dzieją się bezprawia.
Volksraad hol. parlament, sejm w Transwalu.
Volta w. w muz. raz: 1a v. zakończenie sztuki, które gra się na końcu ustępu za pierwszym razem, 2a v. które się gra po powtórzeniu całego ustępu.
Volte face f. (woltfas) zmiana frontu, obrót.
Volumen ł. tom, objętość; w muz. siła i objętość głosu.
Volumina legum ł. zbiór dawnych praw polskich od r. 1437, wydany w 10-iu tomach.
Voluptas w. rozkosz, przyjemność.
Vostro w. wasz.
Vostro conto w. wasz rachunek.
Voto ł. ślubu, 1° voto = pierwszego ślubu 2° voto = drugiego ślubu.
Votum ł. ślub; ofiara, głos (za kim).
Votum separatum łł. odrębny wniosek posła w parlamencie, różny od wniosku, popieranego przez ogół; zaznaczenie swej niezgodności w przyjęciu jakiegoś wniosku.
Vox clamantis in deserto ł. głos wołającego na puszczy.
Vox populi vox Dei ł. głos ludu, to głos Boga.
Vox, vox, praeterea nihil ł. słowa, słowa i nic po nadto!
v.s. skr. veteris styli ł. według starego stylu, według kalendarza Juljańskiego.
Vt. skr. vidit ł. przejrzane, widziane.
Vulgo ł. zwykle, powszechnie, pospolicie; to jest; albo.
Vulgus amicitias utilitate probit ł. tłum ceni przyjaźń według korzyści.
• PDF 
• MOBI 
