Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów/Sekta

<<< Dane tekstu >>>
Autor Stanisław Piekarski
Tytuł Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów
Wydawca M. Arct
Data wyd. 1930
Miejsce wyd. Warszawa
Źródło Skany na Commons
Inne S – wykaz haseł
S – całość
Indeks stron

Sekta, związek wyznaniowy, powstały drogą negacji lub protestu przeciwko wierzeniom dotychczas wyznawanej religji i jej zewnętrznemu ustrojowi. Jeżeli kościołem nazwiemy związek wyznaniowy, mający ustaloną organizację, czyli społeczeństwo religijne o właściwym sobie, funkcjonującym ustroju, to sektą możemy nazwać tylko takie zgromadzenie ludzi, których łączy wprawdzie jakaś idea religijna, lub negacja pewnej idei religijnej, ale dla których łącznik ten nie ma właściwości organizacyjnych, czyli nie tworzy z nich „kościoła“ w powyższem znaczeniu. Takie określenie jednak byłoby nieścisłe, gdyż istnieją sekty, mające organizację a będące mimo tego sektami w pełnem znaczeniu tego słowa (np. heruhuci).

Jeżeli zaś pośród związków wyznaniowych chrześcijańskich kościołem nazwiemy tylko Kościół powszechny, czyli katolicki, to sektą musimy nazwać wszelki związek wyznaniowy, zaprzeczający wierzeniom tego Kościoła. Z tem znaczeniem sekty połączona jest jej właściwość, zwana „nieskończonością sekty“, polegająca na tem, że każda sekta rozpada się zczasem, nawet niebawem po powstaniu, na nowe sekty, te zaś dzielą się dalej na nieskończony szereg różnic wyznaniowych. Początek powstania sekty bywa rozmaity. Nie można uważać za główną przyczynę powstawania sekt pędu odśrodkowego, indywidualizmu w przekonaniach religijnych, objawiającego się jako reakcja przeciwko pędowi dośrodkowemu, dążącemu ku wiązaniu się autorytetem religijnym dotychczasowego wyznania, gdyż u większości sekt pojawia się właśnie w początkach ich istnienia brak wolności indywidualnej wierzeń i despotyzm, wywierany przez założycieli sekty. Przyczyny powstawania sekt bywają nietylko natury religijnej, lecz częstokroć politycznej i ekonomicznej. Poza ideowemi pobudkami ich twórców kryją się najczęściej pobudki osobiste, niezadowolenie z życia, chęć zrzucenia z siebie przyjętych zobowiązań, ambicje reformatorskie, żądza władzy lub żądza zysku. Indywidualność założyciela w stosunku do środowiska stanowi o powodzeniu sekty, o jej sile pociągającej i szybkości, z jaką się szerzy, o jej trwałości oraz większej lub mniejszej zdolności dzielenia się na dalsze sekty.


Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie autora: Stanisław Piekarski.