Słownik biograficzny uczonych Żydów Polskich/Kohn Tobiasz
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik biograficzny uczonych Żydów Polskich |
| Podtytuł | XVI, XVII i XVIII wieku |
| Data wyd. | 1905 |
| Druk | Piotr Laskauer i S-ka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
Urodził się 1652 r. w m. Metz, należącem wówczas do Francyi, dokąd ojciec jego, Mojżesz Kohn z Narola w b. województwie Bełzkiem, słynny lekarz i matematyk udał się w r. 1648, zmuszony opuścić rodzinne strony z powodu wojen kozackich i tatarskich, za Władysława IV wybuchłych. Dziad Tobiasza, Eleazar Kohn, pochodził wprawdzie z Palestyny, ale w młodym jeszcze wieku przybył do Polski i wykształciwszy się również na lekarza, osiadł następnie w Kamieńcu, gdzie na tem stanowisku do śmierci pozostał. Osierocony w ósmym roku życia przez nagłą śmierć ojca, Tobiasz, wraz ze starszym swym bratem, opuścił Metz i podążył do Polski. Tutaj, pod okiem uczonych chrześcian i Żydów, pilnie kształcił się w medycynie i astronomii, do których to nauk szczególniejsze okazywał zamiłowanie. Dla dalszych studyów wyjechał do Padwy, lecz po krótkim tam pobycie, ulegając namowom swego przyjaciela Gabryela, udał się wraz z nim na uniwersytet do Frankfurtu nad Odrą, gdzie, ze względu na wybitne swe zdolności umysłowe i przymioty osobiste, pobierał nauki kosztem króla Fryderyka Wilhelma I, który zaszczycał Tobiasza wysoką swą protekcyą. Po ukończeniu kursów, pojechał powtórnie do Padwy i złożywszy tu świetnie egzamin i uzyskawszy stopień doktora medycyny, wrócił do Polski, aby oddać się praktyce lekarskiej i piśmiennictwu. Kilka jego rozpraw medycznych po łacinie i po hebrajsku, w owej epoce napisanych, przytaczają koledzy Kohna w swych listach. Z większych zaś prac skreślił wtedy Zoologję, której jednak, jak sam wyznaje, dla braku funduszów na tak kosztowne wydanie nie mógł drukiem ogłosić. Zawichrzenia wojenne, zniewoliły Kohna już po kilku latach do opuszczenia Polski. Zabrał więc przygotowane w rękopiśmie prace swe naukowe i materyały do obszernego dzieła medycznego, które zamierzał wydać, i skierował się do Konstantynopola. W samych początkach pobytu w tem mieście, zdołał przeprowadzić kilka nadzwyczaj szczęśliwych operacyj i uzdrowień, co zjednało mu odrazu wielką sławę i powszechną wziętość. Wsparty opieką księcia Maurocordato i wielkiego wezyra Rumi–Paszy, otrzymał nominacyę na jednego z nadwornych lekarzy sułtana Achmeta III. Mając tym sposobem zapewnione środki dostatniego utrzymania, Kohn, cały swój czas, swobodny od praktyki, poświęcił na napisanie najznakomitszego dzieła swego medycznego, które p. t. „Maase Tobia“ wydał bardzo starannie 1707 r. w Wenecyi, u tamtejszego drukarza Jakóba Aboab. Praca ta zyskała wielkie uznanie i już w 1715 roku ukazała się druga jej edycya, trzecia zaś 1728 r., w Jeśnie w Morawii u Izraela Abrahama. Późniejsze wydania są z lat 1769 i 1850. Nad drukiem pierwszego wydania powyższego dzieła Kohn czuwał osobiście i w tym celu umyślnie przybył do Wenecyi. Podczas pobytu tutaj, prowadził Kohn obszerną korespondencyę naukową z lekarzami polskimi, którzy między innymi proponowali mu, aby odczytał na posiedzeniu fakultetu medycznego akademii Padewskiej, rozprawę swą „O kołtunie,“ napisaną po łacinie. Przedmiot ten bowiem naówczas bardzo zajmował lekarzy włoskich i niemieckich, a nawet wywołał silną polemikę. Kohn wyjaśnił uczonym swym słuchaczom, że kołtun właściwie nie jest chorobą.
Po ukończeniu druku swego dzieła w Wenecyi, Kohn przybył na krótki czas do Polski, podobno tylko dla odwiedzenia swej rodziny i przyjaciół, poczem znów wrócił do Konstantynopola, gdzie jak poprzednio zajmował się praktyką lekarską i piśmiennictwem.
W podeszłym wieku, mając lat 70, zapragnął zwiedzić Palestynę i udał się tamże w 1724 r. Ostatnich kilka lat życia spędził w Jerozolimie, na ustroniu, czytając wyłącznie dzieła religijne i przygotowując się niejako do śmierci, która zaskoczyła go w 1729 r.
- ↑ Tobiasz Kohn, lekarz polski w XVII wieku. — Wydał Mathias Bersohn w Krakowie roku 1872 (z portretem).
