Rozwiązanie legionu wschodniego
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Rozwiązanie legionu wschodniego |
| Pochodzenie | Zbiór najważniejszych dokumentów do powstania państwa polskiego |
| Redaktor | Kazimierz Władysław Kumaniecki |
| Wydawca | Księgarnia J. Czerneckiego |
| Data wyd. | 1920 |
| Druk | Drukarnia J. Czerneckiego w Krakowie |
| Miejsce wyd. | Kraków, Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
Powyższe postanowienia wywołały niezadowolenie, zwłaszcza z powodu składania przysięgi według roty, przepisanej dla austryackiej obrony krajowej, względnie pospolitego ruszenia, odmówienia pułkom legionowym sztandarów, zobowiązania legionistów do noszenia czarno-żółtych opasek na ramieniu, przyznania N. K. N. tylko prawa przedkładania życzeń Naczelnej Komendzie Armii i to za pośrednictwem jenerałów, będących komendantami legionów i t. p. Skutkiem tego z jednej strony N. K. N. rozpoczął starania o złagodzenie, względnie zniesienie niektórych postanowień przytoczonego wyżej rozkazu, czego wyrazem było np. wprowadzenie osobnego „wezwania“ do legionistów, odczytywanego przy składaniu przysięgi[1] lub zniesienie opasek czarno-żółtych[2], drugiej zaś strony jednolitość i spoistość wszczętej akcyi zaczęła pryskać, doprowadzając do rozwiązania t. zw. legionu wschodniego. Sekcya Wschodnia Wydziału N. K. N. wysłała do Komendy Głównej Legionu następujące pismo[3]:
Okólnikiem z dnia 15 września 1914 zawiadomił W. W. N. K. N. Szanowną Komendę o warunkach utworzenia Legionu, dodając przy tem, że Prezes N. K. N. (sekcya wschodnia), p. Tadeusz Cieński, został upoważniony do starania się o zmianę warunków w kierunku, odpowiadającym bardziej naszym uczuciom i pragnieniom narodowym. Równocześnie oświadczył W. W. N. K. N., że o wyniku usiłowań p. Cieńskiego zawiadomi Szanowną Komendę w swoim czasie. Obecnie, gdy usiłowania p. Cieńskiego wobec złożonej już przez Legion zachodni przysięgi nie odniosły skutku i warunki te zostały już definitywnie ustalone, Wydział wojskowy N. K. N. zawiadamia o tem Szanowną Komendę celem ogłoszenia ich w rozkazie dziennym. Obecnie zatem wszyscy członkowie organizacyi wojskowych (drużyny sokole, strzeleckie i bartoszowe) stojący dotychczas pod wspólną Komendą Główną muszą w terminie 3 dni zdecydować się, czy pozostają w Legionie wschodnim, czy też opuszczają jego szeregi. Mający zamiar pozostać w Legionie mają zgłosić to postanowienie w terminie 3 dni w Komendzie Głównej. Wszyscy Legioniści będą obowiązani złożyć w najbliższym czasie przysięgę wojskową, przepisaną dla pospolitego ruszenia. Od chwili złożenia przysięgi Legioniści wchodzą w skład c. i k. armii i podpadają ogólnym wojskowym przepisom. Po wyćwiczeniu zostanie Legion przydzielony do jednej z operujących na terenie wojny grup e. i k. armii. Członkowie obecnych organizacyi militarnych (drużyn sokol., bartosz. i strzel.), którzy należą do pospolitego ruszenia, a nie zgłoszą się do Legionu, muszą bezzwłocznie zgłosić się do najbliższej komisyi asenterunkowej, względnie komendy uzupełniającej. Ci, którzy nie zechcą zostać w formującym się Legionie, mają złożyć cały rynsztunek i mundury w Komendzie i zgłosić się po potrzebną legitymacyę do Wydziału Wojskowego. W końcu zawiadamiam Szanowną Komendę, że Komendantem Legionu wschodniego zamianowany został podpułkownik Homiński.
Mszana Dolna, dnia 20 września 1914.
Skarbek, m. p.
|
Tadeusz Cieński, m. p.
prezes N. K. N. sekcyi wschodniej.
|
W poniedziałek dnia 21-go b. m. mają wszyscy komendanci kompanii w obecności komendanta Baonów lub Pułku przeczytać przed frontem kompanii enuncyacyę Wydziału Wojskowego N. K. N., a po przeczytaniu spisać wszystkich druhów, którzy wystąpią. Wykazy te mają być natychmiast złożone komendantom pułków, którzy zestawią na osobnym wykazie tych druhów, którzy mundur i rynsztunek złożyli i odeślą wraz z tym wykazem do Wydziału Wojskowego po legitymacyę na wolny przejazd w miejsce, jakiego zażądają, jako zwolnionych z Legionu wschodniego. Przepustki te wydawać się będzie tylko takim druhom, którzy złożą wszelką broń i amunicyę, a druhowie, jadący na Wschód, zjawią się w cywilnych ubraniach, które otrzymają w kompaniach od druhów, nie posiadających mundurów, w razie braku takich ubrań zgłoszą się za pośrednictwem Komend pułkowych do Wydziału Wojskowego po takie ubranie.
Prawne stanowisko Legionów normuje najwyższe postanowienie cesarza austryackiego z dnia 4 grudnia 1914, intymowane okolnikiem c. i k. Ministerstwa Wojny z dnia 2 stycznia 1915, L. X. 21004/151[4]:
1. Legiony polskie i ukraińskie (ruskie) stanowią korpusy ochotnicze, urządzone na czas trwania wojny, a ich członkowie mają być uważani za powołanych do czynnej służby pod bronią na skutek zarządzonej mobilizacyi, skutkiem czego zrównani są tak co do obowiązków, jak i uprawnień z osobami stanu wojskowego.
2. Osoby, należące do c. i k. armii lub jednej z obron krajowych, ewentualnie obowiązane do służby w pospolitem ruszeniu, czynią zadość tym swoim obowiązkom służbowym, jeżeli za zezwoleniem Naczelnej Komendy Armii lub odnośnego centralnego zarządu wojskowego już są przydzielone do tych legionów względnie przydzielone zostaną.
3. Legioniści, nie należący do powyższej kategoryi, mają być traktowani po myśli § 2 ustawy o pospolitem ruszeniu z r. 1886, jako tacy, którzy wstąpili do odnośnego legionu dobrowolnie celem odbycia służby w pospolitem ruszeniu, a wstąpienie to mają umocnić przez złożenie przysięgi, jaką składają pospolitacy.
4. W poszczególnych wypadkach może być legionistom, będącym obcymi poddanymi, oraz ich rodzinom i osobom, po nich pozostałym, przyznanem w drodze łaski prawo do tychsamych materyalnych korzyści, co i legionistom poddanym austryacko-węgierskim, jeśli własnowolnie stale w monarchii austryacko-węgierskiej zamieszkują, a ich zachowanie się będzie bez zarzutu.
