<<< Dane tekstu >>>
Autor Stanisław Gibess
Tytuł Obozownictwo
Wydawca Polska Składnica Pomocy Szkolnych
Data wyd. 1924
Druk Polska Drukarnia w Białymstoku
Miejsce wyd. Warszawa
Źródło Skany na Commons
Inne Cały tekst
Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI 
Okładka lub karta tytułowa
Indeks stron
NAMIOTY.

Największą troską oddziału obozującego będą urządzenia mieszkalne. Z wielu względów pierwszeństwo otrzymują namioty. Mając namiot, jesteśmy prawie niezależni, a więc uzyskujemy większą swobodę ruchów. Nie potrzebujemy już chodzić po domach i prosić o kwaterę, nie tracąc wiele czasu na poszukiwania miejsca, rozbijamy namiot na nocleg. W ten sposób możemy uniknąć obecności ludzi obcych, a równocześnie mamy możność zatrzymania się i spoczynku w miejscowościach mało dostępnych, ale pięknych ze względu na otaczającą dziką naturę. W tych warunkach znacznie lepiej odczujemy i zrozumiemy piękno otoczenia i wartość swobody.
Ale i namioty muszą odpowiadać naszym potrzebom, aby rzeczywiście oddać nam wyżej wymienione usługi. Ważnemi czynnikami będą tu ciężar, objętość, które wpływają na mniejszą lub większą łatwość przenoszenia i ustawienia namiotu. Namiotu idealnego, to jest odpowiadającego wszystkim naszym wymaganiom, niema. A więc wybierajmy z pośród różnych typów ten, który będzie obszerny, trwały, nieprzemakalny, lekki, tani, a przynajmniej odpowiadać będzie największej ilości podanych warunków. Zależnie od naszych potrzeb, odróżnimy namioty lekkie, przenośne, służące do obozowania na wycieczkach i namioty ciężkie, używane w obozach stałych, wakacyjnych. Te ostatnie będą trwalsze, wygodniejsze. Ze względu na to, że zwykle młodzież więcej czasu spędza na wycieczkach, niż w obozach stałych, przy wyborze namiotów zwrócimy się do typów lekkich, łatwych do przenoszenia i tanich (ze względu na szczupłość funduszów). We Francji i Anglji wyrabiają namioty kilkunastu typów. Nie będę ich tu opisywał, o ile zechcecie sprawunek ten załatwić u tamtejszych fabrykantów, zarządacie najpierw cenników z dokładnemi wymiarami, opisami oraz rysunkami.

Rys. 3.
Namiot z podwójnym dachem.

Ze względu na ochronę przed deszczem najlepsze są namioty, których dachy opadają pod kątem ku ziemi, a kończą się pionowemi ścianami. Podwójny dach, złożony z dwóch zwykłych w odległości 30 cm. jeden od drugiego, skutecznie ochroni nas przed deszczem, w upalne dni przed słońcem, a w chłodne noce przed zimnem (rys. 3).
Ze względu na nasze specjalne warunki, podam opis namiotów, jakie najczęściej u nas spotkacie używane w drużynach, a które, mając materjał, możecie łatwo sami sobie zrobić.

Rys. 4.
Namiot skautów angielskich.

Namiot angielskich skautów (rys. 4) ma tę zaletę, że dobrze chroni od deszczu, nie ma szwów, jest jednolity. Z drugiej strony ma on ogromną wadę, musi go nieść jeden chłopiec. Namiot ten opiera się na dwóch słupkach wbitych w ziemię i połączonych mocnym sznurem. Długość namiotu wynosi 4x, przy 2x do 3x szerokości. Zewnętrznym wyglądem przypomina graniastosłup z kamieni na szosie, jest ze wszystkich stron zamknięty, a z jednej strony ma wejście zapinane. Cały namiot jest przymocowany i napięty za pomocą kołków, wbitych w ziemię w czterech rogach podstawy i pośrodku każdej ściany. Naprzeciw trójkątnych ścian namiotu, w odległości 2x wbite są w ziemię dwa lub trzy mocne kołki, do których przywiązujemy końce sznura umocowanego na słupkach. W ten sposób napinamy silniej ściany namiotu i zwiększamy jego odporność przeciw wiatrowi.

