[210]N.
Nababać, nababić komu, nawymyślać od bab.
Nabakierować, wziąć na bakier, skierować na bok.
Na bałyku, na czworakach.
Nabargować, nazbierać.
Nabarży, najbardziej.
Nabażyć się, nadąć się, napuszyć się.
Na bezwieści, niewiadomo gdzie.
Nabiec, nabieżeć, wpaść na co.
Nabieg, napaść, napad, najście.
Nabikować się, 1) próżnować, włóczyć się; 2) objeść się, napchać się.
Nabiodrek, część zbroi okrywająca biodra.
Nabliżać się, zbliżać się.
Nabożyć się, naprzysięgać się.
Nabrawędzić, nabredzić, nazmyślać.
Nabrzuszek, trzos.
[211]Naburmaszyć się, nabundziuczyć się.
Nabuzować, nałajać, nawymyślać.
Nabylić, nagadać, narobić plotek; napomknąć, przypomnieć.
Nabytny, mogący być nabytym.
Nabzdyżyw, darmozjad, pasibrzuch, pasorzyt.
Nacheły, p. Nachyły.
Nachłopać komu, nawymyślać od chłopów.
Nachłysnąć się, nachłystać się, napić się chłystając.
Nachmielić się, podchmielić sobie, podochocić sobie.
Nachodzić, znajdować, napotykać.
Nachów, zapas.
Nachramować, nachromywać, upadać na jedną nogę, nieco kuleć.
Nachylić, 1) upokorzyć; 2) nakłonić do czego, przyuczyć; naprowadzić; N. się, ustąpić.
Nachyłek, nachylenie.
Nachyło, nieszczęśliwie, niepomyślnie.
Nachyły, nachylony, pochyły.
Nachynąć, nachylić.
Naci, na, naści, tu masz.
Naciągać, nadużywać.
Nacierny, natrętny.
Nacież, oto masz! weź!
Naciężeć, nabrać ciężkości.
Nacz, na co, nad czym.
Naczarł (od naczrzeć), naczerpał.
Naczerać, naczyrać, naczerpać.
Naczczy, naczczo będący.
Naczesny, będący na czasie.czasie, przypadający w czasie właściwym.
Naczętek, początek, zawiązek.
Naczolnik, naczołek, naczółek, rodzaj czepka, czapki kobiecej; trójkątne pole, utworzone przez dach i szczyt przedniej ściany budynku.
Naczrzeć, naczerpać.
Na czym być, starać się, nastawać na co, myśleć o czym.
Naczyna, nadzienie, farsz.
Naczyniczko, naczyńko, małe naczynie.
Naczynać, naczerpać.
Nad, mimo, wbrew, przeciw.
[212]Nadanie, dar, przywilej; pomyślność, powodzenie.
Nadany, 1) udatny, nadobny, ładny; 2) niepomyślny, nieszczęśliwy.
Nadatek, 1) darowizna; 2) sposobność, powód.
Nadawać, obdarować, wzbogacić, nadstawić (pleców); skierować, zwracać; N. się, poddawać się, podobać się; Nadaje się komu, powodzi się, szczęści się.
Nadbaba, prababka.
Nadchramować, p. Nachramować.
Nademdliwać, nademgliwać, omdlewać, słabnąć.
Nademrzeć, nadmierać, nieos. nadmiera mi: zaczynam odczuwać głód; nadmarło mi, odczułem trochę głodu.
Nadert, nader, bardzo.
Nadeście, nadejście.
Nadężyć, nadążyć.
Nadgrobiec, nagrobek.
Nadhołdować, zhołdować, podbić.
Nadistny, wyższy nad wszelkie istnienie.
Nadjać, nadjachać, (nadjał) nadjechać.
Nadjechać kogo, jadąc dogonić.
Nadkidać, nadrzucić, dorzucić.
Nadlegać, nalegać.nalegać, napierać.
Nadleżeć, należeć.
Nadłazić się kogo, nagnieść, naponiewierać do woli.
Nadłużyć się, zadłużyć się, narobić długów.
Nadmagać, p. Nadmóc.
Nadmiarz, nadmiar; nad miarę, nadmiernie.
Nadmierać, p. Nademrzeć.
Nadmierznąć, nieco obmierznąć.
Nadmleć, nademdleć; nieco omdleć, osłabnąć.
Nadmorzny, nadmorski.
Nadmożony, wysilony nad możność, przeciążony.
Nadmóc, nadmagać, zastąpić, uzupełnić, nadsztukować czym.
Nadnawięcsze, najwięcej.
Nadoba, 1) nadobność, piękność; 2) naczynie.
Nadobie (czes.), sprzęt.
Nadobniczek, nadobniś, człowiek nadobny.
Nadobniczka, nadobnisia, kobieta nadobna.
[213]Nadobnie, grzecznie, łagodnie, zręcznie.
Nadole, spód, dolna część czego.
Nadolny, 1) dolny, spodni, parterowy; 2) ziemski.
Nadół, dolina.
Nadpodstatni (czes.), nadistotny.
Nadpowyższyć, wywyższyć nadmiernie.
Nadpradziad, prapradziad.
Nadpsować, nadpsuć.
Nadpwać, bardzo ufać.
Nadra, nadrze, zanadrze, łono, piersi, serce.
Nadragi (węg.), spodnie.
Nadraza, mała uraza.
Nadrazić, nadrażać, porazić, uszkodzić.
Nadro, nadra, zanadrze.
Nadrożne, żywność na drogę, opatrzenie na drogę.
Nadrukdanie, wydatek na drukowanie książki, nakład.
Nadrzewie, miejsce na drzewie.
Nadspieszać, nadspieszyć, śpiesznie nadejść, nadążyć.
Nadsporzyć, wiele przysporzyć.
Nadstanąć, nadejść.
Nadstawać, ustać.
Nadstawić, w znacz. wynagrodzić.
Nadstawić się czym, zastawić się czym, popisać się czym.
Nadstąpić, nadejść.
Nadszczyt, szczyt górujący nad innemi.
Nadście, nadejście.
Nadścigać, nadścignąć, nadbiec, dobiec, nadążyć.
Nadśpiać, nadejść, zdążyć.
Nadtruchleć, nadtruchlewać, zasłabnąć.
Nadweredzać, nadweredzić, nadwerężać.
Nadweselić, wielce rozradować.
Nadwiesz, nakrycie, baldachim.
Nadwładny, zwierzchni, zwierzchniczy, przełożony.
Nadwnuk, prawnuk.
Nadworować kogo, nażartować, nadrwić z kogo.
Nadwyża, zbytek, przesada.
Nadwyżej, najwyżej.
Nadychać, natchnąć.
[214]Nadziać się, nadziewać się czego, powziąć nadzieję, spodziewać się; N. się na co, zaufać, spuścić się.
Nadziak, broń węgierska, czekan, obuch.
Nadziałać, narobić, przygotować.
Nadziały, nadziany, p. Nadzieszny.
Nadziczyć się, nadokazywać się.
Nadziejny, spodziewany.
Nadzieszny (tylko z nie), niespodziany, nieoczekiwany.
Nadziewać się, p. Nadziać się.
Nadziewka, okrycie, przykrycie, przyodziewek.
Nadzieżny, pewny, niezawodny.
Nadziomek, taras.
Nadziwy (przysł.), na podziw, zdumiewająco.
Nadzwyż, nadwzwyż, nadwyż, nadto, nazbyt, prócz tego.
Naenja, tren, pieśń żałobna.
Nag, nagi.
Nagaba, nagabywanie.
Nagabacz, nagabujący, wichrzyciel.
Nagalać, nagalić, nastręczać, podsuwać, ofiarować, przedstawić.
Nagałować się, nakrzyczeć się.
Nagamonić, namówić, podburzyć.
Nagana, apelacja do wyższego sądu; kara za nieuzasadnioną apelację; zarzut fałszywości dokumentu sądowego.
Naganione, opłata sądowa od strony apelującej.
Nagarnąć, ogarnąć, objąć, owładnąć; N się, zebrać się, skupić się, zgromadzić się.
Naglozować, nanotować, nakreślić, przeznaczać.
Nagłodać, wygłodzić.
Nagłowie, koniec łóżka, gdzie się głowa kładzie.
Nagoda, powód, okazja, traf, przygoda.
Nagodny, szczęśliwie nadarzający się, dogodny.
Nagolenica, ubiór na goleń, pończochy.
Nagorszy, najgorszy.
Nagotowiu, na pogotowiu.
Nagrać, nagrawać, naigrawać kogo, naigrawać się z kogo.
[215]Nagrawacz, nagrawca, naigrawający się.
Nagręzić, zanurzyć w wodzie, pogrążyć.
Nagręzły, 1) nagrzęzły, który nagrzązł albo nasiąknął czym; nabrzmiały.
Nagrobiec, grobowiec, pomnik na grobie.
Nagrodzca, nagrodziciel.
Nagrzonąć czego, narzucić czego wiele.
Nahaić się, nadarzyć się.
Nai, naji, nasz.
Naić, najść.
Naigrawać kogo, p. Nagrać.
Naigrzysko, najgrzysko, pośmiewisko, urągowisko.
Naiść, najść.
Naj, tak! tak jest!
Najachać, najechać.
Najadły, najedzony, syty.
Najastek, posiłek.
Na jawi, na jawie.
Najawić się, wpaść w oczy.
Najda, znalazek, znalezienie.
Najduch, najduk, 1) zbiór, w którym łatwo coś znaleźć; rejestr; 2) znalazca; 3) znajdek, podrzutek.
Najemiec, najemnik.
Najeźnik, najezdnik, napastnik.
Najgrzysko, p. Naigrzysko.
Najmacz, najmiciel, 1) najemnik; 2) przedsiębiorca.
Najmiąższy, najgrubszy.
Najmictwo, najemnictwo.
Najmyczka, najemnica.
Najnog (niem.), minóg.
Najorlejszy, najbystrzejszy.
Naju, nas dwu, w nas dwuch.
Najżądańszy, najpożądańszy.
Nakarać, poprawić, nauczyć karaniem; N. się, upamiętać się, poprawić się.
Nakarbaszować, nakarbować.
Nakarować się, naharować się, napracować się.
Nakartać, 1) namówić, na, kłonićnakłonić; 2) nakarcić, nastrofować.
Nakaza, skaza, nadpsucie, uszkodzenie.
Nakazić, nadpsuć, zepsuć, skazić.
Nakci, nakcić, toć, przecież, jednak; naści, oto masz.
[216]Na kikolek, kiedykolwiek.
Nakładać z kim, przestawać, obchodzić się z kim.
Nakładny, nakładowy; kosztowny.
Nakłon, nakłonienie, nachylenie.
Nakolanek, nakolanka, część zbroi okrywająca kolana.
Nakopnąć, nakopać się do syta.
Nakorenek, nakorynek, źródło, początek czegoś.
Nakowadlnia, nakowadło, nakowalnia, kowadło.
Nakoźlić, (czoło), zachmurzyć, zasępić.
Nakrasszy, najpiękniejszy.
Nakrącać, nakręcać.
NakreszaóNakreszać, nakreślać.
Nakrótce, w krótkości, pokrótce.
