Norbertanie, jeden z najwybitniejszych zakonów średniowiecza, założony przez św. Norberta (1082 — 1134), który w Prémontré koło Laon we Francji, założył w r. 1120 pierwszy klasztor kanoników regularnych obostrzonej reguły św. Augustyna, zwanych premonstratami. Zakon ten rozszerzył się wkrótce z Francji po całej Europie, poświęcając się pracy duszpasterskiej i misyjnej. Głównem polem działania zakonu była zachodnia słowiańszczyzna, Pomorze i Prusy; między innemi w Magdeburgu, stolicy arcybiskupiej św. Norberta, powstał wielki klasztor norbertanów. Zakon dzieli się na szereg prowincyj, zwanych cyrkarjami, których do upadku zakonu w XVIII w. było 28. Każda cyrkarja obejmowała kilka klasztorów, na czele których stali proboszczowie (prepozyci). Generalnym przełożonym był opat z Premontre, a pomocnikami jego opaci z Floreff (w Belgji), z Laon i Cuissy. Od XIII w. zaczęło się wkradać zeświecczenie i rozluźnienie dyscypliny zakonnej i tak jak w innych zakonach w tym czasie powstało rozdwojenie pomiędzy stosującymi surowszą, lub łagodniejszą regułę zakonną. Ciężkie ciosy zadała zakonowi t. zw. reformacja z XVI w., następnie reformy Józefa II w Austrji, rewolucja francuska, a wreszcie sekularyzacja zakonów w Niemczech. Od połowy XIX w. rozpoczął się nowy okres żywotności zakonu. Z początkiem bieżącego stulecia liczył on pięć prowincyj: austrjacką (czeską), węgierską, brabancką, francuską i prowancką. W Polsce posiadali norbertanie 14 klasztorów, założonych pierwotnie jako podwójne klasztory, męskie i żeńskie (ob.
Norbertanki). Takiem było opactwo św. Wawrzyńca pod Kaliszem, klasztor pod Brzeskiem (woj. krakowskie), przeniesiony później do Hebdowa, klasztory w Strzelnie, Witowie, Busku, Krzyżanowicach, Rybniku, Żukowie, Imbramowicach, Łęczycy i Czerwińsku. Ostatnim z męskich klasztorów norbertanów w Polsce był klasztor w Nowym Sączu, zniesiony w r. 1787. Obecnie największe opactwa norbertanów istnieją w Czechosłowacji (Strahow w Pradze i Tepl), w Austrji (Geras, Schlagl i Wilten), oraz opactwa w Belgji, Holandji i na Węgrzech, podczas gdy francuskie klasztory uległy zniesieniu. Norbertanie utrzymują misje w Danji, Anglji, Kanadzie, Brazylji, na Madagaskarze i w belgijskiem Kongo. Trudnią się duszpasterstwem i szkolnictwem.