Rys. 5.
Namiot z 4-ch płócien.

Bardzo podobny do poprzedniego jest namiot przedstawiony na rys. 5 składający się z czterech płócien (poprzedni z jednego kawałka płótna) złączonych z sobą mocnym sznurkiem. Zalety jego: 1. łatwiejszy do przenoszenia, bo może go nieść czterech chłopców, 2. może być większy i pomieścić więcej chłopców. Wady: 1. dwie strony trójkątne są zwykle otwarte, a więc jest on przewiewny i zimny; 2. górny szew oparty na laskach zwykle bywa nieszczelny i przepuszcza wodę.

Rys. 6.
Płótna namiotowe.

Płótna tego namiotu (rys. 6) na dwóch bokach zaopatrzone są w otwory do sznurowania a na przeciwległych węższych — pochwą, w której umieszcza się laskę.

Rys. 7.
Rusztowanie do namiotu z 4-ch płócien z lasek harcerskich.

Przy ustawianiu namiotu, rozkłada się płótna na ziemi w ten sposób, by dwa krótkie boki zaopatrzone w otwory stykały się; przez otwory przewleka się sznurek, łącząc w ten sposób boki płócien (rys. 6), a w pochwy wsuwa laski, których końce, złożone na krzyż, wiążemy grubym sznurem, zostawiając długie końce. Boki płócien, tworzące grzbiet namiotu, zesznurujemy sznurkiem. Obecnie namiot gotów, trzeba go ustawić i napiąć; dolne końce lasek, wystające z pochew, wbija się mocno w ziemię, rozciągając dokładnie płótna namiotu. Skrzyżowanie lasek powinno być najmniej 120 cm. ponad ziemią. Naprzeciw skrzyżowania lasek, wbijamy. skośnie mocne kołki z nacięciami (o ile kołek nie tkwi w ziemi dość silnie, trzeba go wzmocnić drugim, wbitym wpoprzek od strony narażonej na wyciąganie), do których wiążemy wiszące od skrzyżowania lasek końce sznura i napinamy płótna w miarę wytrzymałości sznura.

Rys. 8.
Namiot niemiecki.

Do opisanego namiotu z kształtu płócien i wyglądu zewnętrznego podobny jest bardzo namiot rosyjski. Inny jest tylko sposób zszywania płócien. Można go budować z dowolnej parzystej liczby płócien. Oddzielne płótna są bardo duże i można je użyć w sposób wskazany na rys. 7. Identyczny niemal jest namiot niemiecki (rys. 8). Płótna są mniejsze, spinają się na guziki, są zrobione ze znacznie lepszego materjału. Można z nich budować duże i wygodne namioty. Namioty rosyjskie i niemieckie wspierają się na drewnianych palikach. Są one zimne i przewiewne.
Najczęściej używany przez polskich harcerzy jest namiot austrjacki, bardzo lekki, łatwy do ustawienia (rys. 9). Składa się najmniej z dwóch płócien rombowych (rys. 10), spinanych z sobą i umieszczonych na karabinie z bagnetem, lub lasce wbitej w ziemię, w pośrodku podstawy namiotu.

Rys. 9.
Namiot austrjacki.
Rys. 10
Płótno namiotowe rombowe.

Budowa tego namiotu odbywa się szybko w sposób następujący: rozłożone na ziemi płótna spina się z jednej strony za pomocą pentelek i kołeczków przymocowanych na stałe tak, by otwory, umieszczone w jednym z rogów każdego płótna, nakryły się; inny chłopiec ustawia laskę okutą na końcach i zawiesza na niej spięte płótna. Teraz płótna naciąga się w kierunku przekątni kwadratu tworzącego podstawę z kołków wbitych w ziemię w rogach kwadratu. Do naciągania namiotu służą również pentelki z mocnego sznurka przymocowane na stałe do płócien. Prócz tych czterech głównych kołków, w pośrodku każdej ściany wbija się jeszcze jeden, aby płótna sztywniej naciągnąć. Z jednej strony płótna są niezupełnie spięte, gdyż tędy wchodzi się do namiotu. Laska, na której opiera się namiot, winna być ustawiona prostopadle do terenu.
Aby zwiększyć odporność namiotu na przewrócenie w czasie wiatru, przywiązuje się do laski mocny sznurek, drugim jego końcem okręca się kołek wbity w ziemię od strony wiatru. W takim namiocie mieści się trzech do czterech chłopców.

