Pojęcia i twierdzenia implikowane przez pojęcie Istnienia/III/Pojęcie Ruchu

<<< Dane tekstu >>>
Autor Stanisław Ignacy Witkiewicz
Tytuł Pojęcia i twierdzenia implikowane przez pojęcie Istnienia
Część III
Rozdział Pojęcie Ruchu
Wydawca Wydawnictwo kasy im. Mianowskiego - Instytutu Popierania Nauki
Data wyd. 1935
Druk Drukarnia i Litografja „Jan Cotty”
Miejsce wyd. Warszawa
Źródło Skany na Commons
Inne Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI 
Cały tekst
Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI 
Indeks stron
§ 35.
A.

Załóżmy, że czas w którym odbywa się ruch, mniejszym jest od (t0), a rozciągłość, na przestrzeni której ruch zachodzi, mniejsza jest od (r0). Z chwilą kiedy wprowadziliśmy już pogląd (C), przyjmując ruchy (UN) dowolnej wielkości, nic nie implikuje niemożliwości takiego założenia. Analizować będziemy ruchy w związku ze zmianami lokalizacji (XgN).

1.

Załóżmy więc, że w czasie mniejszym od (t0) dana (R) = (r0) przesunęła się, stykając się z (AR) o odległość mniejszą niż (r0). Ruchu jako takiego, a więc zmiany lokalizacji (Xg) dla (AT) nie będzie. Jednak, jeśli założymy wielką ilość ruchów powtarzających się danego (IP1), które na dane (IP) działa, stykając się z niem, lub ruchów grupy (IPN) = (U), lub też, jeśli wypadkowa takich ruchów wszystkich tych (IPN) będzie ruchem powtarzającym się o pewnej sile działania i szybkości, może przy odpowiednich dla powstania danej (X) związkach (IPCN) danego (IP), wystąpić dana (X) w (AT) tego (IP). Jaka (X) wystąpi nie jest tylko zależnem od ruchów w danym (U), ale też od tego jakie są (IPCN) danego (IP) i jakie między niemi zachodzą związki. Ruch drobnych (IPCN), wywołany ruchem (UN) będzie miał przy pewnych warunkach odpowiednik w (AT) w postaci trwającej niezmiennie (lub zmiennie) (X).

2.
Jeżeli założymy teraz, że dana (R) = (r0), przesunie się w czasie mniejszym od (t0) o odległość (r0). Kiedy (R) osiągnie koniec (r0) i tam pozostanie minimalny czas (t0), wtedy nastąpi dopiero zmiana umiejscowienia danej (X) = (Xg), dla (AT). W wypadku czasu = (t0) i rozciągłości = (r0), kwestja szybkości = (V), jest obojętna. Będziemy mieli tylko (Xg) w innem miejscu, ale tego, co nazywamy „ruchem dla (AT)“ i o czego określenie nam chodzi, nie będzie. Jakkolwiek ruch zdefinjowaliśmy ogólnie jako zmianę umiejscowienia, nie każda zmiana umiejscowiona będzie ruchem.

3.

Załóżmy teraz, że dana (R) przesunęła się w czasie mniejszym od (t0) o odległość większą niż (r0) — (odległości ułamkowe (r0) z punktu widzenia (AT) dla nas nie istnieją). Przypuśćmy, że (R) przesunęła się o (3 r0) i w miejscu tem pozostała przez czas nie mniejszy od (t0). Będziemy mieli również dwa rożne umiejscowienia (Xg), ale z pewną różnicą, w stosunku do wypadku poprzedniego. Musimy przyjąć, że w miejscach od (1 r0) do (3 r0) zaszły pewne zmiany w układach (IPCN) danego (IP) na skutek przesunięcia się stykającej się z (AR) (R). Jakkolwiek (R) nie zatrzymywała się w poszczególnych miejscach, działanie składających ją (IPN) na (IPCN) danego (IP) miało miejsce o ile było dość silne, (IPCN) mogły być na czas dłuższy niż (t0) w swoim układzie zmienione, czyli w miejscach gdzie przesunęła się (R), t. zn. w (1 r0) i (2r0) mogła pojawić się (Xg). Tak więc, przy pewnej sile działania w kierunkach zbliżonych do prostopadłych do stycznych krzywizn powierzchni (AR), podczas gdy (Xg) odpowiadająca zetknięciu aktualnemu (R) z (AR) będzie trwać w (3r0), w (1r0) i (2r0) będą trwać też (XgN), różne od tamte (Xg) w (3r0). Pojęcie tej różności jest implikowane przez pojęcie konieczności orjentacji (IP) w otaczającym je i działającym na nie świecie zewnętrznym w Rzeczywistej Przestrzeni. Jednak te (X g N) pochodne od wywołanych przez daną (R), muszą mieć więcej podobieństwa z (X g N) pochodzącemi od danej (R), niż z innemi (XN). Wspomnień, jak chcą niektórzy autorzy (Russell) i co jest według mnie prawdziwym skandalem, w żadnym razie niemożna uważać za „osłabione wrażenia“, ale te (XN) pozostające po bezpośrednio danych, możnaby uważać za rodzaj pośredni, między (XN) aktualnemi a (BXN) i to różniący się od nich obu jakościowo. Inaczej (IP) nie mogłoby reagować korzystnie dla siebie na otoczenie. Nazwiemy te jakości jakościami pół-wspomnieniowemi, albo pół-byłemi = (PBXN) Na przestrzeni więc od (1r0) — (3r0) będzie trwać pewna ciągłość przestrzenna, analogiczna do ciągłości (Xj/rN) n. p. jakości wzrokowych — barw w tęczy — z tą różnicą, że między poszczególnemu jej elementami będą innego gatunku jakościowe różnice, niż n. p. w przejściu od koloru żółtego do zielonego. Mimo więc, że ruch objektywny trwał mniej niż (t0), będzie on w (AT) jako taki, w postaci tej — ułożonej według zmniejszania się pewnej właściwości — serji jakości. Nazwiemy ten stan rzeczy, w odróżnieniu od ruchu byłego, czyli wspomnienia ruchu, ruchem, niby-obecnym, albo pseudo-aktualnym. W rozważaniach tych stoimy programowo na stanowisku dwoistem, odpowiadającem złączonym poglądom (T) i (C) — tylko w terminach obu tych poglądów można zdać adekwatnie sprawę z kwestji ruchu, ponieważ pojęcie ruchu, jest dwoistem i należy do obu tych poglądów. W tych samych miejscach, w których zlokalizowane będą (PBXN), zlokalizowane również będą (BXN) tych (XN), które aktualnie tam tylkoco zlokalizowane były. I ta właściwość, oprócz jakościowych różnic miedzy (XN) a (PBXN) stanowić będzie drugi element zasadniczej różnicy między ruchem, a odpowiednio i według natężeń dobraną jakąkolwiek aktualną ciągłością przestrzenną czy to (Xj/rN), czy tychże samych (X g N). Oczywiście musimy założyć wypadek, w którym mimo krótkości działania danej n. p. (R) na (AR) danego (IP), samo działanie jako takie nie istnieje dla (AT) ale mogą istnieć skutki w postaci zmian w układach (IPCN) tego (IP) względnie trwałych.

