Uderzać,
dok. Uderzyć; zadawać raz, cios, godzić w kogo, dotykać silnie, z rozmachem, trącać, potrącać, bić:
u. kogo w twarz,
u. kijem, szablą, kamieniem,
u. oczyma = rzucać na kogo bystro spojrzenie; rzucać, ciskać:
u. kogo o ziemię; czynić na kimś silne wrażenie, poruszać, wzruszać, wstrząsać, razić:
u-yło to mnie = zwróciło moją uwagę,
u. czyjeś zmysły, czyjąś uwagę; o zegarze: bić, wybijać godziny; północ
u-yła = wybiła na zegarze; zacząć bić, poruszać gwałtownie, wprawiać w gwałtowny ruch z towarzyszeniem dźwięku:
u. w dzwony = zacząć dzwonić,
u. w bębny, w trąby = zacząć bębnić, trąbić,
u. z dział = strzelać;
u. na trwogę = wywołać alarm dzwonieniem; gwałtownie spadać, ugadzać, porażać uderzeniem: piorun
u-ył w drzewo; napadać, nacierać, narzucać ś. gwałtownie: nieprzyjaciel
u-ył; krew
u-ła mu do głowy, mdłości na nią
u-ły; występować w znacznej ilości: poty na mnie
u-ły;
u. w płacz, w lament = zacząć płakać gwałtownie, lamentować; tętnić, bić miarowo: puls, serce
u-a;
u. czołem = upokarzać ś. przed kim, padać przed kim na twarz, na znak czci, poddaństwa;
u. gdzie, do kogo = udawać ś.; uciekać ś,
u. w czyjąś najsłabszą, czułą strunę = umieć go wzruszyć, roztkliwić;
u. w nogi = uciekać:
u. pokój = zawierać; uderz w stół, a nożyce ś. odezwą = winowajca sam mimowoli ś. zdradzi;
u. ś., zadawać sobie raz, cios, trącać ś. silnie o coś;
u. ś. w piersi = żałować za winę, uczuwać skruchę, żal;
u. ś. z kim, zacząć z nim walczyć, stoczyć walkę;
u. ś. w czoło = zastanowić ś. nad czymś.