<<< Dane tekstu >>>
Autor Henryk Sienkiewicz
Tytuł Pójdźmy za nim!
Pochodzenie Nowele tom VII
Redaktor Ignacy Chrzanowski
Wydawca Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Gebethner i Wolff
Data wyd. 1933
Druk Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Miejsce wyd. Lwów
Źródło Skany na Commons
Inne Całe opowiadanie
Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI 
Cały tom VII
Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI 
Indeks stron
I

Kajus Septimus Cinna był patrycjuszem[1] rzymskim. Młodość spędził w legjonach i twardem obozowem życiu. Później wrócił do Rzymu, by używać sławy, rozkoszy i wielkiego, lubo już nieco zachwianego majątku. Użył też wówczas i nadużył wszystkiego, co dać mogło olbrzymie miasto. Noce spędzał na ucztach we wspaniałych podmiejskich willach; dni schodziły mu na szermierkach u lanistów[2], na rozmowach z retorami[3] w tepidarjach[4], gdzie prowadzono dysputy, a przytem opowiadano plotki z miasta i świata — w cyrkach, na wyścigach lub zapasach gladjatorów — wśród lutnistów greckich, wśród wróżek trackich i cudnych tancerek, sprowadzanych z wysp Archipelagu. Krewny przez matkę sławnego niegdyś Lukulla[5], odziedziczył po nim zamiłowanie do wytwornego jadła. Na stołach jego podawano greckie wina, ostrygi z Neapolis, koszatki[6] z Numidji[7] i tłuste szarańcze, duszone na miodzie z Pontu[8]. Wszystko, co posiadał Rzym, musiał posiadać i Cinna, począwszy od ryb z morza Czerwonego, aż do białych pardw[9] z nad brzegów Borystenu[10]. Używał on jednak nietylko jak żołnierz, który szaleje, ale jak patrycjusz, który przebiera. Wmówił w siebie, a może i wzbudził zamiłowanie do rzeczy pięknych: do posążków, wydobywanych ze zgliszcz Koryntu, do epilychniów[11] z Attyki, do waz etruskich lub sprowadzanych z mglistego Sericum[12], do mozaik rzymskich, do tkanin z nad Eufratu, do arabskich wonności i tych wszystkich osobliwych drobiazgów, które wypełniały czczość patrycjuszowskiego życia. Umiał też o nich rozmawiać, jak znawca i miłośnik, z bezzębnymi starcami, którzy przyozdabiali do stołu łysiny w wieńce z róż, a po ucztach żuli kwiat heljotropu, by oddech płuc uczynić wonnym. Odczuwał również piękność Cyceronowskiego okresu, wiersz Horacego lub Owidjusza. Wychowany przez retora Ateńczyka, mówił biegle po grecku, umiał napamięć całe ustępy z „Iljady“ i w czasie uczt mógł śpiewać tak długo pieśni Anakreonta[13], dopóki się nie spił, lub nie ochrypł. Przez swego mistrza i innych retorów otarł się o filozofję i zapoznał się z nią o tyle, że rozumiał architekturę różnych umysłowych gmachów, powznoszonych w Helladzie i Osadach; rozumiał i to również, że wszystkie leżały w gruzach. Znał osobiście wielu stoików, do których żywił niechęć, uważał ich bowiem raczej za partję polityczną, a prócz tego za tetryków, przeciwnych wesołemu życiu. Sceptycy zasiadali często przy jego stole, obalając między potrawami całe systemy i głosząc, przy kraterach[14] napełnionych winem, że rozkosz jest marnością, prawda czemś niedoścignionem, i że celem mędrca może być jedynie martwy spokój.
Wszystko to obijało się o jego uszy, nie wnikając do głębi. Nie wyznawał on żadnych zasad i nie chciał ich mieć. W postaci Katona[15] widział skojarzenia się wielkiego charakteru z wielką głupotą. Życie uważał za morze, na którem wieją wiatry, dokąd chcą — a mądrością była dla niego sztuka nadstawiania im żagla tak, by łódź popychały. Prócz tego, cenił szerokie ramiona, które posiadał, zdrowy żołądek, który posiadał, i piękną rzymską głowę o orlim profilu i potężnych szczękach, którą posiadał. Był też pewny, że z tem można jakoś przejść przez życie.
Nie należąc do szkoły sceptyków, był życiowym sceptykiem, ale zarazem hedonikiem, chociaż wiedział, że rozkosz nie jest szczęściem. Prawdziwej nauki Epikura[16] nie znał, skutkiem czego sam poczytywał się za epikurejczyka. Wogóle na filozofję patrzał, jak na umysłową szermierkę, równie dobrą jak ta, której uczyli laniści. Gdy go rozprawy znudziły, szedł do cyrku patrzeć na krew.
W bogów nie wierzył, tak samo jak w cnotę, prawdę i szczęście. Wierzył tylko we wróżby i miał swoje przesądy, a oprócz tego tajemnicze wiary Wschodu budziły jego ciekawość. Dla niewolników był dobrym panem, o ile chwilowa nuda nie przywodziła go do okrucieństwa. Mniemał, że życie jest wielką amforą, którą, im lepszy gatunek wina wypełnia, tem jest cenniejszą, więc starał się swoją wypełnić jak najlepszem. Nie kochał nikogo, ale lubił wiele rzeczy, między innemi zaś własną orlą głowę, o czaszce wspaniałej — i swoją kształtną patrycjuszowską nogę.
W pierwszych latach hulaszczej epoki lubił także zadziwiać Rzym, i udało mu się to kilkakrotnie. Później zobojętniał i na to.





