Patrzeć,
Patrzyć, mieć oczy otwarte, natężać wzrok, aby coś widzieć, spoglądać, widzieć, zwracać uwagę na co, mieć baczenie na co;
p. prosto przed siebie,
p. na wszystkie strony;
p. z pod oka, z pode łba = ukosem;
p. ukradkiem = zerkać;
p. przez dziurkę od klucza = podglądać;
p. komu w oczy — chcieć go zbadać, przeniknąć; z góry na kogo
p. = lekceważyć; przez szpary na co
p. = pobłażać; wysoko
p. = być ambitnym; jest na co
p. = rzecz godna widzenia; p na przyszłość = przewidywać;
p. zalotnie (o kobiecie) = zniewalać wzrokiem ku sobie mężczyzn;
p. za kim = oglądać ś., wodzić oczami; darowanemu koniowi nie patrz w zęby = nie krytykuj rzeczy podarowanej; nie patrz ś. = odwróć wzrok;
p. na co przez powiększające szkło = przeceniać co;
p. przez różowe szkiełka na co = widzieć w najkorzystniejszym świetle:
p. bezmyślnie = gapić ś.; patrz, skr.
p. = poszukaj we wskazanym miejscu w książce; patrzno! patrzcie go! (wskazując z ironją) = widzisz! widzicie!; tylko go
p. = zaraz nadejdzie, nadjedzie; niema na co
p. = rzecz niegodna widzenia; patrzałem własnemi oczami na to = byłem świadkiem; rozumem dalej patrzy = przenika; zapatrywać ś., zastanawiać ś. nad czym;
p. trzeźwo, bezstronnie,
p. z dobrej strony,
p. z pogardą, z czcią;
p. na kogo krzywym okiem = być niechętnym;
p. na kogo, jak na psa = z nienawiścią, z pogardą;
p. pilnie w czyje słowa = bacznie je rozważać; oglądać ś., spuszczać ś., zdawać rzecz na kogo; mieć ś. na baczności, uważać (patrz, byś ś. nie poszkapił!); przebijać ś., wyjawiać ś., okazywać ś.; strach mu
p-y z oczu; źle mu z oczu p-y;
p. na kogo, na co być podobnym, przypominać;
p-y na łotra; to na niego
p-y = jest zdolny do tego;
p-y na księżą oborę = niezadługo umrze; mieć powierzchowność, wygląd, mieć minę (wilkiem
p.); szukać oczami, upatrywać; zajmować ś. czym, troszczyć ś. o co, pilnować czego: patrz swego nosa = pilnuj swoich spraw, nie wtrącaj ś. do cudzych; dochodzić czego na kim, czynić kogo odpowiedzialnym: na czym go będę
p-ył? = nie jest odpowiedzialny majątkowo; mieć co na względzie, wziąć sobie coś za cel: patrz końca = miej na względzie wynik w każdej sprawie;
p. ś. = patrzyć; jak ś.
p-y = należycie, godnie.