[524]W.
Wachmistrz n. najstarszy rangą podoficer, komendant posterunku żadnarmerji.
Wachtparada n. parada wojskowa, odbywająca się przy luzowaniu warty.
[525]Wafle n. rodzaj lekkich, suchych ciastek wypiekanych w płaskiej maszynce.
Wagabunda ł. włóczęga.
Wagmeister n. dozorca wagi; ważący towar na kolei.
Wagon a. wóz kolejowy.
Wagon-lit f. (wagą li) wagon sypialny.
Wajdelota lit. niższy kapłan i pieśniarz za czasów pogańskich Litwy.
Wakacje ł. czas wolny od zajęć szkolnych; ferje.
Wakans ł. miejsce nie zajęte, posada nie obsadzona.
Wakcyna ł. ospa krowia, krowianka.
Wakcynacja ł. szczepienie ospy.
Walc n. taniec pochodzenia niemieckiego w tempie ¾ i muzyka do niego.
Walcownia n. zakład, w którym wyrabiają szyny, blachy, druty; maszyna służąca do walcowania żelaza.
Walenrodyzm, zemsta nad wrogiem przez uprzednie udawanie przyjaźni a potem wystąpienie przeciw niemu.
Walet f. czwarta (od asa) figura w kartach.
Waleta ł. pożegnanie, uczta pożegnalna.
Walhalla (w germ. mit.) raj, niebo, miejsce pobytu bohaterów po śmierci; nazwa budowli przeznaczonych na przedstawienia teatralne, muzykalne itp.
Wali arab. zarządzający prowincją turecką.
Waliza f. kuferek ręczny, pokryty skórą lub płótnem.
Walkirje n. boginie kierujące losem bitew i odprowadzające poległych bohaterów do Walhalli.
Walor ł. wartość, znaczenie.
Walory ł. papiery wartościowe.
Walpurga n. opiekunka nocy.
Walpurgi noc, noc czarownic (z 30 kwietnia na 1 maja).
Waltornia n. metalowy dęty instrument muzyczny o nizkim tonie.
Waluta w. wartość, stopa mennicza; stosunek pieniędzy papierowych do srebra, wartość obiegowa wekslu; rodzaj pieniędzy, w jakich weksel bywa wystawiony.
Waluta rachunku, suma rachunku.
Walwacja f. ocenienie, oznaczenie wartości.
Walwacyjna tabela, wykaz nominalnej wartości różnych monet.
Wampir ww. rodzaj nietoperza; w podaniach ludu [526]upiór, wysysający krew ludziom i zwierzętom.
Wandal, barbarzyniec, niszczyciel wszystkiego, co napotka.
Wandalizm, żądza niszczenia wszelkich zabytków oświaty; barbarzyństwo, dzikość.
Wandalowie, naród giermański, który odbył napad niszczycielski na południowe kraje.
Wangi n. bale boczne, w których są schody osadzone, boki schodów.
Wanilja f. wysuszone strąki pewnego gatunku storczyków środkowej Ameryki o silnej, przyjemnej woni, używana jako przyprawa do potraw słodkich.
Wańtuch n. worek na wełnę, na chmiel i t. p.
Wapory ł. wyziewy, gazy sprawiające wzdęcie.
Waporyzacja ł. parowanieparowanie.
Warcaby, gra uprawiana na szachownicy kółeczkami wyglądającemi jakby toczone guziki zw. warcabami albo bierkami.
Warjacja ł. zmiana, przemiana, odmiana; w muz. przeprowadzenie w rozmaity i coraz nowy sposób tej samej melodji lub tematu; obłąkanie; nierówności w biegu planety.
Warjant ł. ten sam ustęp lub wiersz tekstu pewnego utworu poetycznego, napisany w innej formie, odmianka.
Warrant aa. świadectwo wydane na złożony towar w składzie, na mocy którego właściciel może zaciągnąć pożyczkę.
Warranted a. na angielskich wyrobach: gwarantowane, patentowane.
Warsztat n. pracownia.
Wasal f. lennik, hołdownik.
Waselina, tłuszcz otrzymany przy dystylacji ropy naftowej, używany do maści, do smarowania skóry, lub metalowych części maszyny.
Wasserpolak, ironiczna nazwa nadawana Szlązakom przez niemców.
Wasserwaga ob. Libella.
Wasserzupa n. wodzianka, zupa z wody gorącej, masła i bułek.
