Słownik biograficzny uczonych Żydów Polskich/Luria, Salomon ben Jechiel
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik biograficzny uczonych Żydów Polskich |
| Podtytuł | XVI, XVII i XVIII wieku |
| Data wyd. | 1905 |
| Druk | Piotr Laskauer i S-ka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
Urodził się w Polsce około 1510 r., niewiadomo jednak w którem mieście, prawdopodobnie w Brześciu. Pierwsze nauki pobierał od dziadka swego, znanego uczonego w Poznaniu Izaaka Klaubera. Wydoskonaliwszy się w naukach talmudycznych, bawił dłuższy czas w owym mieście, gdzie licznych miał uczniów. Otrzymawszy około 1550 r. powołanie od gminy Ostrogskiej na Wołyniu na przełożonego tamtejszej wyższej szkoły religijnej (Jeszyby) potrafił jasnym wykładem i wielką erudycyą, ściągnąć liczny zastęp uczniów nawet z zagranicy, i zaskarbić sobie ich zaufanie. Większą jeszcze działalność, jako nauczyciel, jako uczony i płodny bardzo pisarz Luria rozwinął w Lublinie, dokąd był się udał również jako przełożony tamtejszej szkoły talmudycznej. Ciesząc się powszechnem uznaniem i rozgłosem, przyciągnął w krótkim czasie i tu wielu słuchaczy, z których nie jeden później odgrywał rolę w świecie naukowym. W owym czasie Lublin był siedzibą wielu uczonych Izraelitów różnych odcieni naukowych, ścierających się pomiędzy sobą. Luria, jako człowiek pracy, sprawiedliwy i światły pod każdym względem, krytykował często działalność i erudycyę tych uczonych, niezgadzając się z ich zapatrywaniami i objaśnieniami zawiłych kwestij religijnych. Ta samodzielność ściągnęła mu wiele nieprzyjaciół, którzy licznymi rozprawami naukowymi, przeciwko jego zasadom i wywodom powstawali. Pomimo to liczba jego uczniów i zwolenników coraz była większa, i w świecie naukowym tak w kraju jak i zagranicą wielkiem Luria się cieszył uznaniem i rozgłosem. Liczne jego prace literackie ukazały się w różnych miejscowościach w kilku edycyach. Zawiłe kwestye religijne przedstawiali mu do wyjaśnienia różni uczeni nawet zagraniczni. Zbiór takiego rodzaju responsów, złożony ze 101 zeszytów, Luria zebrał w jedno dzieło i wydał je we Lwowie w r. 1574, przedrukowane ono zostało kilka razy. Wysoko ceniona jego praca pod tytułem „Jam szel Szlomoh“ (Morze Salomona), zawierająca nowelle do wielu traktatów talmudycznych, a obejmująca kilka tomów, dożyła wielu wydań. Dzieło: „Chochmat Szlomoh“ (Mądrość Salomona) zawiera korekcye do Talmudu i wyszło drukiem po raz pierwszy w Krakowie 1582 r. W dziele tym Luria przedstawia się jako naukowy krytyk Talmudu. Dzieło „Atereth Szlomoh“ (Korona Salomona), komentarz do dzieła „Issur we–Hetter“, wyszło w Bazylei roku 1599. Dzieło „Amude Szlomoh“ (Filary Salomona) zawierające komentarz do pracy słynnego Mojżesza z Coucy p. t. „Sefer Hamicwot“ ukazało się również w Bazylei r. 1600. Luria wydał jeszcze wiele innych prac wielkiej wartości naukowej, a między innemi i poezje liturgiczne.
Pracowite życie swoje zakończył 7 listopada 1573 r. w Lublinie, gdzie też pochowany został. Dla uczczenia jego pamięci, jedna z synagog w tymże mieście nosi nazwę: „Synagoga M’harszala“.
