Irwingjanie, sekta, założona w Anglji w r. 1825 przez Edwarda Irvinga (1792—1834). Irving był nauczycielem matematyki a przy tem studjował teologję protestancką i otrzymał w r. 1815 zezwolenie na głoszenie kazań. Był pomocnikiem Chalmersa, założyciela „wolnego szkockiego kościoła“ a od r. 1822 predykantem przy kościele kaledońskim w Londynie. Jego kazania ściągały taką liczbę słuchaczów, że w r. 1827 wybudowano dla niego osobny kościół. Pomiędzy jego zwolennikami znalazł się bankier londyński Drummond, który mu dostarczył pieniędzy na założenie sekty. Kolebką irwingjanizmu była posiadłość Drummonda Albury Park, gdzie od r. 1825 zbierali się zwolennicy nowej sekty. Podstawą nauki Irvinga był chilijazm, czyli wiara w tysiąclecie królestwa bożego (ob.
Chilijazm). Irving został wyłączony ze szkockiego kościoła i umarł w r. 1834 w Glazgowie. Jego naukę głosili dwaj pierwsi „apostołowie“ Drummond i Cardale. Na soborze londyńskim w r. 1835 było już 12 „apostołów“, którzy wraz z duchownymi siedmiu gmin, powstałych w Londynie, utworzyli „sobór syjoński“ i ogłosili go jako władzę naczelną „katolicko-apostolskiego kościoła“. Podzielili cały świat chrześcijański na 12 okręgów; misyjnych i przydzielili każdy z nich jednemu ze swych „apostołów“. Licznych zwolenników zyskali w Niemczech, gdzie od r. 1848 działali Carlyle i Woodhouse i założyli około 80 gmin, między innemi w Berlinie, Królewcu, Szczecinie, Marburgu i in. Wskutek tego punkt ciężkości irwingjanizmu przeniósł się z Anglji do Niemiec. Liczne gminy utworzyli także w Szwajcarji. Oczekiwali ponownego przyjścia Chrystusa jeszcze za życia swych 12 apostołów, około r. 1885 jednak, gdy już tylko jeden z nich był przy życiu, stracili tę wiarę, skutkiem czego przyszło do rozłamu w łonie sekty, która zamiast irwingjanami woli się raczej nazywać „katolicko apostolskim kościołem“. Liturgja ich, ułożona w r. 1842 przez „apostołów“, jest zlepkiem rytuału greckiego, rzymskiego i anglikańskiego „book of common prayer“. Uznają sakrament kapłaństwa, bierzmowania, pokuty, małżeństwa i ostatniego namaszczenia oraz mszę (liturgję), przy której używają szat, podobnych do katolickich. W wykładzie Pisma św. domagają się żywotnej nieomylnej powagi, którą mają posiadać ich apostołowie i prorocy.