Wata f. bawełna lub wełna czesana, w sposób spil śnionyspilśniony urobiona i wodą klejową spojona.
Watażka tat. dawny kozak ukraiński, przywódca drużyny wojskowej lub bandy rozbójniczej.
Waterklozet a. (uoterklozet) rodzaj wychodka z [527]przyrządem do spłukiwania nieczystości za pomocą wody.
Waterproof a. (uoterpruf) nieprzemakalna tkanina i ubranie z niej zrobione.
Watt a. nazwa jednostki pracy prądu elektrycznego (736 wattów odpowiada sile jednego konia parowego)parowego).
Watykan ł. pałac w Rzymie, będący rezydencją Papieża, stolica papieska.
Waza ł. naczynie głębokie o ozdobnych kształtach w rodzaju misy z wygiętemi brzegami.
Wazon f. doniczka na kwiaty.
Weba n. najcieńsze płótno lniane.
Wecować n. ostrzyć.
Weda sans. święte księgi Hindusów, najdawniejsze zabytki piśmiennicze sanskrytu, obejmujące pieśni, hymny i modlitwy.
Wedeta patrz Wideta.
Wedgewood a. (uedżud) słynne i cenne, pięknie wyrabiane wyroby garncarskie, czarne i błękitne, z wypukłemi białemi ozdobami.
Wegietabilja łł. rośliny, pokarmy roślinne.
Wegietacja ł. wzrost roślin, życie roślin, roślinność.
Wegietarjanin ł. jarosz.
Wegietarjanizm ł. żywienie się wyłącznie pokarmami roślinnemi, jarstwo.
Wegietować ł. rosnąć, wzrastać; żyć z dnia na dzień, wlec żywot.
Wehemencja ł. gwałtowność, natarczywość, zapalczywość, gniew.
Wehikuł ł. pojazd, wóz, środek przewozowy.
Weksacja ł. dręczenie, dokuczanie, drażnienie.
Weksel n. piśmienne zobowiązanie się, napisane w pewnej odrębnej, przez ustawy kupieckie ściśle przepisanej formie, wypłacenia osobie drugiej, lub na zlecenie tejże, osobie trzeciej, pewnej oznaczonej kwoty, w oznaczonym czasie i miejscu; na kolei żelaznej: zwrotnica, służąca do skierowania parowozu z jednych szyn na drugie.
Welfowie n. w średnich wiekach: stronnictwo nieprzyjazne cesarzowi niemieckiemu; dziś: stronnicy samodzielności byłego królestwa Hanowerskiego.
Welin f. cienki pergamin; piękny, gładki, sztywny papier podobny do pergaminu.
Welocyped f. przyrząd do jazdy na kołach [528]wprawiany w ruch nogami; kołowiec.
Welocypedysta, jeżdżący na welocypedzie, kolarz, rowerzysta.
Welodrom g. cyklodrom, tor do jazdy i wyścigów na welocypedach.
Welon ł. długa przezroczysta zasłona upięta u głowy lub u kapelusza.
Weltschmerz n. rozgoryczenie i boleść wypływająca z odczuwania nieszczęść, trapiących ludzkość.
Welwet a. bawełniany aksamit.
Wena ł. żyła w ciele; ochota, humor do czego, zdolność i zapał wypowiedzenia, zdolność do poezji.
Wendeta p. Vendetta.
Wenera ob. Wenus.
Wenerja ł. rodzaj zaraźliwej choroby, nabywanej przez cielesne obcowanie; przymiot (syfilis).
Wenerować ł. czcić, poważać, szanować.
Wenta f. sprzedaż, targowisko na cel dobroczynny.
Wentyl ł. klapa przykrywająca otwór przewiewny w kotle parowym; w instrumentach dętych klapa, za pomocą której można wydobyć chromatyczne tony.
Wentylacja ł. przewietrzanie, przewiewanie, odświeżanie powietrza.
Wentylator ł. przewiewnik, przyrząd do wpuszczania świeżego powietrza, do przewietrzania.
Wenus ł. bogini piękności i miłości; nazwa planety, zwanej także gwiazdą poranną i wieczorną; jutrzenka.
Weranda hiszp. przybudowanie przy domu w rodzaju altany otwartej na zewnątrz.
Weratryna, alkaloid zawarty w nasionach ciemiężycy, o trujących własnościach.
Werbalny ł. słowny, dosłowny, ustny.
Werbel n. bęben wojskowy, tryl na bębnie, powstający z szybkich uderzeń kolejno obu pałeczkami.