Nakrzepczyć, nastroszyć, podnieść.
Nakrzymolić, nagryzmolić.
Nakuglować się z kogo, nadrwić, nażartować się.
Nakwaśnić, nakwasić.
Nalaz, nalazek, 1) rzecz znaleziona; 2) wynalazek.
Nalazować, znajdować, zyskiwać.
Naląc, nalęgnąć, nalec, naprzeć, natrzeć, nacisnąć kogo.
Naleciu, w lecie.
Naledzać, lodem oziębiać.
Naległość, właściwość.
Naległy komu, właściwy, przyrodzony, przynależny.
Nalepiej, najlepiej.
Nalewajca, nalewajko, ten, co nalewa.
Nalewka, naczynie do nalewania, czerpaczka; mały garnuszek do śmietanki; miednica, basen.
Naleziciel, znalazca, wynalazek.
Nalezienie, 1) znalezienie; 2) rzecz znaleziona.
Nalezionek, znajdek, podrzutek.
Nalezisty, p. Naleźny.
Naleźca, p. Naleziciel.
Naleźć, znaleźć, wynaleźć, odkryć.
Naleźnik, p. Naleziciel.
Naleźny, 1) łatwy do znalezienia; 2) znaleziony, odkryty; 3) który znalazł.
Należący, krewny.
Należeć, nalegać, naglić; N. czego, a. ku czemu, [217]dotyczyć czego; N. nad kim, na czym, zależeć; N. komu, sprzyjać.
Należny, należysty, 1) należyty, właściwy; 2) należący do kogo, przypadający komu.
Naliczek, nakrycie na twarz, maska; część szyszaka zasłaniająca twarz.
Nalić, wnet, zaraz.
Nalinąć, obficie nalać.
Nality, nalany.
Nalki (z niem. Nelke), goździki (korzenne).
Nalżeć, zwolnieć, ustać.
Nałacwiej, najłatwiej.
Nałacznąć się, nałaknąć się.
Nałagodzić, przygotować, przyszykować.
Nałęcz, chusta skręcona.
Nałknąć się, nałykać się.
Nałodźny, będący na łodzi.
Nałokać się, nałykać się.
Nałokietnica, bransoleta, manela.
Nałomić, nadłamać.
Nałomny, dający się nałamać, podatny, łatwo ulegający; wrażliwy.
Nałożeństwo, nałożnictwonałożnictwo, pożycie z kobietą na wiarę.
Nałożony, przyzwyczajony; do którego się przyzwyczajono; nałogowy.
Nałożyć, przyłożyć; nadstawić; N. na co, wydatkować; N. z kim, mieć do czynienia; przestawać z kim; obejść się z kim, postąpić z nim.
Nałyczman (ukr.), okrycie twarzy, maska.
Nama, nam, nami (liczba podwójna).
Namagać się, domagać się, napierać się, wysilać się.
Na male, na małym.
Namartwić, zrobić nawpół martwym.
Namaszczeniec, pomazaniec.
Namawiać komu, przekładać, perswadować; N. o czym, umawiać się, godzić się (godzić służbę); N. co, omawiać, roztrząsać, postanawiać.
Namaz (arab.), modlitwa, którą każdy muzułmanin odmawia pięć razy dziennie.
Namazaniec, pomazaniec.
Namazować, namaszczać, nasmarować.
[218]Namdlały, nieco omdlały, nieco osłabiony.
Namdleć, omdleć, zwątleć, osłabnąć.
Namdlić, nademdlić, nadwątlić, nieco osłabić.
Namglejszy, najmdlejszy.
Namialszy, najmialszy.
Namiast, zamiast.
Namiastek, 1) namiestnik; 2) następca, potomek; ród; 3) zastępca, pomocnik.
Namiastka, namiestnica, zastępująca czyje miejsce.
Namiecik, mały namiot.
Namienić, 1) nazwać, nadać miano; 2) nadmienić.
Namierniejszy, najmierniejszy; największej miary.
Namierzły, obmierzły, obrzydliwy.
Namierznąć, obmierznąć, obrzydnąć.
Namiestnictwo, 1) zastępstwo, namiestnikostwo; 2) następstwo, dziedziczność.
Namiestnik, następca.
Namiestny, namiestni, zastępujący czyje miejsce, zastępczy.
Namieśnictwo, p. Namiestnictwo.
Namiota, namiętność.
Namiotać, narzucać, naciskać.
Namiotka, namitka, namiotek, chusta na głowę, używana przez kobiety zamężne; gatunek płótna.
Namknąć, namykać, 1) umknąć, usunąć na bok; 2) napomknąć, wspomnieć; 3) N. się, przybliżyć się, przysunąć się.
Namniej, namni, najmniej.
Namolny, naprzykrzony, natrętny.
Namowa, w znacz.: 1) narada; 2) umowa, uchwała, zgoda; 3) rozprawa; 4) sentencja, maksyma; 5) rozmowa.
Namowny, namówny, 1) łatwy do namówienia; 2) wymowny, przekonywający.
Namóc się, p. Namagać się.
Namówić, p,p. Namawiać.
Namówić się, nagadać się, pomówić.
Namówisko, umowa, zmowa.
[219]Namównik, namawiający, poduszczyciel.
Namyślić, obmyślić, rozważyć.
Namyślny, 1) baczny, rozważny; 2) umyślny, rozmyślny.
Na nice, na ręby, na wywrót, na opak.
Naniższy, najniższy.
Nanoś, na ramię, na rękę, aby nieść.
Nanośniki, okulary, binokle.
Nanośny, naniesiony.
Na ogólak, na ogólach, ogólnikowo, wymijająco, na pozór, w przenośni.
Napadły, napadnięty.
Naparcie, naparczywie, natarczywie, uparcie.
Naparczywy, naparty, p. Naporny.
Naparzchnąć, naparznąć, ozionąć oddechem, parą; zarazić.
Napaska, pastwisko.
Napasnąć, napastnąć, napaścić, napaść na kogo.
Napasny, napastliwy, zaczepny.
Napast, napaść.
Napaściwy, napastliwy.
Napaśniczy, napastniczy.
Napatrzyć, napatrzać, upatrzyć, wypatrzyć, wyszukać, znaleźć.
Napądzać, napędzać.
Napełnić czego, przejąć czym, przeniknąć; N. na co, spełnić, wykonać; N. się, spełnić się.
Naperzać, naperzyć, najeżyć, zmarszczyć.
Napęd, natarcie, napaść; napędzenie.
Napiać, napiewać, zacząć śpiew, zaintonować, zaśpiewaszaśpiewać; opiewać; przen. poddać, podsunąć.
Napierszek, napierśnik, część zbroi, służąca do osłony piersi; ozdoba na piersi.
Napierwej, wpierw.
Napiewać, p. Napiać.
Napiędzimąż, karzełek, pigmejczyk.
Napięstka, bransoletka, manela.
Napirwej, p. Napierwej.
Napisacz, robiący napis.
Napisne, zaświadczenie na piśmie.
Naplatać, (chciwe ręce), napychać.
Naplecznik, część zbroi okrywająca plecy.
[220]Napleszczeć, nabryzgać.
Napłatać, narąbać, naćwiartować.
Napłomienić, napełnić płomieniami.
Napodoręczu, napodorę dziu,napodorędziu, pod ręką, na pogotowiu.
Na pokój godzić, szukać spoczynku.
Napomionać, napominaćnapominać.
Napomionąć, napomnieć.
Napopać komu, nawymyślać od popów.
Naporczywy, p. Naporny.
Naporny, napierający się, natarczywy, uparty, uprzykrzony.
Naporząd (na porząd), porządkiem, po porządku, po kolei, szeregiem.
Na porze będący, dojrzały, dochodzący pory dojrzałości.
Naposiąść, napaść, natrzeć, uderzyć; N. się, uwziąć się, zawziąć się.
Napoślad, napośledziej, napośledź, na ostatku, najpóźniej.
Napośmiewać się, naśmiewać się, szydzić.
Na pował, gromadnie.
Napowiadać, napowiedać, naopowiadać się, nagadać się.
Napowietrzyć, zapowietrzyć, owionąć zaraźliwym powietrzem.
Napraszczacz, naprostowujący, poprawiacz.
Napraszczać, naprostowywać, naprawiać.
Napraw, naprawa, namowa, poduszczenie, urządzenie, machinacja; Naprawy, przyrządy, narzędzia.
Naprawić, w znacz.: 1) przyszykować, przygotować; 2) nasadzić, podmówić, poduszczyć.
Naprawienie, kierunek.
Naprawnik, 1) naprawiacz; 2) należący do straży.
Naprawny, 1) naprawiony; 2) dający się łatwo naprawić; 3) urządzony, przygotowany; 4) nasadzony, poduszczony.
Naprawować, naprawiać; podmawiać, poduszczać.
Naprościć, naprostować.
Naprośny, dokuczliwy, nudny.
Naprószyć głowę, zaprószyć ją, podpić sobie.
[221]Na przebindy, do wyboru.
Naprzeciwiać się, prześladować, ścigać.
Naprzeciwny, naprzeciwległy.
Naprzedziej, naprzód.
Naprzek, naprzeki, wpoprzek, na przełaj.
Naprzemianny, czyniący co a. idący naprzemian.
Naprzód dać komu, ustąpić, oddać pierwszeństwo; N. mieć, mieć przewagę, przewyższać; N. rano, bardzo wcześnie.
Naprzyczyniać, przygotować dosyć.
Napsotać, napsocić.
Napuchać, napuchnąć, napełnić albo owionąć zaraźliwym oddechem.
Napuszać, napuszyć, nadąć; natchnąć czym; N. się od kogo, zarazić się od czyjego oddechu.
Napuścisty, obwisły, (wąsy, brew).
Napużać, przestraszać, przerażać.
Napyżać się, napyżyć się, przybrać minę poważną, napuszyć się.
Naraczej, naraczszej, naradszej, najbardziej.
Naramionek, naramnik, naramiennik, bransoleta, manela; część zbroi, osłaniająca ramiona.
Naraz, p. Narzaz.
Naraszczać, p. Narościć.
Narazić, narażać, w zn.: 1) nieco uszkodzić, nadwerężyć; 2) N. czego, dotknąć czego, potrącić o co; 3) N. kogo, obrazić, urazić; 4) N. czego, nabawić; 5) N. komu co, nadarzyć, nastręczyć: N. w co, wystawić się na co; N. się, natknąć się.
Naraźny, dogodny.
Narąb, p. Narębne.
Narciszek, narcyszek, narcyz (kwiat)(kwiat).
Nardy, wonności, pachnidła.
Nareżyć, pokruszyć.
Narębne, nazwa jakiejś dawnej daniny.
Narębny, opaczny, idący wspak.
Naręcznik, bransoleta, manela; temblak.
Narężyć, nadwerężyć.
Narobić, narabiać, 1) N. czego, zniszczyć, zużyć co; 2) N. czym, nadrabiać, sztukować, [222]pomagać sobie; 3) N. czym, zajmować się czym; 4) N. z kim, przestawać, obcować.
Narocznik, osadnik, obowiązany do pewnych posług dla grodu (do naroku).
Naroczny, p. Narokowy.