Rys. 11.
Namiot austrjacki na lince,
Wielką przeszkodę stanowi laska wewnątrz namiotu, na której jest on oparty. Można ją usunąć, lecz namiot wtedy musi być umieszczony pod drzewem (rys. 11). Przez otwory, przeznaczone dla laski lub bagnetu, przeciągamy mocną linkę, zakończoną dużym supłem, znajdującym się wewnątrz namiotu. Wolny koniec linki na zewnątrz namiotu przerzucamy przez niższe konary drzewa i naciągamy dotąd, aż się odpowiednio ściany namiotu naprężą. Uzyskujemy wtedy znaczną swobodę ruchów wewnątrz namiotu.
Rys. 12.
Namiot z 4-ch płócien rombowych
a) zamknięty b) otwarty.
Z większej, ale zawsze parzystej liczby tych samych płócien namiotowych można budować namioty większe, podobne wtedy do kup szutru przy gościńcach (rys. 12). Budując taki namiot ustawiamy
Rys. 13.
Namioty skautów amerykańskich.

dwa lub więcej namiotów z dwóch płócien tak, aby podstawy ich stykały się i łączymy, spinając odpowiednie płótna. Na linji łączącej wierzchołki namiotów wbijamy z obu stron po kołku i do nich umocuwujemy sznury napinające namiot. Wejście robimy w jednym z końców namiotu, odpinając końcowe płótna. W namiotach z dużej ilości płócien zostawia się więcej wejść.
Skauci amerykańscy budują namioty z jednego 2 × 4 m. lub dwóch płócien kwadratowych 2 × 2 m. (rys. 13). Zamiast linki lub gałęzi drzewnej można użyć do podparcia lasek. Do budowania tych namiotów można użyć prostokątnych płócien niemieckich lub rosyjskich. Namioty te są zawsze z jednej strony otwarte, a więc zimne, przewiewne. Sprobujcie sami.

Rys. 14.
Okopanie namiotu.

Dziś, po wojnie, coraz łatwiej o namioty wielkie, ale są one ogromnie kosztowne. Namioty takie to całe domy z oknami, wspierają się na mocnych specjalnych żerdziach i umocowane są przy pomocy grubych sznurów. Składają się z oddzielnych części — wielkich płacht — połączonych z sobą specjalnemi spinaczami. Namiot jeden może pomieścić z łatwością nawet liczną 50—60 ludzi liczącą drużynę. Możecie je wypożyczyć od wojskowości i różnych instytucyj społecznych, a równocześnie dostaniecie opis budowy.
W razie deszczu, aby woda nie zalała wnętrza namiotu, wkoło ścian kopie się rówek (rys. 14). Wtedy woda ścieka z nasiąkniętych płacht namiotowych do rowka i zostaje odprowadzona na zewnątrz. Kopie się rowek głęboki i szeroki na jedną łopatkę, ziemię wybiera ostrożnie i usypuje z niej od strony namiotu malutki wał, tak aby ściany namiotu nań zachodziły; rowek ma bocznicę odprowadzającą wodę po pochyłości.
Wejście do namiotu zwrócone jest, o ile możliwe, w zimie w stronę południową, w lecie na wschód lub zachód, nigdy na północ. Wreszcie wewnątrz namiotu robimy posłanie z mchu, trawy, paproci, siana, lub też wyplatamy materace. (O wygodach w namiocie później). Teraz dopiero można — w lecie — namiot zamieszkać. Budowę namiotów dużych pomijam ze względu na stosunkowo rzadkie ich zastosowanie. Do budowy namiotów potrzebne są płótna namiotowe, laski skautowe lub specjalne składane (rys. 15), kołki namiotowe w znacznym zapasie, zapas beczułeczek drewnianych, guzików i pentelek, które służą do spinania płócien, drewniany młotek do wbijania kołków namiotowych, bo przy wbijaniu siekierą łatwo się łamią, kawałki płótna, igły, grube nici do naprawy w razie rozerwania i pęknięcia płótna, mocny pleciony sznurek do łączenia płócien i naciągania namiotu, mała łopatka saperska i siekierka. Sznury namiotowe w razie nieuwagi, zwłaszcza w porze deszczowej, pękają.
W porze deszczowej sznur i ściany namiotu, o ile byłyby silnie naciągnięte, trzeba zwolnić, bo płótno i sznur, nasiąknąwszy wodą, kurczą się i przez to, natrafiając na opór, drą i rwą się. Do naciągania sznurów namiotowych służą specjalne drewienka z otworami, umocowane do nich na stałe.
Dobrze byłoby, aby drużyna sama namioty sobie uszyła. Nie jest to zbyt trudne, a oszczędzi dużo pieniędzy, i da wiele zadowolenia.
Zanim weźmiecie się do dzieła, ustalcie jak wasz namiot ma wyglądać; obliczcie później jego powierzchnię zależnie od ilości mających w nim mieszkać osób. O to kilka danych wymiarów w metrach.