Werbować n. namawiać, zaciągać do wojska.
Werbunek n. zaciąg do wojska.
Werdykt a. wyrok, orzeczenie sędziów przysięgłych.
Weredyk ł. mówiący prawdę.
Werk n. mechanizm, zbiór części stanowiących maszynerję.
Werkführer n. kierujący warsztatem lub fabryką.
[529]Werkmeister n. gospodarz warsztatowy, dozorca.
Wermicel w. drobny makaron kształtu podłużnego.
Wermut n. wino białe z odwarem piołunu.
Wernier f. ob. Nonjusz.
Werniks f. płyn przezroczysty, oleisty lub żywiczny, szybko schnący, służący do pokrywania przedmiotów powłoką chroniącą.
Wersaliki ł. w drukarstwie: duże litery początkowe.
Werset f. wiersz lub kilka wierszy w ustępie tekstu, stanowiących pewną całość i zawierających pewną myśl (np. w Biblji).
Wersety w. w muz. przygrywka, przygrywka na organach wśród śpiewu.
Wersja ł. zwrot mowy, przekład, pewien sposób przedstawiania rzeczy, wypadku; opowiadanie, wieść, pogłoska.
Wersyfikacja ł. wierszowanie, budowa wierszy.
Wertebralny ł. pochodzący z mlecza pacierzowego.
Wertebralny system ł. system nerwowy, wychodzący z mlecza pacierzowego.
Wertykalny ł. pionowy, wierzchołkowy.
Werwa f. zapał, uniesienie.
Weryfikacja ł. sprawdzenie.
Weryfikować ł. sprawdzać.
Weryzm w. naturalizm.
Westa ł. bogini niewinności i domowego ogniska; nazwa planety.
Westalka ł. (mit.) kapłanka strzegąca palącego się wiecznie ognia w świąniświątyni Westy; dziewica niepokalanej czystości.
Westminster a. w Londynie opactwo i kościół, miejsce grobów i pomników monarchów angielskich i ludzi zasłużonych.
Westybul ł-ł. sień, przedsionek.
Weteran łł. wysłużony stary żołnierz; doświadczony, zasłużony w jakimś zawodzie.
Weterynarja ł. nauka o chorobach zwierząt i ich leczeniu.
Weterynarz ł. lekarz zwierząt.
Wezykatorja ł. plaster przygotowany z owadów t.zw. much hiszpańskich, naciągający bąble na ciele, używany jako środek leczniczy.
Wezyr tur. minister w Turcji; wielki wezyr pierwszy minister.
Whisky a. (uiski) wódka ze zboża, żytniówka.
Whist a. p. Wist.
Wiadukt ł. droga, kierunek [530]drogi, droga sztucznie budowana na murowanych arkadach, prowadząca ponad ulicami, dolinami, bagnami i t. p.
Wiatyk ł. ostatnia komunja dawana umierającym.
Wibracja ł. drganie, wahanie.
Wibrjon f. rodzaj wymoczków i bakterji o kształcie wydłużonym.
Wicedyrektor, zastępca dyrektora.
Wicekanclerz, zastępca kanclerza.
Wicekról, namiestnik kraju.
Wiceprezes, zastępca prezesa.
Wicynalna ł. kolej, droga żelazna poboczna, podrzędna, służąca do użytku pewnej okolicy, łącząca wsie, zakłady fabryczne, kopalnie i t. p. z linją kolejową.
Wicynalny ł. gminny, wiejski, sąsiedni.
Wid. ob. Widymata.
Wideta w. czaty, placówka, żołnierz konny postawiony dla pilnowania ruchów nieprzyjaciela; pikieta.
Widymata a. Vidimus ł. urzędowe poświadczenie jakiegoś pisma, kopji i t. p. wypis z ksiąg urzędowych, poświadczenie.
Widymować ł. kłaść widymatę; zaświadczyć skróconym podpisem imienia i nazwiska w dowód zrobionego przeglądu jakiegoś pisma lub księgi handlowej.
Wigilja, Wilja ł. dzień poprzedzający większą uroroczystośćuroczystość; dzień poprzedzający inny dzień (w wigilję = w przededniu).
Wigilje ł. nabożeństwa wieczorne za umarłych.
Wigoń f. gatunek kosmatej tkaniny wełnianej z wełny lamy wigoń.
Wigor ł. siła, dzielność, rzeźkość.