Naroczysty, naroczyty, 1) obfity, dostatni; 2) uroczysty.
Narodzki, należący do narodów.
Narodztwo, istnienie czyje, jako narodu.
Narok, 1) obowiązek pewnych posług dla grodu; 2) N.-iem, niby, pozornie; 3) N. albo z naroka, umyślnie; 4) z N.-u, przypadkiem, nagle.
Naroki, wnętrzności.
Narokowy, naroczny, narokiem osadzony, dla naroczników przeznaczony; umyślnie założony (gród).
Narościć, naraszczać, pobudzić do narastania; 2) powziąć wiele uroszczeń; 3) zamierzyć, przygotować.
Naroślina, narost.
Naroztwarzać, rozcieńczać wodą.
Naród, w znacz. 1) rodzaj, gatunek; 2) urodzenie, stan, pochodzenie; 3) ród, dom, familja; 4) pokolenie, gieneracja; 5) płeć, rodzaj.
Narównić, 1) narównać, wyrównać, wygładzić; 2) uzupełnić, dokompletować.
Naróżno, osobno, oddzielnie.
Nart, narty, łyżwy.
Naruczak, p. Naręcznik.
Naruszliwy, naruszny, naruszalny.
Naruszyć się, oburzyć się, nasrożyć się.
Narzać, nurzać.
Narwa, darń.
Narzaz, narzas, narzasz, dawna danina przeznaczona na karmienie psów.
Narzazać, narzezać, narznąć.
Narzazek, nacięcie.
Narządzić, przygotować, zarządzić, ustanowić.
Narzec, 1) nazwać, wymienić; 2) zganić; 3) przyrzec, obiecać.
[223]Narzekalnica, narzekająca, płaczka.
Narzekalnik, narzekający.
Narzędny, narządzony.
Narzędzić, narządzić, opatrzyć.
Narzezać, narznąć.
Narzutny, przymusowy, narzucający się, natrętny.
Naschwal, umyślnie.
Naschwał (na schwał), jakby na pokaz, wybornie.
Nasiadły, 1) osiadły; 2) zamieszkany.
Nasiek, mała maczuga obita ćwiekami.
Nasienie, powód, przyczyna.
Nasierszały, nasierszony, najeżony.
Nasile, gwałt, obelga.
Nasilić, nasilać, nawlec, nanizać.
Nasilnik, gwałtownik, gwałciciel.
Nasilny, gwałtowny.
Nasiłować, usilnie nacierać.
Naskakować, naskakiwać; krzątać się, zabiegać.
Naskarbiać, naskarbić, uzbierać, naskładać.
Naski, nasz, swojski, tutejszy. Po nasku, po naszemu.
Naskoczny, szybko naskakujący, nagły.
Naskrętnie, p. Naskrzętnie.
Naskrzeć, dopiec, dogrzać, dokuczyć.
Naskrzętnie, z pośpiechem, szybko, żwawo.
Naskuść, naskubać.
Naskwierać, naskwirać, p. Naskrzeć.
Nasłabiać, nasłabić, nasłabieć, osłabieć, osłabnąć.
Nasłaniec, nasłany na kogo, lub do kogo.
Nasłapiać, dokuczać, prześladować.
Nasłuchawać, nasłuchować, nasłuchywać.
Nasługować, nasługiwać, usługiwać, służyć, nadskakiwać.
Nasłychać, nasłychnąć, nasłyszeć, posłyszeć, zasłyszeć, dosłyszeć.
Nasporzyciel, pomnożyciel, powiększyciel.
Nasporzyć, 1) namnożyć; 2) obficie zapełnić; N. się, sprzeczać się, wykłócić się.
[224]Nasprawować, nasprawiać.
Nasromocić komu, naubliżać, nałajać, nawymyślać.
Nastalować, narządzić, nagotować, nastawić na kogo.
Nastan, danina na stan czyli namiot dla przejeżdżającego księcia.
Nastarzać, nastroszyć.
Nastawca, żołnierz zapasowy.
Nastawować, nastawiać; postanowić.
Nastąpić, narazić się.
Nasterczyć, nastroszyć.
Następ, nastąpienie; następstwo.
Następek, następstwo.
Następnik, następca.
Następstwo na kogo, nastawanie, dybanie, czyhanie.
Nastoć, do góry nogami, naodwrót.
Nastojeć, nastać.
Nastołka, naściółka, opona, pokrowiec, dera; okrycie, kapa, płaszcz.
Nastoperczać, p. Nastorczać.
Nastorczać, nastorczyć, nastorzyć, nastrożyć, nastroszyć.
Nastółka, p. Nastołka.
Nastórcz, na sztorc, krawędzią do góry.
Nastrnożyć, nastroszyć.
Nastroga, przynęta, wab.
Nastroić, w znacz. narządzić, nagotować, wyekwipować.
Nastuburczać, nastuburczyć, nastroszyć.
Nastułka, p. Nastołka.
Nasuć, nasypać.
Nasuwień, suknia zwierzchnia, surdut.
Nasyt, nasytek, sytość, nasycenie się.
Naszadzić, pokryć szronem; rozczochrać,rozczochrać.
Naszadzieć, posiwieć.
Naszcie, najście.
Naszejnik, naszelnik, naszyjnik.
Naszerszały, nadęty.
Naszladownik, naszlednik, naśladowca.
Naszpocić, nabawić szpetności.
Naszto (od najść), napadnięto, najechano, zaczepiono.
Naszuwie, p. Nasuwień.
Naszy, nasi.
[225]Naszyk, naszyjnik.
Naszyniec, jeden z naszych, rodak, ziomek.
Naszyniony, nachylony.
Naście, najście.
Naściebać, nawlec, nanizać.
Naścielnik, p. Nastołka.
Naścigać, p. Nadścigać.
Naściołka, p. Nastołka.
Naść, najść.
Naśladować, 1) kogo albo z kim: iść w ślad za kim, postępować za kim, towarzyszyć komu, spotykać kogo; 2) stanowić dalszy ciąg, następować, 3)ścigać; 4) N. kogo, czego, trzymać się, słuchać, kierować się czym.
Naśladowaństwo, naśladownictwo.
Naślapać, naślapić, nadeptać.
Naśledni, 1) naśladowniczy, 2) następny, następujący.
Naślednictwo, 1) naśladownictwo; 2) następstwo; 3) spadek, dziedzictwo.
Naślednik, 1) naśladowca; 2) następca.
Naślednio, wedle następstwa, bez przerwy, jednym ciągiem; dziedziczniedziedzicznie.
Naśledny, 1) naśladowny; 2) p. Naśledni.
Naśledować, w znacz. towarzyszyć, iść w czyjej świcie.
Naśledziciel, znawca, biegły, oceniający co, taksator.
Naśllnić, coś zaprojektować, ułożyć tymczasowotymczasowo.
Naśmierniejszy, najpokorniejszy.
Naśmiertnik, śmiertelnik.
Naśmieszka, żart, szyderstwo, drwiny.
Naśmieszyć sobie, pocieszyć się.
Naśmiewacz, naśmiewca, szyderca.
Naśmiewadło, pośmiewisko.
Naśmiewisko, naśmiewstwo, 1) naśmiewanie się, szyderstwo; 2) pośmiewisko.
Naśmiewny, szyderczy, szyderski.
Naśpiać, naśpiewać, 1) nadążyć, nadejść, nadbiec, dopędzić; 2) nadojrzewać.
[226]Na śpiączkę, we śnie.
Naśpiżować, naśpiżyć, zaopatrzyć w żywność; napełnić, opatrzyć czym.
Naświetlejszy, najjaśniejszy.
Natarcz, natarczka, natarcie.
Natarczliwy, natarczywy.
Natareus, natereus, notarjusz.
Natcha, duszność.
Natemiesce, natemieście, natemieść, natemisce, natemmieście, natychmiastnatychmiast.
Naterminować, zapisać dla pamięci, zanotować.
Natkany (o płótnie), gęsty, gęsto utkany.
Natknąć co, napomknąć, nadmienić o czym; dotknąć czego.
Natoczyć się, nadarzyć sięsię.
Natonie, natoń, miejsce w lesie, gdzie drzewa rąbią; drwalnia; podwórze.
Natoń, kłoda; p. Natonie.
Natrącić, 1) pchnąć na co; 2) narazić, wystawić na co; 3) N. czego, napomknąć o czym; 4) narzucić, nastręczyć.
Natreskać (czes.), ukarać.
Natręt, nastręczenie, napędzenie.
Natrzmić, nastroszyć, najeżyć.
Natuchać, dawać do zrozumienia, przymawiać, przycinać.
Natura, istota, stworzenie.
Naturliwy, uparty, nieposłuszny.
Natwardziejszy, najtwardszynajtwardszy.
Nauczalnik, przemawiający w sposób nauczający.
Nauczeńszy, uczeńszy, bieglejszy.
Nauczony, nauczny, uczony, mądry, rozumny.
Naukler (z greck. naukleros), sternik, marynarz, żeglarz.
Naumachja, potyczka morska.
Naumieć się, nauczyć się, nawyknąć.
Naupełniejszy, nieuszkodzony, najlepszy.
Nauszka, nausznica, zausznica, kolczyk.
Nausznik, 1) poduszeczka pod uszy, jasiek; 2) zausznik.
[227]Nauta (łac.), marynarz, żeglarz, majtek.
Nautaczny, szermierski, zapaśniczy.
Nauzja, choroba morska, nudności.
Nawa (łac.), okręt, statek wodny.
Nawadzać, winić, oskarżać.
Nawalny, 1) nacierający nawałem czyli w kupie; 2) walny, ogólny, gromadny; 3) burzliwy, gwałtowny; natarczywy.
Nawał, 1) wał, bałwan, fala; 2) napór, napęd.
Nawara, karm nawarzona dla bydła i psów.
Nawaszczać, nawoskowywać.
Nawaśnik, krzywdziciel.
Naważyć, zdecydować się, odważyć się; zaryzykować; N. się, nachylić się, przeważyć się, zawahać się.
Nawąz, amulet, talizman.
Nawciąż, naoścież, na rozcież.
Nawda, korzyść, pożytek.
Nawet, 1) na końcu, na ostatku; 2) wreszcie, nareszcie; 3) nadto, także; również; 4) choćby, przynajmniej.
Nawetować, sowicie powetować, nagrodzić.
Nawęzacz, czarownik.
Nawęźnik, nawiązacz, nawiązka do ozdobienia głowy.
Nawiasem, 1) łukowato; 2) bokiem, okrążając; z ukosa; 3) niby to, pozornie, rzekomo; 4) przypadkiem, trafem.
Nawiązacz, p. Nawęźnik.
Nawiązać, w znacz. nagrodzić, odszkodować, załagodzić, N. się, przyczepić się do kogo.
Nawiązka, 1) pęk, wiązka; 2) opatrunek, bandaż; 3) wynagrodzenie, odszkodowanie; 4) naddatek.
Nawicela (łac.), łódka.
Nawidzić, 1) nawiedzić, odwiedzić; 2) przybywszy oświadczyć; 3) nawieść, naprowadzić; 4) nawidzieć, lubić, sprzyjać.