Liczba osób Długość Szerokość Wysokość
1 osoba 1.80 1.00 1.00
2 osoby 1.80 1.40 1.20
3 " 1.86 1.80 1.50
4–5 osób 2.20 2.20 1.70
6–8 " 3.00 2.20 1.80

Wymiary te nie są ostateczne, ulegają zmianom zależnie od potrzeby i możności.
Teraz należy wybrać materjał. Z tem będzie sprawa trudniejsza, zwłaszcza wobec powojennych warunków: mały wybór i wysokie ceny.
Na namioty lekkie, łatwo przenośne użyjemy tkaniny czysto lnianej, lekkiej a gęsto tkanej, lub bardzo gęstej bawełnianej. Użyty materjał musi być impregnowany, to znaczy przesycony jakąś mieszaniną, która czyni go nieprzemakalnym. Wybierając materjał na płótna namiotowe, zwrócić uwagę na szerokość: im szerszy tem lepszy. Pierwszeństwo oddacie wyrobom lnianym i półjedwabnym, chociaż droższe, lecz są lżejsze i trwalsze. Przy obliczaniu ilości potrzebnego materjału, zwrócić uwagę na obręby, szwy, zakładki, które najmniej są podwójne, nieraz poczwórne. Oprócz płótna potrzebne będą jeszcze taśmy parciane, zwłaszcza celem wzmocnienia obrębów lub miejsc, w których będziemy robić dziurki, i mocne dobre nici. Najwięcej kłopotu sprawi nam mocne i pewne umocowanie guzików, beczułeczek, pentelek, narażonych na ciągłe obrywanie się.

Rys. 15.
Składana podpora namiotowa z linką.

Prócz płócien potrzebne są jeszcze podpory. Na podpory użyjecie materjału najlżejszego, mocnego i elastycznego. Najlepsze usługi oddają podpory bambusowe. Podpory mogą być składane (rys. 15).
Aby zmniejszyć koszt, zamiast specjalnych podpór, użyjcie swych lasek, o ile możliwe okutych na jednym końcu.
Do ostatecznego umocowania i ustawienia namiotu potrzebne są jeszcze kołki i sznury. Kołki najlepsze, najtrwalsze są metalowe, żelazne lub aluminjowe. Drewniane ulegają łatwo zniszczeniu. Kołki służą do napięcia płócien namiotowych i wbijają się w ziemię pod kątem 45°. Sznury służą jako połączenie namiotu wprost, lub w postaci pentelek z kołkami. Najlepsze są konopne. O wewnętrznem urządzeniu namiotów i szczegółach fabrykacji namiotów będzie mowa jeszcze w rozdziale ostatnim.



Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie autora: Stanisław Gibess.