Wigowie a. dawniej ironiczna nazwa wyznawców kościoła szkockiego; dziś stronnictwo postępowe i ludowe w Anglji.
Wigwam, chata indjan północnej Ameryki.
Wikarjat ł. urząd i siedziba wikarjusza; władza kościelna złożona z biskupówbiskupów.
Wikarjusz lub Wikary ł. pomocnik proboszcza.
Wikarjusz Apostolski, dostojnik duchowny z pełnomocnictwem od Papieża.
Wikt ł. żywność, stół, życie.
Wiktorja ob. Victoria.
Wiktuały ł. artykuły spożywcze, żywność.
[531]Wilajet tur. prowincja, namiestnictwo w Turcji.
Wilegjatura w. letni pobyt na wsi dla wypoczynku.
Wilja ob. Wigilja.
Willa w. domek letni, wiejski pałacyk w okolicach miasta.
Winda nn. przyrząd do podnoszenia ciężarów w kierunku pionowym; blok.
Windować n. podnosić do góry.
Winduga w. ob. Binduga.
Windykacja ł. zemsta, ratunek, obrona, obrona czci i t. p.; żądanie zwrotu prawnej własności.
Windykować ł. domagać się zwrotu, dochodzić prawnie własności.
Winegret f. sos z octu, oliwy, soli etc.
Winiety f. drobne rysunki, ozdabiające kartki książek, papier do pisania, okładki książki, kajetu itp.
Winkeladwokat a. Winkel konsultant n. pokątny doradca.
Winkiel n. narzędzie przedstawiające kąt prosty, węgielnica, narożnik, kątownik.
Winkielak n. przyrząd metalowy, w którym zecer umieszcza czcionki przy składaniu wyrazów.
Wink von oben n. wskazówka z góry, słówko lub postępek osób u władzy będących, uważane przez podwładnych za wskazówkę ich zamiarów.
Wiolacja ł. shańbienie, znieważenie, zgwałcenie, pogwałcenie.
Wiolencja ł. gwałtowność, porywczość, przemoc.
Wiolinowy klucz, w muz. klucz skrzypcowy.
Wiolonczela w. instrument muzyczny smyczkowy o 4 strunach, o nosowym tonie, większy od skrzypiec.
Wir f. kręcenie się w kółko, odmęt, zamieszanie, szybkie gwałtowne falowanie wody wokoło jakiegoś punktu, sięgające aż do dna.
Wirować f. kręcić się w kółko; krążyć, obracać się około czegoś, w około siebie.
Wirtuoz w. artysta wykonywujący po mistrzowsku utwory muzyczne.
Wirydarz ł. murawa lub gaik ze ścieżkami krętemi dla przechadzki, skwer, ogród ozdobny przy domu.
Wirylista ł. członek sejmu, zasiadający nie z wyboru, lecz wskutek zajmowanego stanowiska z mocy statutnstatutu krajowego.
Wirylny głos ł. głos osobny, [532]oddzielny, dawany w imieniu własnem.
Wisc. skr. Wisconsin, nazwa jednego ze Stanów Półn. Ameryki.
Wist a. (dosł. milczenie), rodzaj 4-osobowej gry w karty; napój z herbaty, cytryny i wina czerwonego; wistować: grać przeciw graczowi, który wziął taljon.
Wisznu hind. ożywiający, utrzymujący, nazwa bóstwa Hindusów.
Wiszor n. szczotka do wycierania armaty po wystrzale.
Wiszorek n. wałeczek ostro zakończony z irchy lub bibuły, do rozprowadzania cieni na rysunku ołówkowym lub kredkowym.
Witalizm ł. nauka o odrębnych czynnikach, wywołujących procesy życiowe.
Witerunek n. węch; przynęta zakładana na zwierzęta drapieżne.
Witraż f. okno malowane z wizerunkami Świętych.
Witryna f. szafa oszklona, okno wystawowe.
Witrjol f. kwas siarczany.
Witz n. dowcip, koncept; ob. Pointe.
Wiwandjerka f. sprzedająca wiktuały w obozie.
Wiwarjum ł. skrzynka szklana lub większe pomieszczenie urządzone do hodowli zwierząt lądowych, zwłaszcza płazów, gadów, ślimaków i t. p.
Wiwat ł. niech żyje!
Wiwenda ł. fundusz na przeżycie.
Wiwifikacja ł. ożywienie, wlanie życia napowrót.