  1. Przypis własny Wikiźródeł Patrycjusz (z łac.) — w Rzymie starożytnym szlachcic rodowy, należący do klasy uprzywilejowanej
  2. Przypis własny Wikiźródeł lanista (z łac.) — szermierz, nauczyciel gladiatorów
  3. Przypis własny Wikiźródeł retor (z łac.) — krasomówca, nauczyciel wymowy
  4. Przypis własny Wikiźródeł tepidarjum (z łac.) — w łaźni starorzymskiej izba pośrednia, przeznaczona do kąpieli letnich
  5. Przypis własny Wikiźródeł Lukullus (Lucius Lucinius Lucullus w I w. przed Chr.) — znakomity wódz rzymski, protektor uczonych, poetów, malarzy i rzeźbiarzy. Ostatnie lata życia spędził w rozkoszy i niezmiernym przepychu. Uczty Lukullusa stały się przysłowiowe.
  6. Przypis własny Wikiźródeł Koszatka — rodzaj zwierząt ssących z rzędu szczurowatych, należący do rodziny myszy, lecz zbliżający się do wiewiórek
  7. Przypis własny Wikiźródeł Numidja — w północnej Afryce, obejmowała mniej więcej dzisiejszą Algierię
  8. Przypis własny Wikiźródeł Pontus — starożytne państwo w Azji Mniejszej, nad Morzem Czarnym, podbite przez Rzym w 62 r. n.e.
  9. Przypis własny Wikiźródeł pardwa (z łac.) — ptak kurowaty z rodziny cietrzewi
  10. Przypis własny Wikiźródeł Borystenes — starożytna nazwa Dniepru
  11. Przypis własny Wikiźródeł epilychnium (z greck.) — świecznik
  12. Przypis własny Wikiźródeł Sericum — Chiny.
  13. Przypis własny Wikiźródeł Anakreon (560-478 przed Chr.) — znakomity grecki poeta liryczny
  14. Przypis własny Wikiźródeł krater (z greck.) — czara, czasza
  15. Przypis własny Wikiźródeł Katon, zwany Starszym (Major), mąż stanu i mówca rzymski, stał się przysłowiowy, jako wzór surowości obyczajów i nieskazitelności charakteru (232—147 przed Chr.).
  16. Przypis własny Wikiźródeł Epikur (341—270 przed Chr.) — filozof grecki, który uczył, że dążeniem człowieka jest rozkosz, uważał jednak, że rozkosz duchowa jest wyższa od fizycznej, największe zaś dobro życia — to przyjaźń





Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie .