Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów/Ewangelje apokryficzne

<<< Dane tekstu >>>
Autor Stanisław Piekarski
Tytuł Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów
Wydawca M. Arct
Data wyd. 1930
Miejsce wyd. Warszawa
Źródło Skany na Commons
Inne E – wykaz haseł
E – całość
Indeks stron

Ewangelje apokryficzne. Pragnienie zadowolenia ciekawości pierwszych chrześcijan, których dziwiły przemilczenia niektórych okresów życia Chrystusa w ewangeljach kanonicznych, wywołało różne opowiadania o życiu dziecięcem Chrystusa i o Jego ostatnich chwilach na ziemi. Wspólną cechą tych opowiadań jest fantastyczność i skłonność do wyolbrzymiania. Odnaleźć można w nich też wiele motywów zaczerpniętych z literatury pogańskiej. Przy porównaniu ich z ewangeljami autentycznemi (kanonicznemi) okazuje się jasno nieporównana prostota tych ostatnich i brak jakiejkolwiek innej dążności ponad przedstawienie prawdy, podczas gdy w ewangeljach apokryficznych głównym celem jest zaspokojenie ciekawości czytających a niekiedy specjalne urojenia dogmatyczne autorów. Najgłówniejsze z nich są:
Protoewangelja św. Jakóba, pochodząca z II wieku, opowiada o narodzinach Matki Bożej i Chrystusa Pana aż do rzezi niewiniątek.
Ewangelja narodzenia N. Marji Panny i apokryficzna ewangelja św. Mateusza opisują życie Matki Bożej, narodzenie i dzieciństwo Chrystusa.
„Historja Józefa Cieśli“ opisuje żywot św. Józefa.
Ewangelja Tomasza i Ewangelja arabska opisują życie Chrystusa od 5 do 12 roku życia,
Ewangelja Nikodema, pojawiająca się jeszcze w XIII wieku, opisuje przebieg procesu Chrystusa i Jego zstąpienie do piekieł.
„Akta Piłata“ i jego rzekome listy do Heroda i Tyberjusza, listy Tyberjusza do senatu rzymskiego i do matki odnoszą się do życia i męki Chrystusa.
Apokryficzna ewangelja św. Piotra opisuje mękę, śmierć i zstąpienie Chrystusa do piekieł.

(Z literatury apokryficznej w Polsce wymienić należy druki z XVI w.: „Rozmowy, które miał król Salomon mądry z Marchołtem grubym“, „Żywot Chrystusowy“ ks. Opcia z r. 1522, tudzież zaginiony rękopis przemyski p. t. „Rozmyślanie o Męce Pana Jezusa“ i „Sprawa Chędoga o Męce Pana Chrystusowej“, przepisana w r. 1544 przez Wawrzyńca z Łasku. Aleksander Brückner: Z literatury zapomnianej. Szkic z dziejów dawnej umysłowości. Bibljoteka Warszawska. Rok 1900, tom III).


Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie autora: Stanisław Piekarski.