Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów/Synodalny i prezbiterjalny ustrój

<<< Dane tekstu >>>
Autor	Stanisław Piekarski
Tytuł	Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów
Wydawca	M. Arct
Data wyd.	1930
Miejsce wyd.	Warszawa
Źródło	Skany na Commons
Inne	S – wykaz haseł S – całość
Indeks stron

›››

[401]

 Synodalny i prezbiterjalny ustrój, urządzenie protestanckich związków religijnych, polegające na tem, że rządy kościelne sprawują prezbiterstwa (ob. Prezbiterjum, 3) a w wyższych instancjach synody okręgowe, diecezjalne, prowincjonalne i krajowe (generalne), składające się z duchownych i świeckich. W synodach okręgowych zasiadają wszyscy pastorowie okręgu oraz świeccy delegaci prezbiterstw, w synodach wyższego stopnia zaś pewna liczba duchownych oraz świeccy delegaci, których wybierają synody niższorzędne lub prezbiterstwa. Synod krajowy (generalny) reprezentuje „kościół krajowy“ i przysługuje mu władza prawodawcza. W niektórych krajach posiada wydział, który bierze udział w administracji, sprawowanej przez organa administracyjne, jak naczelna rada kościelna, konsystorz naczelny, krajowy lub prowincjonalny. Postanowienia co do zakresu działania i składu prezbiterstw i synodów są w poszczególnych „kościołach krajowych“ odmienne, przyczem w wyznaniu augsburskiem przeważa rola konsystorzy, w wyznaniu reformowanem zaś najwyższą władzą kościelną jest synod.
 Obecne ustroje prezbiterjalne i synodalne mylnie uważa się za dalszy ciąg urządzeń ustrojowych staro-kalwińskich. Prezbiterstwa za czasów Kalwina były to oligarchiczne korporacje, same się uzupełniające drogą kooptacji, obecnie zaś są wyrazem dążenia do demokratyzacji rządów kościelnych według zasad konstytucyjnych. Nadzieje jednak, przywiązywane ze strony liberalnej do ustroju synodalnego, nie ziściły się. Przeciwnie, ortodoksja protestancka za jego pośrednictwem a przy pomocy zobojętniałego dla spraw kościelnych mieszczaństwa ugruntowała w zarządach kościelnych panowanie partyjnictwa, równie dalekie od arystokratyzmu Kalwina jak od zamierzonej przez liberałów demokratyzacji.

[402]

Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie autora: Stanisław Piekarski.