Nawiedzić, nawiedzać, 1) odwiedzić; 2) dowiedzieć się o kogo; 3) dojrzeć, dopilnować; 4) dotknąć, [228]doświadczyć, zasmucić; 5) nawieść, naprowadzić; 6) lubić, sprzyjać; 7) natchnąć, opanować, opętać.
Nawiedzka, nawiedzanie.
Nawierać, p. Nawrzeć.
Nawiercieć, nawiertać, nawiercić.
Nawierzyć się komu, poczynić zwierzenia, nawyjawiać tajemnice.
Nawieś, śnieg zawieszony na gałęziach; p. Nawsie.
Nawięcszy, nawięczszy, nawiętszy, największy.
Nawilały, oszalały, narwany.
Nawileć, oszaleć, ogłupieć ze strachu.
Nawios, nawis, nawias, linja krzywa, pochyła.
Nawisny, nawistny, przyjazny.
Nawisowy, pochyły.
Nawita, tkanina.
Nawja, chmura strzał, grad kul.
Nawlec czego, nagromadzić.
Nawłaczany, kosmaty, kutnerowany.
Nawoniać się, nawąchać się.
Nawoźny, 1) przywieziony, sprowadzony; 2) nawieziony, nagnojony.
Nawód, 1) namowa, poduszczenie; 2) rozpoczęcie nanowo, powrót.
Nawrać, p. Nawrzeć.
Na wraz, na podobieństwo.
Nawrot, dar otrzymany na odchodnym.
Nawrotnik, 1) żołnierz z tylnej straży; 2) człowiek, który zwraca zwierza ku strzelcom.
Nawrotny, zwrotny; N.-e koło, zwrotnik.
Nawróżny, wieszczy, wróżący.
Nawrzeć czym albo czego, nasiąknąć, naciągnąć, przejść czym; przejąć się czym, przywyknąć do czego.
Nawsie, nawsisko, pastwisko, łąka, pole wśród wsi.
Na wsparze, na widoku, na oku.
Nawstręcz, nazad, tyłem.
Nawuka, nauka.
Nawyższy, najwyższy.
Nazawodzić się, namocować się, naborykać się.
[229]Nazdepić, nadeptać.
Nazdłuż, na długo.
Nazdziać, nazdziewać, nazwać, nadać imię.
Nazdziwać, nawydziwiać, naznęcać się.
Nazierkiem, w nazierki, nazircem, na zwiady; patrząc z boku, z ukosa.
Nazima, jesień blizka zimyzimy.
Naznamienować, naznamionować, naznamionać, naznaczyć.
Nazobać, nazobać się, nadziobać się.
Nazowiony, nazwany.
Nazyr, Nazarejczyk.
Naźrzeć, najrzeć, napatrzyć się.
Naźrzelszy, najdojrzalszy.
Nażegać, napalić.
Nażelać, zwęglić się, spalić się.
Nażobać, nazobać, nadziobać, naszarpać się.
Nażonąć, napędzić, nagnać.
Naźrzeć się, nażreć się.
Nażyczyć, 1) pożyczyć; 2) użyczyć, udzielić, nastręczyć.
Nażyć, obnażać, ogołacać.
Nądzka, nędzarz.
Nądznie, nędznie.
Nątrz, wewnątrz.
Nega (z łac. negare, przeczyć), sprzecznik, przekora, kłótnik.
Nega (niem.), p. Nyga.
Neka (niem.), grymas, chimera.
Nekropol, cmentarz.
Nekromanta, czarnoksiężnikczarnoksiężnik.
Neomenja, pierwszy dzień miesiąca u Żydów.
Neoteryzm, nauka o obrocie ziemi około słońca.
Nepot, protegowany.
Nęć, nęż, na, naści.
Nędzek, nędzarz, biedak, mizerak.
Nędzica, nędzarka, nędznica.
Nędzić, wycieńczać, wyniszczać; nękać, dręczyć, gnębić.
Nędzniątko, nieboraczek, biedaczysko.
Nędznica, nędzarka.
Nędznić, p. Nędzić.
Nędznik, nędzarz, biedak.
Nędzować, nędzę klepać, biedować.
Nęka, troska, zgryzota.
Nęt, nęta, przynęta.
Nęzny, nędzny.
Ni, niby.
[230]Nia, nie.
Nice, lewa strona sukni albo materji; Na n-icena nice, wywracać, przenicować; przen. przekręcić, zmienić.
Nicht, nikt.
Nichto, p. Niekto.
Nichtóry, niektóry.
Nicmo, nićma, twarzą do ziemi, grzbietem do góry.
Nico, nics, nicseź, nicze, niczej, nic.
Niczemnieć, nikczemnieć.
Niczemny, nikczemny.
Niczość, nicość.
Nidze, nigdzie, nigdy.
Nie, niema, nie jest.
Niebaczka, w wyr. z N-a, z niebaczenia, z nienacka.
Niebaczliwy, niebaczny.
Niebarewny, bezbarwny, blady.
Niebelnictwo, niegodziwość.
Niebelny, niegodziwy, nieprawy.
Niebezpieczność, niebezpieczeństwo.
Niebeźrzany, nieprzewidziany, niespodziewany.
Niebie, niebo.
Niebiesny, niebieski.
Niebieszcz, barwa niebieska.
Niebieśnik, niebianin.
Nieblizu, daleko, dawno.
Niebny, niebieski.
Niebody, bodaj nie.
Niebojan, p. Niebój.
Nieboszczyca, nieboszczka.
Niebotyczący, niebotyczny.
Niebożka, nieboga.
Niebój, śmiałek, zuch.
Niebronny, 1) bezbronny, nieuzbrojony; 2) niezabroniony.
Niebycie, niebytność.
Niebyłość, to, co nie było; rzecz niebywała.
Niebytny, nieobecny.
Niebyty, niebyły.
Niecale, niezupełnie.
Niecha, niechać, niechasz, niech, niechaj.
Niechać, 1) dopuszczać, pozwalać; 2) dać czemu pokój, zaniechać, przestać; nie chcieć; 3) zostawić, porzucić.
Niechasz, niech.
Niechęcien, niechętny.
Niechtórny, ten i ów, jaki taki.
Niechuć, niechęć.
[231]Niechutliwy, niechutny, niechętny.
Niechwalny, niechwalebny.
Niecierpiętliwy, 1) niecierpliwy; 2) obojętny, apatyczny.
Niecnotnik, niecnota.
Niecofny, niecofniony, nieodwołalny.
Niecudny, brzydki, niepiękny, szpetny.
Nieczas, brak czasu.
Nieczcić, obrażać, znieważać.
Nieczekany, 1) nieoczekiwany; 2) niepożądany; 3) rychły, prędki.
Nieczesność, 1) anachronizm, nie na czasie, rzecz przestarzała; 2) niecność.
Nieczesny, niecześciwy, niecny.
Niecześć, obraza, obelga, sromota.
Nieczosaniec, nieokrzesaniec, prostak.
Nieczosany, nieczesany, potargany.
Nieczso, nieco, coś.
Nieczulka, niecka.
Nieczyj, czyjś.
Nieczystota, nieczystość.
Nieczyścić, zanieczyszczać, brudzić.
Niedaktóry, lada który, byle jaki.
Niedarcy, bylejaki, jakikolwiek.
Niedarny, nieudatny, nieszczęśliwy, niefortunnyniefortunny.
Niedawno, wkrótce, wnet.
Niedbany, zaniedbany.
Niedoba, 1) niedojrzałość; 2) niedola, nieszczęście.
Niedobrzysko, rzecz niedobra.
Niedogoda, niegodność, niewygoda.
Niedogodek, ten, któremu trudno dogodzić, grymaśnik.
Niedogodliwy, grymaśny, wybredny, wymagający.
Niedojad, niedojadek, niedogryzek, ogryzek, reszta niedojedzona.
Niedolatek, młodzieniaszek, młokos, niedorostek.
Niedoliczka, niedobór.
Niedołęka, niedołęstwo, niedołężność.
Niedołężliwy, niedołężny, wątły, ślamazarny.
Niedołożny, 1) [232]niedostateczny; 2) chudy, nieupasionynieupasiony.
Niedomordek, niedomorek, niedobitek.
Niedopiekły, niedopieczony, niedokończony; humor N.-y. kwaśny, zły.
Niedopustek, rzecz niedozwolona, wzbroniona.
Niedorzeczeństwo, niedorzeczność, głupstwo.
Niedosłuch, człowiek przygłuchy.
Niedospały, niedospany.
Niedostać, brakować.
Niedostały, niedojrzały.
Niedostany, niezdobyty, niedostępny, niedościgły.
Niedostarcz, brak, niedostatek.
Niedostatny, niedostatni, niezasobny, niezamożny.
Niedostojny, niewart, niegodzien czego.
Niedoszcie, niedojście.
Niedoszły, 1) niedostępny; 2) niedojrzały.
Niedościepny, nieciekawy, nie pilny.
Niedościgły, niedojrzały.
Niedośpiał, niedośpiałek, próżniak, leniwy; niedołęga.
Niedośpiały, niedojrzały.
Niedośpiech, nienadążenie, opóźnienie.
Niedotkliwy, niedotknięty, niedotkniony, 1) niedotykalny; 2) nadczuły, zbyt wrażliwy, drażliwy, obraźliwy; 3) niewzruszony, nieczuły; 4) niebolesny, nieobraźliwy.
Niedouczeniec, niedouk, niedouczony.
Niedowarek, niedowarzony, półgłówek.
Niedowierny, niedowierzliwy, niedowierzający, niedowiarek.
Niedozierka, niedozór, brak dozoru.
Niedoźrzałek, owoc niedojrzały.
Niedoźrzały, niedojrzały.
Niedożyty, niepokonany, niepożyty.
Niedrożnik, 1) bezdroże, manowce; 2) domator, niebywalec.
Niedrożny, bezdrożny, nieprzystępny.
Niedrug, nieprzyjaciel, wróg.
Nieduch, niemoc duchowa, brak zasad.
[233]Niedufność, nieufność.
Niedufny, nieufnynieufny.
Niedużność, niedużość, 1) małość, szczupłość; 2) wątłość, niemoc.
Niedużować, być bezsilnym, nierzeźkim.
Nieduży, słaby, wątły, chorowity.
Niedyskret, niedyszkret, niedyskretny; niedowiarek.
Niefortuna, nieszczęście, niedola.
Niefrymuśny, niepotrzebnyniepotrzebny.
Niegdzie, gdzieniegdzie, miejscami.
Niegłaskliwy, nie dający się głaskać, chropawy.
Niegłaźny, niezręczny, niezwinny, niezgrabny.
Niegodnica, 1) kobieta niegodziwa; 2) wszeteczeństwo, niecnota, niegodziwość.
Niegodnik, niegodziwiec.
Niegoisty, niegojny, trudny do zagojenia.
Niegrzech, czyn niegrzeszny.
Niegrzeczy, nie do rzeczy, od rzeczy, niedorzecznie; niedorzeczny, niestosowny; niedorzecznośćniedorzeczność.
Nie imieć, być ubogim.
Nieiny, niejedenniejeden.
Niejanostajny, niejednostajny.
Niejen, niejeny, niejeden.
Niejeno, więcej niż, tymbardziej.