B.

Załóżmy teraz czas — (t0):

1.

Jeśli dana (R) = (r0) przesunie się w czasie (t0) o odległość mniejszą niż (r0), nie nastąpi żadna zmiana umiejscowienia (X) w (AT), chyba że będzie to wypadek istnienia skutków działania rozprzestrzenionych na rozciągłości większe i niż (r0).

2.

Jeśli dana (R) = (r0) przesunie się w czasie (t0) o (r0), szereg zmian obiektywnych w obrębie (r0) nie będzie istniał dla (AT) jako taki, tylko nastąpi zmiana lokalizacji danej (Xg) o (r0), z tem zastrzeżeniem, że na poprzedniej (r0) w zależności od natężenia (Xg), w związku z siłą działania prostopadłego danej (R), będzie trwała (PBX g), o ile siła działania była tak wielką, że zmiany w (IPCN) trwały minimalnie (t0). Jeśli teraz założymy, że dana (R) w następnych (t0 N) przesuwać się będzie dalej o (r0 N), otrzymamy szereg (PBX g N) i jedną (X g) aktualną w miejscu, które nazywać będziemy „głową ruchu“. Zaczynając od szybkości = (r0) na (t0), czyli szybkości minimalnej = (V0), oczywiście zmiennej w zależności od danego (IP), a także od danego momentu jego (AT), zacznie się ten rodzaj zmiany umiejscowienia (XN), który będziemy nazywali ruchem dla (AT). Zmiana ta — wskutek konieczności granicznej rozciągłości minimalnej, będzie oczywiście dla (AT) nie-ciągła. Jeśli założymy szybkość: (2r0), (3r0) i t. d., to wypadki te sprowadzą się do wypadku (A 2), z tą różnicą, że całość przestrzeni, na której odbył się ruch, składać się będzie z równych (2r0), (3r0) ruchów niby-obecnych, czyli ciągłości przestrzennych, nie będących ruchami dla (AT). Jeśli długość całej przestrzeni, na której odbywa się ruch, będzie dostateczna, to może zajść wypadek, że w pewnem miejscu tej przestrzeni nie będzie już żadnej (PBXg), tylko jakaś (BXg) tam zlokalizowana odpowiadająca byłej tam uprzednio (OXg).

C.

Załóżmy czas większy od (t0):

1.

Załóżmy że w czasie większym od (t0), (R) przesunie się o odległość mniejszą od (r0). Zmiany dla (AT) nie będzie żadnej. Jeśli jednak w czasie 2, 3.... n razy większym od (t0), (R) będzie dalej posuwać się o mniej niż (r0), to co pewien czas, a mianowicie za każdem dojściem do (r0), będzie występować (Xg) w nowem miejscu — ruchu dla (AT) w znaczeniu poprzedniem (B 2) nie będzie, chyba że prostopadła składowa działania będzie tak silna, że wytworzy długotrwałe (XN) w miejscach przesunięcia. Jednak przy bardzo silnem działaniu mogą nie powstać ciągłości przestrzenne o (PBXN) różnych natężeń, tylko (OXN) na większych przestrzeniach (AR) zlokalizowane. Wypadek równych wielokrotności (t0) i (V0) jest identyczny z wypadkiem (B 2), t. zn. że wtedy będziemy mieli ruch dla (AT) jako taki, przy szybkości minimalnej (V0). Jeśli wielokrotności (t0) będą mniejsze od wielokrotności (r0), to ruch będzie dla (AT) aż do pewnej granicy = szybkości maksymalnej, którą na podstawie ograniczoności (IP) założyć musimy.


Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie autora: Stanisław Ignacy Witkiewicz.