Wiwisekcja ł. krajanie, rozczłonkowanie żywych zwierząt dla doświadczeń fizjologicznych.
Wiza ł. poświadczenie urzędowe (np. na paszportach).
Wizerek, celownik u strzelby na lufie blizko zamku: mała płytka z wcięciem, przez które się patrzy na cel znajdujący się na końcu lufy.
Wizja ł. widzenie, przywidzenie, urojenie, złudzenie zmysłowe.
Wizjonerstwo f. urojenie, że się miewa wizje; wiara we własne obcowanie z siłami nadprzyrodzonemi; kierowanie się pojęciami urojonemi; usiłowanie urzeczywistnienia zamiarów oczywiście niemożliwych.
Wizorjum ł. cel, punkt obserwacyjny.
Wizować ł. potwierdzić, poświadczyć; celować, mierzyć.
Wizyta ł. odwiedziny.
Wizytacja ł. zwiedzanie, odwiedzanie, oglądanie.
[533]Wizytator ł. zwiedzający z urzędu zakłady naukowe lub klasztory, dobra ziemskie i t. p. dla przekonania się o ich stanie.
Wizytki ł. zakon żeński Nawiedzenia N. Marji Panny.
Woal f. długa zasłona przezroczysta, przyczepiona z boku lub z tyłu kapelusza.
Woalka f. przezroczysta zasłona z tiulu itp. na twarz.
Wodewil f. sztuka dramatyczna lekkiej treści, przeplatana śpiewami; nazwa teatrzyku, w którym lżejsze utwory bywają przedstawiane.
Wojaż f. podróż.
Wojażer f. podróżujący, podróżny.
Wokabularz łł. słownik.
Wokabuły ł. słówka, wyrazy, zwłaszcza do nauczenia się na pamięć.
Wokacja ł. powołanie, skłonność do jakiego stanu, do fachu.
Wokalizy f. ćwiczenia do śpiewu bez słów.
Wokalna muzyka ł. śpiew.
Wokanda ł. lista spraw przeznaczonych do sądzenia; porządek przywoływania spraw.
Wolant f. piłka z piórkami do zabawy; szeroka falbana u sukni; lekki powozik odkryty.
Woljera f. ptaszarnia.
Wolta f. zręczny szybki obrót; w szermierstwie: zręczny obrót z uniknięciem ciosu przeciwnika; bieg kręty koni wkoło; zręczna zamiana kart, szybki obrót kart.
Woltametr, przyrząd do mierzenia natężenia prądów elektrycznych i do mierzenia objętości wydzielonych przy elektrolizie gazów.
Woltyżer f. dawniej żołnierz oddziału piechoty, przeznaczonego do bitwy szykiem rozproszonym; linoskok, robiący zręczne skoki w powietrzu.
Woltyżerowanie f. zręczne wskakiwanie i zeskakiwanie z konia, toczenie koniem, sztuki na koniu nieosiodłanym lub na linie.
Woluntarjusz ł. ochotnik, pracujący bez wynagrodzenia, dla obznajmienia się z zawodem.
Womity ł zwrócenie przez usta zawartości żołądka.
Wota ł. śluby; dary czynione na czyją intencję; głosy za kim.
Wotować ł. dawać swój głos, głosować.
Wotywa ł. Msza odprawiana na czyjąś intencję, na [534]uproszenie Boga, na podziękowanie; Msza śpiewana przed Sumą.
Wrak n. kadłub rozbitego okrętu.
Wulgata ł. przekład łaciński Biblji, uznany i przyjęty przez kościół katolicki.
Wulkan ł. bożek ognia; góra ogniem i lawą ognistą buchająca; przen. człowiek gorącego, zapalczywego usposobienia, prędko wybuchający.
Wulkaniczny ł. powstały wskutek działania ognia wewnątrz ziemi.
Wulkanizm ł. teorja, podług której ziemia otrzymała swą postać wskutek działania ognia.
Wulkanizować ł. rozpalać, hartować kauczuk za pomocą silnego ognia i siarki.
Wulkanizowany kauczuk, kauczuk zmieszany z siarkąsiarką.
Wyderkaf n. odkup; wyłudzenie datku.
Wyksatyna a. płótno pokryte kauczukową powłoką.
Wyrafinowany f. wymyślny, wyszukany.
Wysforować, wykierować, wypierać kogo naprzód.
Wysztafirować f. wystroić, wymuskać przesadnieprzesadnie, urządzić pięknie.
• PDF 
• MOBI 