Niekaki, niejaki.
Niekara, niekaranie, niekaźń, brak karności, bezkarność.
Niekędy, gdzieniegdzie, gdziekolwiek, dokądkolwiek.
Niekiedy, w znacz. niegdyś, kiedyś.
Niekielko, niekilka, niekilko, kilku.
Niekilki, jakiś, pewien.
Niekisiałość, zakalec.
Niekmyślny, niepomyślny.
Niekontenteca, niezadowolenie.
Niekorzystny, w znacz. niesamolubny, niechciwy.
Niekrasny, niekraszony, postny.
Niekrzczeniec, niechrześcijanin.
Niekrzeczny, niekrzeczy, p. Niegrzeczy.
[234]Niekształt, 1) niekształtność; 2) niedorzeczność.
Niekształtowny, niekształtny.
Niekto, 1) ktoś; 2) niejeden, niektóry; 3) ktokolwiek.
Niekwieje, zarośla.
Nieladaco, nie byle jak, niezgorzej.
Nielatny, nieletni.
Nielicemierny, 1) nieobłudny; 2) bezstronny, sprawiedliwy.
Nieliczny, nie do liczenia, nie oznaczający liczb; niewielki, drobny.
Nielściwy, nieobłudny, szczery.
Nielusy, niezręczny, niezgrabny; 2) smutny, gniewny, niezadowolony.
Nielutościwy, nielitościwynielitościwy.
Nielza, nielża, nie można, inaczej nie można; Nielza jeno, trzeba.
Niełacny, niełatwy.
Niełoni, roku zaprzeszłegozaprzeszłego.
Niełusy, brudny, obrzydliwy.
Niemale, niemal, nieomal.
Niemalski, niemały.
Niemężata, niezamężna.
Niemianowity, niemianowany, bezimienny.
Niemiarność, niemierność, nieumiarkowanie.
Niemiarny, p. Niemierny.
Niemiernik, nieumiarkowany, niewstrzemięźliwy.
Niemierny, 1) niemały, znaczny; 2) nieumiarkowany, niewstrzemięźliwy, niepohamowany.
Niemieszkale, niemieszkanie, niebawem, bez zwłoki, rychło.
Niemiłość, nieprzyjaźń, niechęć.
Niemiłośny, niemiłościwy, niełaskawy, nielitościwy.
Niemłódka, kobieta niemłoda.
Niemocnica, szpital, infirmerja.
Niemocnieć, słabnąć, zapadać w niemoc, w chorobę.
Niemocny, słaby, chory, niezdrów.
Niemość, niemowa, niemota.
Niemowię, niemowlę.
[235]Niemowięctwo, niemowlęctwo.
Niemowy, niemowny, niemy; cichy, spokojny.
Niemożny, niemożliwy, nieznośny.
Niemóc, niedomagać, chorować.
Niemówiątko, niemówniątko, niemowlątko.
Niemyślny, nie zastanawiający się, bezmyślny.
Nienachylny, nieugięty, sztywny.
Nienadany, 1) nie na rękę, niefortunny; 2) nieugłaskany, nieokrzesany.
Nienadarzony, niedogodny, niezdarny.
Nie nadarzyć, źle dobrać, nie nadać się.
Nienadgrodny, nienagrodny, nienagrodzony; niepowetowany.
Nienadziały, nienadziany, nienadzieszny, niespodziewany.
Nienaganiony, nienagannynienaganny.
Nienajrzeć, nienajźrzeć, nienawidzieć, nie cierpieć.
Nienakażony, nieskażony, niezarażony, niezepsuty.
Nienakłonny, nieugięty, uparty, twardy.
Nienalezisty, niemożliwy do znalezienia.
Nienapełnisty, niemożliwy do napełnienia; próżny, niepełny, dęty.
Nienaruszliwy, nienaruszny, nienaruszalny, nietykalny.
Nienasiadły, 1) nieludny; 2) nieosiadły.
Nienaspany, nieprzespanynieprzespany.
Nienasyciec, nie mogący nigdy nasycić się, głodomór.
Nienasyt, nienasytek, niesytość.
Nienaśledni, nie do naśladowania.
Nienawidca, nienawistnik, nienawiśnik, nienawidzący, wróg.
Nienawołany, którego nie można się dowołać.
Nienawrotny, 1) nie dający się nawrócić; 2) niepowrotny.
Nienazdanie, niespodzianie, znienacka.
Nienaźrzeć, p. Nienajrzeć.
Nieniejszy, niniejszy.
Nieobaczenie, niebaczność, nieostrożność.
[236]Nieobaczkiem, z nieobaczka, nieobacznie, znienacka, niespodziewanie, niepostrzeżenieniepostrzeżenie.
Nieobaczny, 1) niewidzialny, niewidoczny; 32) nieprzewidziany, niespodziewany.
Nieobalisty, nieobalony, nie dający się obalić.
Nieobel, niezupełnie, niezewszystkim.
Nieobeszły, nie dający się obej ćobejść, niezmierzony.
Nieobjętny, nieobjęty, nieogarniony, niezmierny.
Nieobliczny, nieobecny.
Nieobłędliwy, nieobłędny, niebłędny, n emylnyniemylny, prawdziwy, niezawodny.
Nieobraźny, 1) nieobraźliwy; 2) nieobrażający.
Nieobruszny, niepopędliwy, niegwałtowny, cierpliwy.
Nieobrządny, nieobrzędny, dokonany niezgodnie z obrządkiem, nieformalny.
Nieobuczny, nieobuczony, nieujeżdżony.
Nieobuzdowany, niepowściągliwy.
Nieobżałowany, nieodżałowany.
Niechajny, nieokrzesany, dziki.
Nieocięty, krewki, energiczny, czynny, pełen ognia.
Nieoczosaniec, nieociosany, nieokrzesany.
Nieodbyty, nie mający odbytu, niepokupny.
Nieoddarowany, nieoddarowny, nieoddatny, za ktoryktóry nie można się wywdzięczyć darem.
Nieodetchniony, wykonywany bez wytchnienia, niezmordowany, niestrudzony.
Nieodiskany, nieodszukany, nieodnaleziony.
Nieodmiłośniony, niepozbawiony uczuć miłościwych.
Nieodpłatny, za który nie można się odpłacać.
Nieodpowiedny, 1) nieodpowiedzialny; 2) p. Nieopowiedny.
Nieodproszony, od którego nie można się wyprosić, nieubłagany.
Nieodzewnie, nieodzownie.
[237]Nieokaźny, nieokazały, niepokaźny.
Nieokiez, nieomal, prawie.
Nieokreszny, nieokreszony, nieokreśny, nieokreślony.
Nieokrócony, nieokrótły, nieukrócony.
Nieokryśny, p. Nieokreszny.
Nieokrzosany, nieokrzesany.
Nieopasny, nieopaszny, obnażony, niezakryty; rozpasany.
Nieopatrzenie, nieopatrzność.
Nieopowiednie, nieopowiedką, bez opowiadania się.
Nieopowiedny, 1) nieopowiadający się, niezapowiedziany; 2) nieodpowiedni.
Nieopustny, którego nie można opuścić.
Nieopuściały, nieopuszczony, niespustoszony, zaludniony.
Nieoszatać się, zgłupieć.
Nieotargany, nieotargniony, niepowściągliwy, nieukrócony, nieposkromiony.
Nieotworzysty, 1) nieotwarty, zamknięty; 2) nie dający się otworzyć.
Nieouzdany, nieokiełznany.
Nieowarzony, nierozgarnięty, niedowarzony.
Nieowszejki, niezewszystkim, niecałkiem.
Niepamiętale, niebacznie, nieuważnie.
Niepamiętliwy, niepamiętny, 1) nie pamiętający; 2) niebaczny, niepomny; 3) zapomniany, dawny; 4) pozbawiający pamięci.
Niepanic, który utracił cnotę czystości.
Niepatrzny, niepoczesny, nieokazały.
Niepeć, niepyć, niema żartów; niebezpieczeństwo, strach, obawa; konieczność, mus.
Niepewca, niepewnik, niepewny, podejrzany.
Niepijalny, niepijny, 1) niezdatny do picia; 2) z którego nie piją.
Niepili, niepilak, niepilec, cudzy, obcy, nie swój.
Nieplon, nieurodzaj, niepłodność.
[238]Niepłatny, 1) nieopłacony; 2) bezpłatny; 3) nic niewart, nieużyteczny.
Niepławny, niespławny, nieżeglowny.
Niepłony, niepłonny, niepróżny, pełny; uzasadniony.
Niepłód, niepłodność, bezpłodność.
Niepobożnik, bezbożnik.
Niepochybny, niechybny, niezawodny.
Niepoczesnik, niepoczestnik, niepoczciwiec.
Niepoczestny, niepoczęstny, niepoczesny, 1) niezaszczytny, nieuczciwy, nieprzyzwoity; 2) niepozorny.
Niepoczliwy, niepoczciwyniepoczciwy.
Niepodoba, 1) niepodobieństwo; 2) nieupodobanie.
Niepodobno, niepodobieństwo, nie można, niesposób.
Niepohamowny, niepowściągliwy, nieumiarkowany, gwałtowny, nieokiełznany.
Niepokajany, niepoprawny, zatwardziały.
Niepokalony, czysty, nieskalany, niewinny.
Niepokojny, niepokojący.
Niepoliczny, niepoliczony, niezliczony.
Niepolit, grubijanin, nieokrzesaniec, prostak.
Niepołomny, nie dający się nałamać, nieposłuszny, krnąbrny.
Niepomale, niepomału, niepomiernie, bardzo.
Niepomiernik, nieumiarkowany, zbytnik, gwałtownik.
Niepomyślony, niepojęty.
Niepopisany, niezapisany, niewciągnięty do wpisu.
Nieporada, nie można, niema rady.
Nieporuszliwy, nieporuszny, 1) nieporuszony; 2) niedotykalny; nietknięty, nienaruszony; 3) niewzruszony, niezachwiany.
Nieposobny, nie idący po sobie kolejno, nienastępny.
Niepospolity, niewspólny, nieogólny.
Niepostanowiony, niestateczny, lekkomyślny.
[239]Niepostrzegle, niepostrzeżenie.
Niepostrzegły, niepostrzeżony, niewidzialny, nagły.
Niepostrzeżenie, niebaczność, nieuwaga.
Nieposzlakowany, 1) trudny do wyśledzenia; 2) niezbadany, niezgłębiony; 3) niepodejrzany, nieskazitelny.
Nieposzurny, niegładki.
Niepościgły, niepościgniony, 1) niedościgniony, 2) niedocieczony, niezbadany.
Niepoślizły, niepoślizny, niechwiejny, niezachwiany, niewzruszony.
Niepośpiech, powolność, ociąganie się.
Niepotemny, nie po temu będący, nieodpowiedni, niedogodny.
Niepotęga, niepotężność, słabość, bezwładność.
Niepotkliwy, niepotykający się, mocny w nogach.
Niepowciągliwy, niepowściągliwy.
Niepowinien, niepowinny, niepodległy, nieuległy, nieposłuszny.
Niepowładany, którym nie można owładnąć.
Niepowolenie, zgwałcenie, przemoc.
