Lapsi, upadli, w pierwszych wiekach chrześcijaństwa nazwa tych chrześcijan, którzy pod grozą prześladowań wyparli się wiary chrześcijańskiej. Od r. 250 dzielono ich na takich, którzy spełnili akt odstępstwa, składając ofiary bogom pogańskim (sacrificati), lub paląc im kadzidła (thurificati), oraz takich, którzy kupowali sobie świadectwo o złożeniu ofiary bogom (libellati) a wreszcie takich, którzy za czasów Dioklecjana wydawali władzom rzymskim święte księgi chrześcijańskie (traditores). Upadłych przyjmowano zpowrotem do społeczeństwa wiernych po odbyciu pokuty lub za wstawiennictwem męczenników, którzy dawali im t. zw. „listy pokoju“ (libelli pacis). Łatwość przyjmowania upadłych i nadużycia z „listami pokoju“ spowodowały reakcję, która znów była powodem schizmy nowacjanów (ob.
Nowacjanizm).
