Rozrywki Naukowe/Ciężar właściwy cieczy
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Rozrywki Naukowe |
| Wydawca | Jan Fiszer |
| Data wyd. | 1910 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Tłumacz | Jan Harabaszewski |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
Zanurz dwa kieliszki w wodzie i ustaw napełnione wodą jeden na drugim, jak wskazuje figura 51.
Zsuń zlekka, pozostawiając między brzegami mały przedział. Nalewaj wina po kropelce na nóżkę górnego kieliszka, skąd rozejdzie się ono powoli po całej powierzchni kieliszka; gdy wino dosięgnie linji przedziału, przeniknie cienkiemi czerwonemi niteczkami między dwa kieliszki i podniesie się do góry z powodu różnicy właściwych ciężarów cieczy (fig. 51).
Krążek z kartonu i cylinder od lampy pozwala nam zrozumieć naturę ciśnienia z dołu ku górze, wywieranego przez ciecz. Przykładam do otworu cylindra krążek z kartonu, krążek przytrzymuję za pomocą sznurka, następnie zanurzam w naczyniu, napełnionym wodą. Teraz samo ciśnienie cieczy z dołu do góry podtrzymuje krążek, sznurek puszczam wolno. Żeby krążek oderwać od cylindra, wystarcza nalać wody do cylindra do wysokości zewnętrznego poziomu (fig. 52). Zewnętrzne ciśnienie, wywierane na krążek, i ciśnienie wewnątrz cylindra równa się ciężarowi słupa wody: mającego za podstawę powierzchnię otworu cylindra a na wysokość — odległość krążka od poziomu cieczy.
W hidrostatyce ujawniają się skutki ciśnienia powietrza, z którym bliżej zapoznamy się później.
Sikawki, pompy oparte są na działaniu ciśnienia atmosferycznego. Zobaczymy, że balony wznoszą się dzięki ciśnieniu gazów. Łódki płyną na skutek ciśnienia wody, z tej samej przyczyny woda wytryska z fontanny.
Suchą jagodę winną (rodzynek) włóżmy na dno kieliszka, nalejmy wina szampańskiego, a zobaczymy, jak pęcherzyki gazu zbierają się wokoło jagody: ta szybko podnosi się na powierzchnię cieczy, gdzie pęcherzyki rozrywają się i uchodzą (fig. 53); wtedy jagoda opada, by znów rozpocząć swój pochód do góry. W tym doświadczeniu jagodę podnoszą pęcherzyki, odgrywające rolę malutkich baloników, wznoszących się w cieczy.