Niepozbędny, nieodstępny, naprzykrzony.
Niepoziorny, odrażający, odpychający.
Niepożytek, strata, szkoda.
NtepożytniNiepożytni, niepożytny, niepożyteczny.
Niepr, Dniepr.
Niepraw komu, winien względem kogo.
Nieprawidelny (czesk.), nieprawidłowy.
Nieprawie, niezewszystkim, niezupełnie, niebardzo, prawie nic.
Nieprawiedlność (czes.), nieprawość, bezprawie, zdrożność.
Nieprawy, 1) nieprawny, nielegalny; 2) niegodziwy, przewrotny; 3) p. Niepraw; 4) nieprawdziwy, fałszywy.
Nieprzebadany, niezbadany, niedocieczony, niepojęty.
Nieprzebierny, nieprzebierający, niewybredny.
Nieprzebitny, niemożliwy do przebicia.
[240]Nieprzeborny, p. Nieprzebierny.
Nieprzebrodny, 1) niemożliwy do przebrnięcia; 2) niezbadany, niedocieczony.
Nieprzebytny, nieprzebyty, niemożliwy do przebycia.
Nieprzeczerpany, niewyczerpany.
Nieprzedarowany, nieprzedarowny, nieprzedarzny, którego nie można ująć podarunkiem, nieprzekupny.
Nieprzejaśniony, nie dający się przewyższyć jasnością.
Nieprzejrzały, nieprzejrzysty, nieprzejrzany, nie objęty wzrokiem.
Nieprzekazitelny, nieprzekażony, ciągły, nieprzerwany.
Nieprzekonany, 1) niepokonany; 2) niezbity, nieodparty; 3) nieodbity, nieodzowny.
Nieprzeliczny, niezliczonyniezliczony.
Nieprzełomiony, nieprzełomny, nieprzełamany, nieprzebity, mocny, niezłomny, niepokonany.
Nieprzemienny, 1) niezmienny; 2) nieustanny, ciągły.
Nieprzemożny, nieprzemożysty, nieprzemożony, niepokonany.
Nieprzenikły, niepojętny, nieuchwytny; niebystry, niedomyślny.
Nieprzepasiony, niemożliwy do spasienia, obfity w paszę.
Nieprzepleniony, nieskończenie plenny.
Nieprzepłacony, nieopłacony, nieoceniony.
Nieprzepomnienie, niezapomnienie, pamięć.
Nieprzepomny, niezapomniany.
Nieprzepowiedzialny, niewypowiedziany, nieopisany.
Nieprzeprawiony, nie dający się naprawić.
Nieprzerobiony, 1) nieprzepracowany, niezmordowany; 2) nieprzekupny.
Nieprzerodny, nieprzebrany, niewyczerpany.
Nieprzerodzony, niewyczerpany w swej płodności.
[241]Nieprzerównany, niezrównany.
Nieprzesiążły, nie za wysoki, nieprzerosły.
Nieprzestajny, nieprzestanny, nieustanny.
Nieprzeszkodny, nieprzeszkodzony, nie znajdujący przeszkody, nieuchronny.
Nieprzeszły, nieprzebyty.
Nieprzetrawny, niestrawny.
Nieprzetrwały, nieprzetrwany, wieczny.
Nieprzewalczny, nieprzewalczony, nieprzewaleczny, niezwalczony, niepokonany, nieprzeparty.
Nieprzewłoczny, nie zwlekający, szybki, rychły.
Nieprzewodny, nieporadny.
Nieprzewoźny, niesprowadzony z zagranicy, nieimportowany.
Nieprzewyższny, nie do przewyższenia.
Nieprzezpieczeństwo, nieprzezpieczność, niebezpieczeństwo.
Nieprzeźrzały, nie zanadto dojrzały.
Nieprzeżyty, wieczny.
Nieprzybytny, 1) nieobecny; 2) niepowiększający się.
Nieprzygadzały, nieprzygodny, nie zdarzający się, niebywały.
Nieprzyjaciel, zły, zły duch, djabeł.
Nieprzyjacielstwo, nieprzyjaźń.
Nieprzyjaźliwy, nieprzyjazny, niechętny.
Nieprzylepny, nieodpowiedni, niestosowny.
Nieprzyłożny, nieprzyzwyczajony, nieprzywykły.
Nieprzynukany, nieprzymuszony.
Nieprzypatrzony, niewidzialny, niewidziany.
Nieprzyprawny, 1) bez przyprawy, nieprzyprawiony; 2) nieprzygotowany.
Nieprzystały, 1) nieprzystający, niedopasowany; 2) nieprzystojny, niewłaściwy.
Nieprzystojeństwo, nieprzystojność, nieprzyzwoitość.
Nieprzytarty, niestarty.
Nieprzywinny, niewinny.
[242]Nieprzywrotny, niepowrotny, miniony bez powrotu.
Niepyć, p. Niepeć.
Nieradowist, widziany z niechęcią.
Nieranny, późny, niewczesny.
Nierano, późno.
Nieraźny, 1) niewygodny, niezręczny; 2) mający złe położenie; 3) nieochoczy, powolny.
Nierdzały, niepożółkły.
Nieręka, zazdrosny, nieżyczliwy.
Nierobem siedzieć, być bez roboty.
Nierobiony, nieobrobiony, surowy.
Nierochmanny, niedostępny, nieobłaskawiony.
Nierodka, niewiasta, która nigdy nie rodziła.
Nierodliwy, nierodny, nierodzajny, niepłodny, nieurodzajny.
Nierozbaczny, niebaczny, nierozważny.
Nierozdzierzgły, nie do rozwiązania.
Nierozeznany, nierozsądny, nierozgarnięty, głupi.
Nierozhluzdany, nierozwinięty umysłowo.
Nierozjemny, nierozjątny, nierozjęty, nierozerwalny, nierozdzielny, trwałytrwały.
Nierozkładny, nie do rozłożenia.
Nierozłożny, nieodstępny.
Nierozmyślanie, nierozmyślnie, nieumyślnie.
Nierozpletny, nie do rozplątania.
Nierozwinny, nierozwinięty.
Nierówiennik, nierówny drugiemu wiekiem, stanem i t. p.
Nierównia, 1) nierówność, stan nierówny; 2) miejsce nierówne, nierównina.
Nierównina, nierówność, nierównomierność.
Nierównając, nieprzymierzając.
Nierówno, nierównie, bez porównania; N. mi, nie dam rady.
Nieruszający, nieruszny, nieruchomy.
Nieruszysty, niewzruszony, stały, trwały.
Nierymowny, 1) nieskładny, nieharmonijny; 2) [243]nietrafny, niestosowny, niedorzeczny.
Nierządorajca, stręczyciel nierządu.
Nierzędnie, nie po kolei.
Nierzkąc, nierzekąc, 1) nie mówiąc już o tym, że..., a cóż dopiero, tym mniej, tym bardziej; 2) nie tylko.
Niesamowity, 1) djabelski, mający związki z djabłem; 2) nieswój, niezdrów.
Nieschędliwy, nieporządny.
Niesen, brak snu, bezsenność.
Niesfora, p. Nieswora.
Niesiekomy, niepodzielny, nierozdzielny.
Niesionka, uwieziona, branka.
Niesiwo, brzemię, naręcze.
Nieskaza, nieskazitość, nieskazitelność.
Nieskazisty, nieskaźny, nieskazitelny, niezepsuty, czysty, nieposzlakowany.
Nieskażenie, nieskażoność, nieskazitelność.
Nieskąd, nie tylko.
Nieskropowaty, gładki.
Nieskrotny, nieskrowity, niepohamowany, niepowstrzymany.
Nieskrowitość, nieumiarkowanie, nieskromność.
Nieskrócony, nieukrócony, niepohamowany, nieograniczony, nieskończony.
Nieskupny, 1) niepokupny, nie mający odbytu; 2) niekupny, nie kupiony.
Nieskutny, nieskuteczny, bezskuteczny.
Nieskwapny, nieskwapliwy, nie śpieszący się.
Niesłusz, niesłusza, niesłuszność.
Niesnadny, 1) niełatwy; trudny; 2) niedogodny, niestosowny.
Niesokor, jedwab surowy.
Niespały, który nie spał; nieospały, czujny.
Niespełniak, kretyn, karłak.
Niespełny, niezupełny, niecałkowity.
Niespodziały, niespodziewały, niespodzianyniespodziany.
Niespołecznisty, niespołeczny, niewspólny, wyłączny, wyłącznie [244]właściwy; poświęcający się czemu wyłącznie.
Niesporo, poźno.
Niesporzędny, nieporządny, nieregularny.
Niesposobny, 1) niezdolny, nieprzydatny, niestosowny, niewłaściwy; 2) nieudolny, niedołężny, słaby.
Niespowiedziany, który się nie opowiedział, nie zameldował.
Niespółna, niespełna, nie zupełnie.
Niesprawa, niesprawność.
Niesprawny, 1) nieumiejętny, niezręczny, niewprawny; 2) nieuprawny, nie uprawiony; 3) nienależyty; 4) niesprawiedliwy.
Niesprzyjaźliwy, niesprzyjaźny, nieprzyjazny, niespr yjającyniesprzyjający.
Niespustny, niespławny.
Niesromiąźliwy, niesromny, niewstydliwy, bezwstydny, wyuzdany, cyniczny.
Niestały, który nie stanął w sądzie na wezwanie.
Niestanie, 1) niestawiennictwo, niestawienie się w sądzie; 2) p. Niestanne.
Niestanne, kara sądowa za niestawienie się w sądzie.
Niestanny, zaoczny, kontumacyjny.
Niestanowny, ruchomy, niewstrzymany w ruchuruchu.
Niestargniony, niestargany, nierozerwalny.
Niestatczony, niedostateczny.
Niestatecznik, człowiek niestateczny, wietrznik, trzpiot.
Niestatek, 1) niestateczność, niestałość; 2) niedostatek, bieda; 3) biedak, nędzarz; 4) tałałajstwo, plugastwo; 5) p. Niestatecznik.
Niestecie, niestecież, niestety.
Niesteta, klęska, nieszczęście.
Niestetać, biadać, narzekać.
Niesteteż, niestetyż, niestocie, niestocież, niestety.
Niestojcie, gońcie, łapcie! (okrzyk przy ściganiu złodzieja)złodzieja).
[245]Niestota, niestety.
Niestotać, p. Niestetać.
Niestoteż, niestoty, niestotyż, niestety.
Niestrojny, nieukładny, niezręczny, niewłaściwy.
Niestrzymawałość, niewstrzemięźliwość.
Niestwa, niestworność, niesworność (niesforność), niezgoda.
Niestworzysty, którego nie można stworzyć.
Nieswora, niesworność (niesforność).
Niesytny 1) nie nasycający, niepożywny; 2) nienasycony.
Nieszacowany, nieoceniony, drogocenny, niezrównany.
Nieszczerota, nieszczerość.
NiesczesnyNieszczesny, nieszczęsny, nieszczęśliwy.
Nieszczędny, nie szczędzący, nie żałujący.
Nieszczora, nieściora, wnuczka, synowica, bratanka.
Nieszlachetnica, nędznica, łotrzyca.
