Słownik biograficzny uczonych Żydów Polskich/Majmon Salomon

<<< Dane tekstu >>>
Autor Mathias Bersohn
Tytuł Słownik biograficzny uczonych Żydów Polskich
Podtytuł XVI, XVII i XVIII wieku
Data wyd. 1905
Druk Piotr Laskauer i S-ka
Miejsce wyd. Warszawa
Źródło Skany na Commons
Inne Cały tekst
Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI 
Indeks stron
Majmon Salomon.

Krótki tylko damy życiorys tego słynnego filozofa XVIII wieku. Biografja tego wielkiego męża, jest dokładnie znana z wielokrotnych opisów jego życia i działalności naukowej. Obszernie pisali o nim Klemens Urmowski, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, w programacie Warszawskiego Uniwersytetu z roku 1821, Kazimierz Kaszewski w Bibliotece Warszawskiej r. 1862, tom I, oraz w Tygodniku illustrowanym, w tomie IV, wraz z popiersiem Majmona, i wielu innych. Majmon urodził się z biednych bardzo rodziców r. 1754 w Nieświeżu na Litwie w dobrach książąt Radziwiłłów. W młodym już wieku okazał wielkie zdolności do nauk i niepospolity rozum. Nauki talmudyczne i język hebrajski, wykładane wyłącznie w mizernej szkółce elementarnej Nieświeżskiej, żywemu umysłowi temu nie wystarczały. Żyjąc w nędzy, a głównie nie mogąc zadosyć uczynić swej chęci kształcenia się wszechstronnie, mając zaledwie parę złotych, wydalił się w 25 roku życia z rodzinnego miasta i udał się naprzód do Królewca, a później do Berlina, gdzie wreszcie z całą gorliwością mógł się oddać ulubionym naukom świeckim, głównie filozofii i metafizyce. Pędząc tu życie w nędzy, potrafił on jednakże zawiązać stosunki z najuczeńszymi mężami stolicy Pruskiej i zjednać sobie ich szacunek. W krótkim czasie wydał tu pierwsze swe dzieło w niemieckim języku „Filozofia transcendentalna“ — Berlin 1790. Dzielna ta praca zjednała mu ogólne uznanie, nawet i samego filozofa Kanta, przeciwko któremu Majmon w tem dziele wystąpił z głęboką krytyką. Wydał również dzieło pod tytułem: „Gibeath hamore,“ jest to komentarz do dzieła Majmonidesa: „More Nabuchim“. Jego „Słownik filozoficzny“ wydany w Berlinie 1794 r., jest pracą wysokiej wartości naukowej. Bardzo cenioną jest również jego obszerna rozprawa pod tytułem: „Nowa logika czyli teorya myśli,“ drukowana również w Berlinie 1794 r. Dużo jeszcze wydał dzieł treści naukowej, a wszystkie w niemieckim języku, lecz nie z tego powodu, że uważał się za Niemca. Owszem sam wygłaszał przy każdej sposobności: „jestem żydem polskim, jestem urodzonym Polakiem“. Na parę lat przed śmiercią Majmon, prześladowany przez zacofanych współwyznawców i przez zawistnych, ubogi i wątły przeniósł się do Wrocławia, gdzie z całą serdecznością przyjęty został przez poetę Efraima Kuh i przez Hrabiego Kalkreüta, który mu ofiarował na całe życie mieszkanie i utrzymanie. Majmon wreszcie znalazłszy siedzibę spokojną, skromną, bez trosk, zawdzięczał te chwile względnego szczęścia, po tylu różnorodnych dolegliwościach i niedostatkach, hojnej ofiarności swego szlachetnego protektora Hrabiego Kalkreüta. Mógł wreszcie z całym zapałem oddać się ulubionym pracom literackim. Szczęście to, które mu obecnie zabłysło, niedługo jednakże trwało. Znękany długoletnią biedą i cierpieniami, żywot zakończył 22 Listopada r. 1800, mając zaledwie lat 46, we wsi Siegesdorf na Szlązku, będącej własnością swego zacnego protektora.




Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie autora: Mathias Bersohn.