Nieszlachetnik, 1) nieszlachcic; 2) niegodziwiec, nędznik, łotr.
Nieszlakowany, nieszlakowny, nieposzlakowany, niepodejrzany.
Nieszrotowany, niewymuszony, nieprzesadny, naturalny.
Nieściekły, niezbroczony, niezmoczony.
Nieścierpiany, nieścierpliwy, nieścierpny, nieznośny.
Nieścierpliwić, zniecierpliwić.
Nieścigły, nieścigniony, niedościgły, szybki, prędki.
Nieściora, p. Nieszczora.
Nieść, w znacz. 1) donosić, oznajmiać; 2) zdarzać, sprawiać, zrządzać; 3) pozwalać, dozwalać, znosić; 4) nakazywać, wymagać; 5) posiadać, piastować, odnosić; 6) mieścić w sobie, zawierać; N się, 1) iść, dążyć, zmierzać; 2) skłaniać się ku czemu, zanosić się na co; 3) uważać się za co, nazywać się kim; 4) wynosić się nad kogo.
[246]Nieślachetnik, p. Nieszlachetnik.
Nieśladny, 1) trudny do wyśledzenia; 2) niezbadany, niepojęty.
Nieślakowny, p. Nieszlakowany.
Nieśmiara (czesk.), niecierpliwość.
Nieśniadany, który nie jadł śniadania.
Nieśniedny, niejadalny.
Nietkliwy, nietykalny, niedotykalny, nietknięty.
Nietoboże, tymbardziej.
Nietopnisty, nietopny, nietopliwy.
Nietrefny, 1) nietrafny, chybiony; 2) niestosowny, niezręczny; 3) nieprzyzwoity; 4) przykry, niepomyślny, 5) niegustowny.
Nietrybowy, niezwykły, niepospolity.
Nietwor, coś potwornego.
Nieubłagliwy, nieubłagany.
Nieuchodzony, 1) niedościgły; 2) nieukrócony, niepohamowany.
Nieuciekły, który nie uciekł.
Nieuczały, nieuczony.
Nieuczenny, nieuczliwy, niechętny do nauki.
Nieuczliwość, 1) niechęć do nauki; 2) nieuczciwość.
Nieuczny, nieuczony.
Nieuczosaniec, nieokrzesaniec.
Nieudzielny, 1) którego nie można udzielić; 2) niesamodzielny, lenny.
Nieugasisty, nieugaśniony, nieugaszony.
Nieugodny, grymaśny, niezgodny.
Nieujeżdżony, nieukrócony, niepohamowany, gwałtowny.
NjeujętnyNieujętny, nieuchwytny; nieukrócony, nieposkromniony.
Nieujrzały, p. Nieuźrzały.
Nieujźrzany, nieujrzany, niedojrzany.
Nieuka, nieuctwo, ciemnota.
Nieuki, nieumiejętny, ciemny.
Nieukój, niepokój.
Nieukrotły, nieoswojony, nieobłaskawiony.
Nieukrotny, nieukrócony.
Nieukuszony, nieskosztowany.
[247]Nieuleczny, nieuleczysty, nieuleczalny.
Nieumieństwo, nieumiejętność.
Nieumierny, nieumiarkowany; niewstrzemięźliwy, gwałtowny.
Nieumiętny, nieumny, nieumiejętny, nieoświecony; nieświadomy; niewprawny, niebiegły.
Nieunoszony, nieposkromiony, nieukrócony, dziki.
Nieurada, nie można, nie podobna, nad siły.
Nieuroda, 1) brzydota, niedorodność; 2) nieurodzaj.
Nieurodliwy, nieurodny, nieurodziwy, brzydki, niedorodny.
Nieuskromny, nieuskromiony, nieukrócony, gwałtowny.
Nieusłuch, nieposłuszeństwo.
Nieustajny, nieustały, nieustanny.
Nieustawictwo, nieustawiczność, nieciągłość, niestałość, zmienność.
Nieustawiczny, nieustawny, 1) nieciągły, z przerwami; 2) niejednostajny, niestały, zmienny, chwiejny.
Nieustrzegły, nieustrzeżny, nieustrzeżony, nieuchronny.
Nieutarty, nieuskromiony, nieukrócony, dziki.
Nieutulny, nieutulony.
Nieuwarowany, nieuwiarowany, nieustrzeżony, nieuchronny, niechybny.
Nieuwzięty, nienaruszony, nienapoczęty.
Nieuzmysłowy, nienaumyślny, mimowolny, wypadkowy.
Nieuźrzały, niedojrzały.
Nieużytny, 1) nieużyty; 2) nieużyteczny; 3) niezwykły, nadzwyczajny.
Niewarowny, 1) niezawarowany prawnie, nieoparty na prawie; 2) nie odpowiadający warunkom, fałszywy; 3) niepewny, niebezpieczny.
Niewarunk, brak zastrzeżonego warunku; wada, znosząca umowę.
Niewarunkowy, 1) bezwarunkowy; 2) nieodpowiadający warunkom umowy.
[248]Nieważny, niepoważny, lekki, nic nieznaczący.
Niewczas, nie zaraz, nieprędko.
Niewczasić, p. Niewczasować.
Niewczasność, 1) niewczas, czas niestosowny; 2) trud, niewygoda, niewywczasowanie się.
Niewczasować, nabawiać niewczasu, niepokoić.
Niewczesny, niewcześny, 1) przychodzący nie w porę, spóźniony; 2) niedogodny, uciążliwy; 3) niewłaściwy, niestosowny.
Niewdzięczeństwo, niewdzięk, niewdzięstwo, niewdzięczność.
Niewdzięk, niełaska, nieprzychylność.
Niewetny, niewetowny, niewetowany, niepowetowany.
Niewiada, wyrodek, odmieniec.
Niewiadoczen, niewiadoczny, niewiadomy.
Niewiadomca, niewiadomiec, niewiadomy czego.
Niewiadomie, niewiadomość, nieświadomość, nieuctwo.
Niewiadro, niepogoda.
Niewiaduk, niewiedzący o czym.
Niewiastka, 1) niewiasta; 2) synowa.
Niewid, rzecz niewidziana, dziwo; Boże niewidy, niestworzone rzeczy.
Niewida, odludek, dziwak.
Niewidok, niewidność, ciemność.
Niewiejski, niewieści.
Niewieliczki, niewieluczki, bardzo niewielki.
Niewierca, niewiernik, 1) człowiek niewierzący, niewierny; 2) przeniewierca, wiarołomca.
Niewierz, przeniewierca, zdrajca.
Niewiescki, niewieści.
Niewieścinny, 1) niewieści, kobiecy; 2) wdający się z kobietami.
Niewieścisko, kobiecisko, babsko.
Niewieściuszeć, stawać się niewieściuchem.
Niewieśkość, niewieściuchostwo, zniewieściałość.
Niewinnię, niewiniątko.
[249]Niewinowactwo, niewinność.
Niewinowaty, niewinny.
Niewisny, niewistny, ciemny, ociemniały.
Niewistka, p. Niewiastka.
Niewjedno, niezawsze.
Niewłasny, niewłaściwy.
Niewoleństwo, niewola.
Niewolstwo, niewólstwo, niewolnictwo, niewola.
Niewrotliwy, niewrotny, niepowrotny, miniony bez powrotu.
Niewrzący, trudny do ugotowania, twardniejący w gotowaniu.
Niewrządość, niewrzęda, nadużycie.
Niewskórany, niepowetowany.
Niewskórny, który nic nie wskórał, daremny, bezskuteczny.
Niewsłowiony, niewysłowiony, niewypowiedziany.
Niewstrętliwy, 1) nie czujący wstrętu do czego; 2) nie budzący wstrętu.
Niewstrzymały, niewstrzymawały, niewstrzymywały, niewstrzemięźliwy.
Niewstydawy, niewstydliwy.
Niewstydliwiec, bezwstydnik.
Niewściągliwy, niewściągniony, niewściężny, niepowstrzymany, niepohamowany, gwałtowny.
Niewyczerpiony, niewyczerpny, niewyczerpany.
Niewyczesaniec, niewyczosaniec, nieokrzesaniec, grubijanin.
Niewyczosany, nieokrzesany.
Niewydatny, 1) niewyczerpany; 2) niewydajny; 3) trudny do wydania.
Niewydwarzany, niewydworny, niewyszukany, niewytworny, niewykwintny.
Niewygasisty, niewygasły.
Niewykorzenny, niewykorzeniony, nie dający się wykorzenić.
Niewykszykany, nieokrzesany, nieogładzony.
Niewyleczny, nieuleczalny.
Niewyłomny, nie usuwający się, skłonny.
Niewymacany, niezbadany, ukryty.
[250]Niewyminiony, niechybny, nieunikniony, nieuchronny.
Niewypedziany, niewypowiedziany, niewymowny, nieopisany, niezmierny.
Niewypleciony, trudny do rozplątania, zawikłany.
Niewyplewły, niewypielony.
Niewyprawny, 1) niewypowiedziany; 2) niewyrobiony, niewygładzony.
Niewyrachowny, nieobrachowany, nieobliczony.
Niewyraista (córka), którą trudno wydać za mąż.
Niewyraźliwy, niewyraźnyniewyraźny.
Niewyrozumialny, niewyrozumiały, niewyrozumny, niezrozumiały, niejasny (do pojęcia).
Niewysłowny, niewysłowiony, niewymowny.
Niewyszlakowany, niewyszlakowny, niewyśledzony.
Niewytrwany, 1) nieznośny, srogi; 2) niewytrwały, niecierpliwy.
Niewywodny, niepozbyty.
Niewyżałowany, nieodżałowany.
Niewzbronno, nie zabroniono, wolno.
Niewzgardny, niewzgardzony, nie zasługujący na wzgardę.
Niezabawem, niebawem.
Niezabud, niezabudesz, niezabudysz, niezabudź, niezabyt, pamiątka, upominek.
Niezaceniony, nieoceniony, nieoszacowany.
Niezachełznany, niezakiełznany, niemożliwy do okiełznania, nieukrócony, niepohamowany.
Niezachowający, marnotrawny, rozrzutny.
Niezagasisty, nieugaszonynieugaszony.
Niezagładny, trwały, niepożyty, niezaginiony.
Niezagoisty, niezagojony, nieuleczalny.
Niezamierzchniony, niezamierzkniony, wiecznie świecący, niezaćmiony.
Niezamierzoność, nieograniczoność.
Niezamierzony, niezmierzony, niezmierny, nieograniczony.
Niezapomny, niezapomniany.
Niezapusty, mięsopust.
[251]Niezardzewny, nie podlegający rdzewieniu.
Niezarzutny, 1) którego nie można odrzucić; 2) któremu nic zarzucić nie można, nienaganny.
Niezaskarbny, niezasobnyniezasobny.
Niezasłużny, niezasłużonyniezasłużony.
Niezastanowiony, niezastanowny, niepowstrzymany, nieustanny.
Niezaszły, niezagasły, nieśmiertelny.
Niezawadny, nie przeszkadzający.
Niezawiedziony, niezawodny.
Niezawiniony, 1) nieściągnięty przez winę, niezasłużony; 2) niewinny.
Niezawód, niezawodność.
Niezbadny, niezbadany.
Niezbednica, plugawica, jędza, koczkodan.
Niezbednik, hultaj, psotnik, zbytnik, plugawiec.
Niezbedny, psotny, brzydki, sprośny, wstrętny, plugawy.
Niezbęda, wzgarda.
Niezbitny, niezbity, nieprzeparty, niezaprzeczony.
Niezbodny, niezbodziony, niemożliwy do zbodzenia, do zgniecenia.
Niezbożeństwo, niezbożność, bezbożność.
Niezbożnieć, stawać się bezbożnym.
Niezbożnik, niezbożny, bezbożnik, bezbożny.
Niezbóstwo, niezbożstwo, nieszczęście.
Niezbrodny, niezbrodzony, nieprzebyty, niezgłębiony, niedocieczonyniedocieczony.
Niezbronny, p. Niebronny.
Niezbyty, niezbędny; uporczywy; nieprzebyty, niezbity.
Niezdarzony, 1) który się nie udał; 2) niezdarny, niezgrabny; 3) nieszczęsny, fatalny, niepożądany.
Niezdejmisty, stały, nieruchomy.
Niezdobacha, niespodzianka.
Niezdobaczka, nagle, niespodzianie.
Niezdobra, mimowolnie, z konieczności.
Niezdrzały, niedojrzały.
Niezdużać, nie podołaćpodołać, być słabym.
[252]Niezemdlały, nieosłabiony, krzepki.
Niezeszły, 1) nieprzemijający, nieznikomy, wiecznotrwały, niepożyty; 2) mocny, silny.
Niezganny, niezganiony, nienaganny, bez zarzutuzarzutu.
Niezgasisty, którego nie można zgasić.
Niezgaśniony, niezgasny, niezgasły, nie gasnący nigdy.
Niezgięty, nieugięty.
Niezgładzisty, niemożliwy do zgładzenia, niezatarty.
Niezgojny, niezagojony.
Niezgonny, 1) niezgoniony, niedościgły; 2) nieśmiertelny, nie umierający.
Niezgromadność, niewielka ilość.
Niezgorzysty, niegasnący.
Niezguła, niedołęga.
Niezgwałcisty, niezgwałcony, nietykalny.
Niezhukany, niestrwożony, odważny.
Niezleczony, niezleczysty, nieuleczalny.
Niezłomisty, niezłomny.
Niezłożony, nieunikniony, konieczny.
Niezmartwy, nieumierający, nieśmiertelny.
Niezmiara, wielkie mnóstwo, coniemiara.
Niezmiernie, niewstrzemięźliwie, zbytecznie.
Niezmieszkannie, bezzwłocznie, niebawem.
Niezmorzony, wiecznotrwały, nieśmiertelny.
Niezmrugły, niezmrużony.
Niezmylny, niemylny, nieomylny.
Nieznamienity, nieznajomy.
Nieznaska, nieznaszka, niesnaska, zatarg, kłótnia.
Nieznosisty, nieznośliwy, nieznośny.
Niezoczny, niezoczony, niepostrzeżony, niedostrzegalny, niewidzialny, nieznaczny.
Niezrachowny, niezliczony.
Niezrały, niedojrzały.
Niezrobny, niewykonalny.
Niezroczysty, nieprzezroczysty.
Niezrozumny, niezrozumiały.
[253]Niezrzały, niedojrzały.
Niezstarzały, nie starzejący się.
Niezścigniony, niedościgniony, niedościgły.
Niezumysłowy, nieumyślny.
Niezważony, niepochyły; niezgłębiony, niezbadany, niedocieczony.
Niezwiądliwy, niezwiędły, świeży, trwały.
Niezwodny, nie dający się zwieść, oszukać.
Niezwojowny, niezwalczony, niepokonany.
Niezworny, niesworny (niesforny).
Niezwyczaj, nieprzyzwyczajenie.
Niezwyczajony, nieprzyzwyczajony.
Nieźrzały, 1) niewidziany; 2) niedojrzały.
Nieżadny, niebrzydki, nieszpetny.
Nieżądny, nieżądzien, niepożądany, nieprzyjemny, wstrętny.
Nieżeli, jeżeli nie.
Nieżenny, bezżenny, nieżonaty.
Nieżyczny, nieżyczliwy.
Nieżyw, żywnie, -bądź, -kolwiek; jaki N., jaki kolwiek.
Niga, p. Nyga.
Nigd, nikt.
Nigda, nigdy.
Nijaczyć, neutralizować, znosić, zobojętniać.
Nijako, żadną miarą, żadnym sposobem.
Nijeden, ani jeden, żaden.
Nik, matnia, sidła, pęty.
Nikaj, nigdzie.
Nikak, nikaki, nikakie, nikakiej, nikako, ni jaknijak, bynajmniej, w żaden sposób.
Nikam, ani na krok.
Nikąd, w żaden sposób, żadną drogą.
Nikczemnomówca, papla, pleciuga.
Nikczemny, nieudolny; błahy, marny, wątły; nikły, nędzny; znikomy; niegroźny; niepozorny, niepokaźny; niegodziwy, bezecny; nieuczciwy.
Nikczemstwo, nikczemność.
Nikczemu, p. Nikuczemu.
Nikędy, nigdzie.
Niklawy, nieładny, niedobry, zły.
Nikomy, znikomy.
[254]Nikto, niktóry, nikt, żaden.
Nikuczemu, ku niczemu, do niczego, na nic.
Nimo, mimo.
Ninacz, na nic.
Ninaczym, na niczym.
Ninie, teraz, obecnie.
Ninog (niem.), minóg.
Niocz, o nic.
Nioczym, o niczym, w niczym.
Niodkogo, od nikogo.
Niokim, o nikim.
Nios, niosło, brzemię, naręcze.
Ni pocz, po nic.
Niprzecz, przez nic, za nic, dla niczego, bez żadnej przyczyny.
Ni przy czym, przy niczymniczym.
Niszczego, z niczego.
Niszczemny, niszczymny, chudy, postny, nieokraszony.
Niszczotny, biedny, ubogi.
Niszczym, z niczym.
Niśmiara, p. Nieśmiara.
Nit, blaszka.
Nitkopłut, tkacz (pogardl.).
Niwa, pole wśród lasu; nowizna; żniwo.
Niwco, w nic.
Niwczym, w niczym.
Niwecz, w nic, na nic.
Niweka, człowiek do niczego, niedojda.
Niwera, w wyr. wyszedł na niwery, zrujnował się, zgubił się.
Niwerja, niwera, szmata, onuca.
Niwieć się, marnieć, przepadać.
Niwkim, w nikim.
Nizac, nizacz, za nic.
Nizak, kopacz.
Nizanka, sznur (korali), wieniec, korona.
Nizkim, z nikim.
Niźli, chybaby, gdyby.
Niż, pierw, nim, zanim; zamiast.
Niżaden, niżadny, ani jeden, żaden.
Niżak, niżal, niżowiec, kozak niżowy.
Niżby, chybaby.
Niże, niż, aniżeli.
Niżny, dolny, niższy.
Niżyć, zniżać, poniżać.
No! tak; albo to prawda.
Nobilis, szlachcic, arystokrata.
Nocena, księżyc.
Nocleż, nocleg.
Nocleżanie, pastuchy nocni przy koniach.
[255]Nocliczek, noclik, szlafrok.
Nocnica, 1) mara nocna, strach; 2) w lm. nocnice, zmora.
Nocnik, włóczęga nocny.
Nocobledny, blado świecący wśród nocy.
Nocodzienny, dotyczący dnia i nocy.
Nocolśny, świecący w nocy.
Nocorównia, porównanie dnia z nocą.
Nocoświetny, świecący w nocy.
Nocownik, złodziej nocny.
Nodze, (obydwie) nogi.
Nogaj, nogal, człowiek mający długie nogi.
Nogawica, kara więzienia tak ciasnego, że nie można się położyć.
Nogieć, nokieć, nikczemnik, nicpoń, ladaco, hultaj; niewiele wart.
Noma, p. Numa.
Noncjusz, nuncjusz papieski.
Norowisty, narowisty.
Norów, narów.
Nort, nurt.
Norzać, norzyć, zanurzać, pogrążać, walać błotem.
Nos, w wyr. przyczynić N.-a, uwieść komu żonę; puśeićpuścić komu chrząszcza przez N., dokuczyć żartami.
Nosacz, chorąży kozacki.
Nosarz, nosiciel, noszący.
Nosić, w znacz. 1) ubierać kogo, odziewać kogo; 2) znosić, wytrzymywać; 3) trwać, być, zachowywać, utrzymywać; 4) obracać, wykręcać; 5) obmawiać, obgadywać; 6) uważać, poczytywać, mieć za co; N. się przeciw komu, zachowywać się, postępować; N. się za kogo, być uważanym, uchodzić.
Nositelny, nośny, przenośny.
Nosiwać, nosić.
Noska, pończocha.
Nosny, nosowy.
Noszarz, nosiciel, tragarz.
Noszka, p. Noska.
Nota, notek, nuta; N.-ę trefić komu, dogodzić komu, przystosować się do kogo; Na swój notek, na swój stan.
Notalingwa, gramatyka.
Nowak, 1) początkujący, [256]nowicjusz; 2) parwenjusz; 2) nowiniarz, zwolennik nowości, nowych pojęć; nowator.
Nowe lato, podarunek noworoczny, gwiazdka, kolęda.
Nowic, nowicjusz (w klasztorze).
Nowina, nowizna, nowa rola, przedtym nie oranaorana.
Nowiniarka, plotkarka.
Nowinki, nowalijki.
Nowinkonoś, nowiniarz.
Nowisko, ziemia niewykarczowana po wyciętym lesie; przednówek.
Nowocien, nowotny, nowo nastały; uganiający się za nowościami, za modą.
Nowocina, nowina, nowostka.
Nowokrzczeniec, nowochrzczeniec, neofita; anabaptysta.
Nowoprzymierny, nowego przymierza.
Nowosiedliny, 1) uroczystość z powodu osiedlenia się w nowym miejscu, przenosiny; 2) nowosiedle, nowa siedziba.
Nowotek, w wyr. z nowotku, na nowotku, za nowotku, z początku, na początku; z N.-u, znowu, nanowo.
Nowotnica, modnisia, strojnisia.
Nowotnina, p. Nowocina.
Nowotworny, nowomodny.
Nowouk, p. Nowak.
Nowowiernictwo, nowowiarstwo, nowa wiara, kacerstwo.
NewozaciągłyNowozaciągły, nowozaciężny, świeżo wzięty do wojska.
Nowożeni, nowożenia, nowożenik, nowożeń, nowożeniec.
Nożnia, nożny, pochwa, futerał.
Nóg, gryf (ptak bajeczny)bajeczny).
Nór, nórownik, nurek.
Nórt, nurt.
Nucić, nęcić.
Nuczyć, nukać, wołać, naglić, popędzać.
Nudnić, nudzić.
Nudnieć, nudzieć, mdleć, nędznieć, wątleć, marnieć, słabnąć.
Numa, 1) chata żmudzka, szałas, schronisko; 2) świątynia.
Nurek, nowochrzczeniec, anabaptysta.